Closer

Closer (2004)

If you believe in love at first sight, you never stop looking.

Reviews (3)

Jimmink

Avatar

Dank voor je (her)plaatsing van je recensie: deze sluit helemaal aan bij hoe ik de film heb beleefd: een verademing in de zee aan mindere films die gemaakt zijn om geld te verdienen of slechts om de kijker te plezieren,
een uitstekende, gelaagde en diepzinnige film waarin allerdaagse (dicht bij jezelf liggende) thema's scherp neergezet worden. Ik heb meteen de dag erop flink gegoogled op Amerikaanse sites naar hoe anderen de film vonden. Ook daar is de mening ronduit positief.

Alleen: mijn vrouw riep door de kamer na de afsluitende beelden "ik kan niet tegen films waarvan ik het einde niet snap". Dat was na het subtiele eindscenetje waarin alles in een ander daglicht werd geplaatst. Daar moet je wel tegen kunnen.

Steadicam

Avatar

Wat een negatieve reacties hierboven. Tijd voor een tegengeluid. Daarom een stukje dat ik er lang geleden over schreef:

"Nichols laat opnieuw zien waar hij goed in is: het verfilmen van toneelstukken. Nichols weet als geen ander de scherpte van theaterscripts te behouden. Hij hekelt vooral de ongeschreven filmregel dat hoofdrolspelers rechtschapen, rechtlijnig en onverschrokken moeten zijn. Ook Closer is oorspronkelijk een toneelstuk, maar de fraaie openingsscène laat meteen al zien dat theater nooit hetzelfde effect kan sorteren. Op de klanken van het gevoelige liedje The Blower’s Daughter van Damien Rice lopen Jude Law en Natalie Portman in slowmotion op elkaar af. Door de montage zijn ze niet tegelijk te zien, maar uit hun oogopslag valt af te leiden dat ze naar elkaar kijken. Vertaal zo’n scène maar eens terug naar toneel.

De kracht van theater zit vaak in de personages. In Closer is die kracht ruimschoots aanwezig. De personages zijn welbespraakt, intellectueel, complex, doch verre van perfect. Het zijn vooral hun gebreken die hen zo interessant maken, want daarmee verliezen ze aan voorspelbaarheid en winnen ze aan echtheid. Hun keuzes, hun handelen en hun fouten komen namelijk voort uit gedachtes, gevoelens, en impulsen en niet uit het sociaal of moreel wenselijke. Het publiek moet dus voortdurend zijn oordeel bijstellen en wordt daarbij nauwelijks geholpen door regisseur Nichols. Uit zijn films valt niet af te leiden of het gedrag van zijn personages moet worden goedgekeurd. Dat is juist zijn kracht. In zijn debuutfilm Who’s Afraid of Virginia Woolf? wist Nichols dit principe tot in de perfectie uit te werken waarbij hij zich gesteund zag door vier acteurs die speelden alsof hun levens ervan afhingen. Die prestaties kunnen gemakkelijk tot de beste aller tijden gerekend worden. Elizabeth Taylor won geheel terecht een Oscar en Richard Burton had er natuurlijk ook een moeten krijgen. Naar mijn mening de beste rol die niet met een Oscar werd beloond.

Nu, tientallen jaren en tientallen films later weet Nichols zijn cast opnieuw tot uitzonderlijke daden te inspireren. Opnieuw kunnen vier spelers ongehinderd hun gang gaan in een verhaal over liefde en leugens. Closer is de beste film van Nichols sinds zijn debuut uit 1966. Closer is een beeldend essay over liefde, bedrog en de strijd tussen de seksen. Het begint allemaal heel onschuldig als Dan (Law) en Alice (Portman) elkaar ontmoeten via de meest impulsieve liefdesvariant: die op het eerste gezicht. Er bloeit iets op, er ontstaat een relatie, maar dan ontdekt Dan dat het in stand houden van een relatie minder opwindend is dan een prille verliefdheid. Hij verlangt naar spanning, naar de onzekerheid van het moment en vindt dat bij Anna (Roberts). Ze weten allebei dat een affaire niet verstandig is, maar van zelfbeheersing en geheimhouding is in Closer nauwelijks sprake. Het lijkt de personages weinig te deren als de waarheid aan het licht komt. En anders wil een leugentje nog wel eens uitkomst bieden. In Closer streven de personages vooral naar eigen geluk. Ze hebben allemaal hun nare trekjes en geen van allen is ontegenzeglijk sympathiek.

Misschien kijken we wel naar onszelf. Film vergroot de werkelijkheid uit, dus als je het verhaal van Closer weer verkleint, zie je in feite niet veel meer dan alledaagse liefdesperikelen. Misschien dat hen daarom niet zo heel veel te verwijten valt. De personages zijn afhankelijk van de liefde, hun eigen obsessieve verlangens en - in het geval van dermatoloog Larry (Owen) - seks. Hij wordt in een van de allerleukste scènes via een sekschat aan Anna gekoppeld (door Dan nota bene!). Larry is verwaand en opdringerig, maar zijn zelfverzekerdheid dwingt toch respect af. Larry is de vierde persoon in het geheel en hij maakt het spel nog veel ingewikkelder. Regisseur Nichols speelt de personages meesterlijk tegen elkaar uit, maar laat de touwtjes niet verstrikken. Nichols onderkent de schoonheid van liefde, maar weet heel goed waar de schoen wringt. En dus botst het veel. Soms fel, soms lieflijk. Natalie Portman komt vooral bij die gevoelige scènes tot haar recht, maar houdt zich ook staande in het hetere strijdgewoel. Juist in de positie waarin ze het meest kwetsbaar is - als stripteasedanseres in een nachtclub - oefent ze de meeste macht uit. In één van de beste en meest gewaagde scènes van de film blijkt ze bestand tegen de intimidaties van een dronken Larry. Alleen al op basis van deze scène verdienen Portman en Owen de verzilvering van hun Oscarnominaties. "

Sai

Avatar

De eerste helft vond ik ronduit kut. Iedereen probeert maar Elisabeth Taylor en Richard Burton na te doen, en niemand slaagt erin. Daarna wordt het gelukkig wel wat beter. Waar de dialogen in de eerste helft nogal plichtmatig overkomen zijn ze in de tweede helft om de één of andere mij onbekende reden wel effectief. Portman en Owen zijn erg goed, er wordt leuk met de tijd gespeeld en ook de manier waarop relaties worden behandeld is hipjes. Tevens is Natalie Portman meermaals voorovergebogen in rare lingerie best okay natuurlijk. Jammer dus van de eerste helft, want dat was ronduit kut. 7-.