Toch heeft hij, ondanks zijn soms vreemde gedrag buiten het scherm, enkele van de meest invloedrijke acteerprestaties in de filmgeschiedenis geleverd, of het nu gaat om zijn hoofdrollen in Eyes Wide Shut, Magnolia of de Mission: Impossible-reeks. Ondanks zijn enorme succes werden sommige rollen ook met scepsis ontvangen. Cruise zelf noemde zelfs een film waarvan iedereen dacht dat die zijn carrière zou schaden.
Politieke satire
Oliver Stone heeft een carrière die minstens zo controversieel en invloedrijk is als die van Cruise, bekend om zijn scherpe politieke satire en vaak taboedoorbrekende thema's. Hij onderzocht geregeld de impact van geweld en zijn eigen ervaringen in de Vietnamoorlog, wat de volledige focus kreeg in zijn film Born on the Fourth of July (1989).
Met Cruise in de hoofdrol volgt de film een verlamde ex-soldaat die na zijn ervaringen in Vietnam uitgroeit tot anti-oorlogsactivist en voorvechter van mensenrechten, gedreven door het gevoel verraden te zijn door het land waarvoor hij vocht. De film is gebaseerd op de autobiografie uit 1976 van Ron Kovic.
Controversieel
Born on the Fourth of July geldt als een van de meest aangrijpende uit Stone's oeuvre, met een indringende blik op de gevolgen van oorlog en de leugens waarmee jonge mannen worden overtuigd om hun levens op te offeren voor een kunstmatig patriottisch ideaal.
De film werd, net als Stone's eerdere werk, verwacht controversieel te zijn. De regisseur had al een wisselende reputatie opgebouwd met films als Platoon en Wall Street, en toen Cruise de rol aannam, werd hem afgeraden dit te doen. Velen vermoedden dat de film meer kwaad dan goed zou doen voor zijn carrière.
Carrière ruïneren
Cruise zei hierover: "En Born on the Fourth of July; toen ik die film aannam, zeiden mensen: 'Wat doe je? Je gaat je carrière ruïneren.' Ik heb altijd geprobeerd iets te vinden dat me interesseerde. Ik heb het niet alleen geprobeerd, ik heb het gedaan. Alles wat ik gedaan heb, interesseerde me. Ik heb veel geleerd en mezelf uitgedaagd."
Aangezien Cruise zich nog aan het begin van zijn carrière bevond, stonden velen sceptisch tegenover de uitgesproken politieke boodschap van de film. Stone stond immers bekend om zijn gedurfde statements, die niet altijd aansloten bij het brede Amerikaanse publiek.
Groot succes
Tot dat moment had Cruise naam gemaakt met films als The Colour of Money, Top Gun en Risky Business, maar had hij ook een paar tegenvallers, zoals het desastreus ontvangen Cocktail. Hij had uiteindelijk gelijk om de rol in Born on the Fourth of July te nemen, want de film was zowel kritisch als commercieel een groot succes. Cruise ontving zelfs zijn eerste Oscarnominatie.
Dit was misschien wel de meest gedurfde rol van zijn carrière tot dan toe. Het onderscheidde hem van zijn generatiegenoten en gaf een voorbode van de uitdagende rollen die nog zouden volgen. Het liet zien dat Cruise een aangeboren drang had om risico's te nemen en te werken aan projecten die hem bovenal intrigeerden en altijd probeerden iets anders te doen.
Kijken?
Wil je Cruise zien in Born on the Fourth of July? Je kunt de film huren en kopen op Pathé Thuis en Prime Video.