‘Ik ben groot. Het is de film die klein is geworden,’ zegt het personage Norma Desmond in de film Sunset Boulevard (1950). Als we kijken naar het boekje ‘Film begrijpen’ van Ronald Bergan, lijkt het tegenovergestelde de waarheid te zijn. Aan de hand van een uitgebreid overzicht van de belangrijkste filmstijlen geeft Bergan handvaten om films in hun tijd te plaatsen en daarmee hun achtergrond te begrijpen.

Het 160 pagina’s tellende boek begint met een korte uitleg van hoe het gelezen moet worden. De filmstijlen die hij noemt zijn namelijk in vier categorieën ingedeeld, en aan de hand daarvan loodst Bergan de lezer door de geschiedenis. De –ismen, zoals hij ze noemt, zijn namelijk chronologisch ingedeeld, beginnende bij de stomme film (1895-1927) en vanzelfsprekend eindigend in het heden. Belangrijk is wel hierbij op te merken dat de stijlen ingedeeld zijn op basis van wanneer ze zijn opgekomen, wat dus betekent dat ‘nieuwere’ films ook ingedeeld kunnen zijn bij stijlen uit de jaren twintig.

Dit zien we bijvoorbeeld terug bij het ‘illusionisme’, de eerste filmstijl waarmee Bergan uitpakt. De oudste film die hij hierbij indeelt is ‘Le Voyage dans la lune’ (1902) en de nieuwste Tim Burton’s ‘Charlie and the Chocolate Factory’ (2005). Over het illusionisme zelf vertelt Bergan dat het een kunststroming is, vergelijkbaar met animatie, fantasy, special effects en trucfotografie. Het doel is volgens hem met name het om de tuin leiden van het publiek, met behulp van bijvoorbeeld die special effects of trucfotografie. Het gaat er dus niet zozeer om de kijker op het verkeerde spoor te zetten, als wel deze te laten geloven dat de dingen die in beeld worden gebracht echt zijn.



Als we de ondertitel bekijken wordt duidelijker wat ‘Film begrijpen’ te bieden heeft: ‘Een overzicht van de belangrijkste filmstijlen’. Aan de hand van het overzicht dat Bergan geeft is het mogelijk films in hun context te plaatsen. Om de lezer nog verder te helpen geeft hij bij elke filmstijl die aan bod komt, of het nu monumentalisme, musicalisme of catastrofisme is, zowel oude als nieuwe voorbeelden. De schrijfstijl die Bergan hierbij hanteert is gemakkelijk en het geheel is mooi vormgegeven.

Als je dus op zoek bent naar een boekje dat daadwerkelijk uitlegt hoe je individuele films moet bekijken en begrijpen, is ‘Film begrijpen’ niet zozeer een aanrader. Als je meer wil weten over achtergronden en ontwikkelingen die er in de filmwereld toe doen, is het dat weer wel.

Ronald Bergan’s 'Film begrijpen' is bij de betere boekhandel en webwinkels voor 7,95 euro te koop. Met dank aan uitgeverij Librero voor het recensie-exemplaar.