House
Recensie

House (2011)

Een boeiend en subtiel verteld familiedrama met een sterk uitgewerkte metafoor.

in Recensies
Leestijd: 3 min 42 sec
Regie: Zuzana Liová | Cast: Judit Bárdos (Eva), Miroslav Krobot (Imrich), Marian Mitas (Jakub), Tatjana Medvecká (Viera), Lucia Jasková (Jana) e.a.| Speelduur: 100 minuten | Jaar: 2011

Pas ongeveer op een derde van de film House (de Engelse vertaling van de Tsjechische titel Dom) zien we hoofdpersoon Eva voor het eerst in een klaslokaal. Pas dan realiseren we ons dat het meisje dat we in het voorafgaande halfuur bezig zagen met allerlei volwassen activiteiten geen jonge twintiger is maar een middelbare scholiere in haar tienerjaren. Het scheelt slechts een paar jaar, maar het geeft de situatie waarin ze verkeert ineens een stukje extra betekenis. Dit gegeven wordt door de film niet gepresenteerd als een plottwist, maar eerder als een stukje informatie waardoor je de hoofdpersoon weer net iets beter leert kennen. Het is tekenend voor het verloop van de film: regisseuse en schrijfster Zuzana Liová neemt haar tijd, maar door steeds op de juiste momenten nieuwe informatie prijs te geven, wordt de aandacht van de kijker goed vastgehouden

Spijbelen blijkt de verklaring voor Eva’s afwezigheid. In de tijd die haar dat oplevert, heeft ze diverse baantjes, met als uiteindelijke doel genoeg geld te sparen om na haar middelbareschooltijd als au pair naar Londen te gaan. Dat ze hiermee de mogelijkheid laat liggen om te gaan studeren, stuit vooral haar vader Imrich erg tegen de borst. Immers, in zijn woorden: “Daar is ze toch maar een van de vele Oost-Europeanen”. De relatie tussen vader en dochter staat centraal en komt tot uiting in het huis dat Imrich voor Eva bouwt, op slechts een paar meter afstand van het ouderlijk huis. Een interessant detail is dat enkele meters ernaast een ander huis staat, dat ooit bedoeld was voor Eva’s oudere zus Jana maar nooit is voltooid. Imrich gebruikt het vooral voor bouwmateriaal, al deinst hij er ook niet voor terug om Eva’s spaargeld daaraan uit te geven.

Het bouwen van een huis werkt als een interessante metafoor voor volwassen worden en op eigen benen leren staan, maar doordat we hier te maken hebben met een vader die dit voor zijn eigen kinderen doet, wordt het hele idee nogal ondergraven. De vader gunt immers zijn kinderen niet de vrijheid zelf hun toekomst vorm te geven maar wil dit juist vóór hen doen. Exemplarisch is dan ook een scène vroeg in de film waarin Imrich een wijziging aanbrengt in het ontwerp van het huis. Dat hij daarmee ingaat tegen de wens van zijn dochter, die vooral gefrustreerd is dat hiervoor een muur moet worden gesloopt waar zijzelf een volledige dag mee bezig is geweest, verontschuldigt hij met het welbekende “Later zul je me dankbaar zijn.”

Vader en dochter leven dus op gespannen voet met elkaar en er zijn maar weinig scènes waarin ze het ook maar enigszins met elkaar lijken te kunnen vinden. Naarmate de film vordert, komt hun relatie steeds meer onder druk te staan, maar gelukkig resulteert dat nu eens niet in hysterisch geruzie. Daarbij komt de dochter in veel opzichten als de volwassener persoon over. En toch is het moeilijk de starre Imrich te veroordelen, gezien het lot van zijn oudste dochter Jana. De man met wie zij getrouwd is, beschouwt hij immers als een enorme nietsnut en als kijker kun je het daar zonder moeite mee eens zijn. Imrich probeert Eva dus voor dergelijke misstappen te behoeden, maar misschien is dat wel juist de reden dat zij een relatie aangaat met een oudere man, waarbij je geen ervaringsdeskundige hoeft te zijn om te voorspellen dat daar weinig goeds uit voort zal komen.

Met zijn subtiele thematiek en overtuigende acteerwerk getuigt House tijdens het eerste uur van een erg hoog niveau. In het laatste halfuur blijken we het helaas met wat minder sterk materiaal te moeten doen. De film lijkt op dat moment door zijn ontwikkelingen heen te zijn en het enige wat dan nog rest zijn de oplossingen voor de diverse problemen en conflicten waarin de personages zich gemanoeuvreerd hebben. Spijtig genoeg wordt voor de meeste hiervan de eenvoudigste uitweg gekozen, wat met name tot uiting komt in het wel erg makkelijk inschikken en bijdraaien van Imrich. Wat dat betreft lijkt Liová niet geheel overtuigd van de kracht van haar film: de stugheid en verbitterdheid van dit personage zijn voor de kijker immers zodanig begrijpelijk gemaakt dat hij echt geen wijze les hoefde te leren om onze sympathie te krijgen. Door zijn vaderliefde kreeg hij dat toch wel.