Regisseur Christoph Hochhäusler is nog geen heel bekende naam in de internationale filmwereld, maar daar zou met Unter dir die Stadt weleens verandering in kunnen komen. Met de bijzondere film die bijna een jaar geleden zijn première beleefde op het Filmfestival van Cannes maakt de Duitser namelijk duidelijk dat we in de toekomst nog wel meer van hem kunnen verwachten.
De film speelt zich af in Frankfurt, tegen de achtergrond van de bankierswereld, waar Svenja pas net kennis mee maakt. Ze is de vrouw van een jonge bankier en probeert haar weg te vinden in een stad waar het alleen maar om geld lijkt te draaien. Al snel komt ze in contact met Roland Cordes, een man die net is verkozen tot bankier van het jaar en geleerd heeft zijn gevoel altijd uit te schakelen. Tegenpolen Svenja en Cordes voelen zich merkwaardig genoeg aangetrokken tot elkaar en een bijzondere knipperlicht relatie ontwikkelt zich, waarbij de twee niet met maar ook niet zonder elkaar kunnen.
Unter dir die Stadt is een liefdesverhaal tegen de achtergrond van de financiele crisis. Welk idee kwam eerst?
Het was eigenlijk nog iets anders; het uitgangspunt voor de film was het Bijbelse verhaal van Koning David die Batseba verleidde en zijn macht gebruikte om haar man naar het front te sturen, iets dat ook in onze film op min of meer vergelijkbare wijze gebeurt. Dat is een verhaal dat al veel vaker is verteld, maar onze invalshoek was om naar aanleiding van dit verhaal de vraag te stellen wat macht vandaag de dag betekent. Toen mijn co-scenarist en ik het daar overhadden, kwamen we tot de conclusies dat macht iets abstracts is geworden, iets dat je niet ziet maar wel overal in de samenleving aanwezig is. En zo kwamen we bij de bankiers. Dat zijn mensen die heel veel macht hebben, maar die macht is niet tastbaar. Ze houden zich bezig met cijfers en getallen die vaak niet eens bestaan, maar wel heel veel gevolgen hebben op mensen over de hele wereld.
Hoe bedoelt u?
Die bankiers bewegen zich voort op de hoogste verdiepingen van gigantische wolkenkrabbers en leven in een heel andere wereld, die niets meer met de werkelijkheid beneden hen te maken heeft. Daar hebben ze ook geen tijd voor, omdat ze het zo druk hebben met hun dagelijkse werkzaamheden. Maar de beslissingen die zij met 1 druk op de knop nemen, hebben wel ingrijpende gevolgen voor mensen op de grond. Bankiers zien hun slachtoffers niet meer; dat is wat mij betreft ook veel gevaarlijker dan het vroeger was, toen er tenminste meer duidelijkheid was over goed en kwaad.
Is hun macht groter dan politici?
Dat zou je wel zo kunnen zeggen, omdat politici moeten opereren binnen een bepaald raamwerk en dagelijks compromissen moeten sluiten. De CEO van Goldman Sachs heeft daar geen last van en kan in feite doen wat hij wil. Maar het is niet zo dat bankiers volledige vrijheid hebben; zij worden ook afgerekend op de winst die zij maken en zijn in dat opzicht ook niets meer dan marionetten.
Maar wie houdt de touwtjes dan in handen?
Er is niet één iemand die alles regelt, volgens mij. Ik denk meer dat we geregeerd worden door een systeem dat wij nooit helemaal kunnen bevatten. Het viel me ook op dat toen ik onderzoek deed in de bankierswereld voor Unter dir die Stadt, niemand echt het overzicht had. Iedereen die wij spraken, was vooral bezig met zijn eigen beleidsterrein en niemand had het gehele plaatje in zijn hoofd.
Is er na de economische crisis nu iets veranderd in de wijze waarop bankiers optreden? Moeten ze zich meer verantwoorden voor hun daden?
Nee, absoluut niet. Alles is weer terug naar normaal, na een korte opwinding. Ik sprak met een aantal bankiers voor en nadat de crisis was uitgebroken, en er is niets veranderd in de wijze waarop zij naar hun vak kijken. Collegas of andere banken die door de crisis hard zijn getroffen, worden als losers gezien. Volgens mij is een grote groep bankiers zelfs sterker uit de crisis gekomen; het feit dat zij nog steeds overeind staan, is voor hen een teken van hun macht.
Maar die bankierssector vormt slechts de achtergrond voor de relatie tussen Svenja en Roland. Houden deze twee mensen van elkaar?
Ik denk dat ze het proberen. Het probleem is alleen dat de financiële wereld zo geobsedeerd is met uitstraling dat niemand zijn eigen gevoelens durft bloot te geven. Het gaat allemaal om hoe je overkomt op de ander en als iedereen daarmee bezig is, wordt echte liefde onmogelijk.
Deze twee mensen verschillen enorm van elkaar, maar dat verschil tussen hen lijkt juist een belangrijke rol te zijn op hun aantrekkingskracht tot elkaar.
Ja, absoluut. Ik denk dat aantrekkingskracht iets onverklaarbaars is. Waarom houden twee mensen van elkaar? Het is iets dat je niet onder woorden kan brengen. Ik denk dat Svenja en Roland in de film bij elkaar het gevaar willen opzoeken. Ze willen beide iets totaal anders dan wat ze in het dagelijks leven doen, en dat vinden ze bij elkaar. Svenja is bijvoorbeeld heel gelukkig met haar echtgenoot, maar het is teveel een vanzelfsprekendheid geworden. Ze wil weer voelen hoe het is om met iets gevaarlijks bezig te zijn, en daarom komt ze steeds terug bij Roland. Hoe destructief dat misschien ook is.
