Filmtotaal Recensie
Regie: Aleksei Balabanov | Cast: Aleksei Poluyan (Kapitein Zhurov), Agniya Kuznetsova (Angelika), Leonid Gromov (Artyom, hoogleraar wetenschappelijk atheïsme), e.a. | Speelduur: 89 minuten | Jaar: 2007
Het is 1984. Plaats van handeling: Sovjet-Unie. Geen hypermoderne en strak gereguleerde maatschappij à la George Orwell, geen Superoverheid of staatsintimidatie. Nee, het zijn de donkere nadagen van een bijna zeventig jaar durend Communistisch Experiment, de aftakeling van een monsterlijk regime na de periode van de Grote Stagnatie, het Rusland van de preperestrojka. In zijn alweer elfde film, die qua genre balanceert tussen een harde thriller en een waarachtige horror, maakt Balabanov korte metten met het nostalgische populisme en de hang naar vroeger dat het huidige Rusland in zijn greep houdt.
Een krantenartikel over de verdwijning van een dochter van een partijchef vormde voor Balabanov een aanleiding om zijn, naar eigen zeggen, persoonlijke herinneringen aan die periode in de geschiedenis van Rusland op te tekenen. In een mise-en-scène die aanvankelijk nog enigszins theatraal en zelfs kleurrijk oogt, komt een langzame verschuiving naarmate we dichter bij de plaats delict komen: een illegale drankstokerij gelegen aan de rand van een typisch Russisch industrieelstedelijk landschap. Volksvijand nummer 1, zoals Gorbatsjov het drankmisbruik enige jaren later zou bestempelen, heeft hier vrij spel. De verpersoonlijking van de clandestiene drankhandel wordt gevonden in een naar religie hangend, pseudofilosoferend stel en hun Vietnamese handlanger die opereren onder het toeziend oog van, wat later blijkt, de autoriteit. Gezamenlijk dragen ze bij aan de dramatische wending in de plot. In een bijna real-time geschoten afglijden in een delirium van de betrokkenen sluit de hermetische wereld van Balabanov zich om ons heen en voert ons regelrecht naar een mogelijke variant van de hel.
