Filmtotaal Recensie
Regie: Pedro Costa | Scenario: Pedro Costa, Vitalina Varela | Cast: Vitalina Varela, Ventura, Manuel Tavares Almeida, Francisco Brito, Marina Alves Domingues, e.a.| Speelduur: 124 minuten | Jaar: 2019
In een interview dat ik ooit had met regisseur David Lammers stelde hij dat van het volkse Amsterdam-Noord uit zijn debuutfilm Langer Licht tien jaar later nog maar weinig over was. Steden veranderen nu eenmaal, soms sneller dan je zou willen. Daardoor creëert cinema onbedoeld tijdscapsules van plaatsen die naderhand veranderen of verdwijnen. Zo hoeft niemand er rouwig om te zijn dat het New York City van Taxi Driver niet meer bestaat, maar het is goed dat die film het (schrik)beeld van een twintigste-eeuws Sodom en Gomorra levend weet te houden. Het Portugese Vitalina Varela speelt zich af in de Lissabonse wijk Fontainhas, die inmiddels is afgebroken. Afgaand op de film is dat een goede zaak, want op deze deprimerende plek zou niemand moeten wonen. En toch voelt deze verdwijning enigszins zonde, want er zijn waarschijnlijk maar weinig locaties die zulke sfeervolle beelden opleveren.
Deze straatarme wijk fungeerde als toevluchtsoord voor Kaapverdische immigranten, die er een weinig hoopvol bestaan hadden. Vitalina Varela verkent dat gegeven door hier een kritische buitenstaander op te voeren. Titelfiguur Vitalina Varela (een gefictionaliseerde versie van de gelijknamige vertolkster; lekker verwarrend) belandt er na de dood van haar man, die jaren eerder hun gezamenlijke leven in Kaapverdië verruilde voor deze armoedige plek. Bij aankomst is haar echtgenoot reeds begraven, dus valt er voor haar weinig anders te doen dan in eenzaamheid rouwen in zijn bouwvallige woning. Uit haar mijmeringen wordt duidelijk dat dit krot in schril contrast staat met hun huis in Kaapverdië, maar toch wil ze van teruggaan niets weten. Na veertig jaar te hebben gewacht op een vliegticket naar Portugal is ze voornemens hier de rest van haar leven door te brengen. Is een leven in Europa dan toch echt te prefereren boven het Afrikaanse alternatief, ongeacht de omstandigheden?
