Na de vertoning van de allereerste film tegen het einde van de negentiende eeuw, is er erg veel gebeurd op het gebied van films. De eerste film, La Sortie des Usines Lumière, geschoten door de bekende gebroeders Lumière was in zwart-wit, stil en hoogst experimenteel. Ondertussen heeft de filmwereld zich over de hele wereld ontwikkeld en die ontwikkelingen hebben geleid tot een flink uiteenlopend genre. Van die stille, zwart-witte films zijn we, bijna 120 jaar verder, aanbeland bij wat de nieuwe revolutie in film wordt genoemd. Beelden op het witte doek schieten nu in drie dimensies op je af, onder begeleiding van geluid dat overal om je heen te horen is. En dat alles voor de zo realistisch mogelijke ervaring.
Maar, techniek is niet het enige gebied waarop het genre ongelofelijk veel ontwikkelingen heeft doorgemaakt. Zo was het bijna veertig jaar lang verboden in Amerika om in een film naakt te laten zien. Zelfs het silhouet van een naakte acteur of actrice mocht niet in beeld worden gebracht. Dat is iets waar wij ons waarschijnlijk weinig bij voor kunnen stellen, gezien de grote regelmaat waarmee Carice van Houten haar borsten op het witte doek laat zien. Naakt in films is ondertussen, en dan niet alleen hier in Nederland, bijna een gegeven geworden. Waar vroeger de twee hoofdpersonen na afloop van de seksscène waar we de halve film op zaten te wachten met de dekens netjes tot boven de schouders liggen te praten, maakt het tegenwoordig niet meer zoveel uit als we die borsten zien. Hier staat natuurlijk altijd nog een stok voor de deur - de beruchte Motion Picture Association of America kan nog altijd in grote mate bepalen in hoeverre een film gaat slagen. Dat enkel op basis van de hoeveelheid naakt en geweld die we in een film zien. Maar voordat het systeem dat de Hollywoodse filmwereld nu dicteert werd ingevoerd, waren er nog veel verregaandere ontwikkelingen.
Laten we maar bij het begin beginnen. Het allereerste filmpje waarin een naakte vrouw te zien was, werd waarschijnlijk gemaakt door Eadweard Muybridge. Hij is de man aan wie we de eerste fotoseries te danken hebben, die, snel achter elkaar afgespeeld, een filmpje geven. De opdracht die hij had gekregen was simpel: vind uit of de hoeven van een paard van de grond komen als het dier zich in volle galop over de weg spoedt. Tijdens zijn onderzoek, dat enkele jaren in beslag nam, stelde Muybridge een serie (voor die tijd) supersnelle camera's op langs een weg en fotografeerde een paard in volle galop. Dit was overigens rond het jaar 1878, iets eerder dan de gebroeders Lumière dus. De fotoseries die Muybridge maakte waren bijvoorbeeld van naakte mannen en vrouwen, die banale handelingen uitvoerden. Denk hierbij maar aan een man die een trap oploopt, of een vrouw die om haar eigen as draait.
Maar, Muybridge is niet het voorbeeld van naakt in film waar we naar zoeken. Een beter voorbeeld is in 1897 gemaakt, een Franse film onder de titel Le coucher de la mariée. In deze korte film was het de jonge vrouw Louise Willy die als een van de eerste mensen op aarde een striptease voor de camera's uitvoerde. In totaal duurde het werkje, waarin ze zich langzaam van haar kleren ontdeed, ongeveer zeven minuten en wordt het wel eens betiteld als de eerste pornografische productie. En nu door naar Hollywood. De eerste Amerikaanse productie waarin naakt te zien is, vinden we in een film Inspiration getiteld. De film kwam op 18 november 1915 uit en de hoofdrollen werden ingevuld door Audrey Munson en Thomas A. Curran. Het verhaal volgt een arm meisje (Munson) dat ontdekt wordt door een jonge kunstenaar (Curran), die in haar de belichaming van het perfecte model denkt te hebben gevonden. Het is echter niet het diepgaande verhaal dat de film zo interessant maakt, maar het feit dat de film over het algemeen wordt gezien als de eerste echte film waarin een actrice naakt gaat. Munson, die grotendeels bekend werd vanwege deze film, zou de jaren daarna nog enkele malen uit de kleren gaan in films als Purity (1916) en Heedless Moths (1921). In diezelfde periode kwam bijvoorbeeld ook de eerste Tarzan-film uit. In die allereerste film waren de Afrikaanse inboorlingen ook gedeeltelijk naakt te zien, iets wat in de achtentachtig andere Tarzan-films die de afgelopen eeuw zijn verschenen, niet het geval was. Naast Tarzan en de films met Audrey Munson waren er nog veel andere films waarin zowel mannen als vrouwen kledingloos in het beeld verschenen. Maar, gedurende de jaren twintig van de vorige eeuw werd het steeds moeilijker om films uit te brengen met daarin naakte mensen. Dit was het gevolg van inmenging van de Amerikaanse regering en afspraken die de grootste filmproducenten onderling maakten. Aan die afspraken lag echter weer iets totaal anders ten grondslag.
Crisis in Hollywood
Er waren een aantal problemen waar Hollywood mee te kampen had. Niet alleen had de filmindustrie in de loop der jaren een slecht imago verworven, maar tegelijkertijd was er sprake van een financiële crisis die de wereld trof, en daarmee ook de filmindustrie. Van alle kanten kwamen geluiden voor een terugkeer van beschaving in de films, die volgens velen een grote invloed uitoefenden op het kijkende publiek.
Dat idee begon tegen het einde van de jaren twintig een heersend uitgangspunt te worden. De moraal van het filmpubliek zou ten positieve en ten negatieve beïnvloed kunnen worden door films, maar oefenden volgens velen op dat moment met name negatieve invloed uit. De moraal in de samenleving zou in verval zijn geraakt en daar moest alles aan gedaan worden dat mogelijk was. Verandering in de inhoud van films, die vooral bekend stonden om de gewilligheid waarmee seks en geweld in beeld werden gebracht, was dus broodnodig. Dat geluid kwam vooral van religieuze instanties. Aangezien die op dat moment nog grote invloed konden uitoefenen op het Amerikaanse publiek, vormden ze een serieus blok aan de benen van Hollywoods filmindustrie. Het ging zelfs zover dat de kerk de filmindustrie in april 1934 op haar knieën wist te krijgen: het dreigement Hollywood-films te boycotten was genoeg voor de grote filmproducenten, die kampten met een grote daling in het aantal bioscoopgangers, zichzelf te censureren.
Hierin speelde de financiële crisis een grote rol. Vanzelfsprekend was de industrie er altijd op gericht zoveel mogelijk winst te maken. Aangezien seks en geweld met name publiekstrekkers waren, vonden de filmproducenten het natuurlijk niet meer dan normaal om dat zoveel mogelijk te tonen in films. Zoals Marilyn Monroe in de jaren vijftig als sekssymbool gold, werd die rol in de jaren twintig ingevuld door vrouwen als Audrey Munson. Echter, toen de financiële crisis tegen het eind van de jaren twintig inzette, werd het voor de filmmakers steeds moeilijker genoeg mensen naar de bioscoopzalen te trekken. Hierbij hoorde ook een gebrek aan familievriendelijke films, iets waarop ook veel protest kwam vanuit gezinnen die graag naar de bioscopen wilden. Toen hierop ook geluiden kwamen van de Amerikaanse regering dat filmcensuur wellicht niet zo gek zou zijn, konden de studiobonzen bijna niet anders dan zich aanpassen, iets wat ze op ingenieuze wijze deden.
In 1922 kwamen de grootste spelers van Hollywood's filmindustrie samen. Dit waren Samuel Goldwyn en Louis B. Mayer, die later de bekende filmstudio Metro-Goldwyn-Mayer oprichtten, Jessy Lasky en Adolph Zukor (oprichters van Paramount Pictures) en tot slot ook Joseph Schenck, de latere oprichter van 20th Century Fox. Dit deden zij onder leiding van William H. Hays, die op dat moment deel uitmaakte van President Harding's kabinet. Samen richtten zij de Motion Picture Producers and Distributors Associaton of America (MPPDAA) op. Aan het hoofd van de organisatie kwam Hays te staan, die later door TIME Magazine beschreven zou worden als de Movie Monarch, de Tsar of Moviedom en de Dictator of the Fourth Largest Industry. Het doel van de organisatie met de zeer pakkende naam werd het bieden van oppositie tegen de plannen van de Amerikaanse regering om de filmindustrie te gaan censureren.
Volgende week het afsluitende, tweede deel van dit artikel.
