Regisseur Arne Toonen scoorde met zijn speelfilmdebuut Dik Trom zowel bij de critici als bij het publiek. Met zijn nieuwste film Black Out tackelt Toonen een heel ander genre, namelijk de misdaadkomedie. Hij sprak met FilmTotaal over de druk om te presteren na Dik Trom, vergelijkingen met Guy Ritchie en werken met zijn vrouw Birgit en schoonzus Katja Schuurman.

Een misdaadkomedie is iets nieuws voor Nederland. Hoe kwam je op het idee?

Producent Erwin Godschalk had al jaren een dergelijke film in gedachten. Hij besprak dat met me tijdens de opnamen van Dik Trom. Het leek ons geweldig om samen een stoere crimefilm te maken. Dat werd Black Out.

Hoe vind je het dat Black out wordt vergeleken met films van Guy Ritchie?

Ik begrijp helemaal waar dat vandaan komt. Black Out is net als veel van zijn werk een combinatie van spanning, humor en scherpe dialogen. Maar Black Out onderscheidt zich in de manier waarop de karakters net even anders zijn. De boeven in de Guy Ritchie-films doen qua werk dingen die je verwacht bij bad guys uit de onderwereld. Ze hebben een boksschool of werken bij een wedkantoor. Een Russische gangster zit meestal ergens in een restaurantje alleen aan een tafel achterin. In Black Out werkt de Rus bij de bowlingbaan. In de eerste versie van het scenario werkten Wally en Björn bij een coffeeshop. Dat hebben we veranderd in een hondentrimsalon. Dat verwacht je namelijk helemaal niet van zulke gasten. Zo spelen we met de regels binnen dit genre. Het genre bestaat natuurlijk al, dus er zullen vergelijkingen vallen, maar het is toch net even anders. Ik wil kijkers iets bieden.

Onder andere Kim van Kooten, Raymond Thiry, Willie Wartaal, Bas Keijzer en Ursul de Geer spelen in je film. Hoe heb je deze cast bij elkaar gekregen?

Ik wist meteen dat ik Raymond Thiry wilde hebben voor de rol van Jos Vreeswijk. Hij speelde tot nu altijd steengoeie bijrollen, maar ik vond hem geknipt voor de leading man van Black Out. Voor de andere rollen hebben we uitvoerige castings gehouden. Uiteindelijk wisten we tot onze eigen verbazing de crème de la crème op acteergebied te strikken voor de rollen.

Je bent getrouwd met Birgit Schuurman. Had je Birgit en Katja bij het schrijven van het script in gedachten voor de rollen van sexy deurwaarders?

In eerdere versies van het scenario waren de twee deurwaarders jochies op scooters. Dat veranderde in twee jonge meiden, een uit het Oostblok en de ander van Antilliaanse komaf. Toen Birgit en Katja hoorden over de rollen, wilden ze die meteen hebben. Ze moesten wel auditie doen, maar toen zagen we gelijk hoe leuk zij het zouden invullen. Ze hebben die auditie echt ‘genaild’. Als zusjes lijken ze niet alleen op elkaar, maar ze zijn ook compleet op elkaar ingespeeld. En de rol van sexy stoere dames was ze op het lijf geschreven.

Het is ook de eerste speelfilm waarin Birgit en Katja samen te zien zijn.

Gek genoeg is dat inderdaad het geval. Ik wist dat ook niet, want je gaat ervan uit dat ze zoiets al een keer gedaan hebben. Ik hoorde dat pas nadat ze de rol hadden.

Hoe is het om met je vrouw en schoonzus samen te werken op de set?

Birgit en ik hebben al vaker samengewerkt, bijvoorbeeld bij Dik Trom en bij opnames van videoclips. Ik wist hierdoor uit ervaring dat het prettig zou verlopen. Ik ken haar door en door, waardoor de communicatie heel snel verloopt. Ze begrijpt precies wat ik bedoel. Ik moet alleen wel eens oppassen, dat ik niet te kort ben in mijn communicatie. Ze is op dat moment ook gewoon een van de acteurs, niet alleen mijn vrouw. Katja ken ik natuurlijk ook heel goed. Dat verliep prima en bovendien hadden de meiden het ontzettend naar hun zin tijdens de opnames.

Welke rol spelen de locaties in de film?

Ik heb geprobeerd door middel van de locaties de contrasten tussen de personages aan te geven en hoe zij in verhouding staan tot Jos. Als hij de onderwereldfiguren ontmoet, is dat altijd in een afgesloten ruimte. Daarmee wilde ik benadrukken dat hij geen uitweg ziet. In de scènes dat hij met zijn verloofde belt, is hij meestal buiten. Zo benadrukte ik de vrijheid, die zij voor hem is.

Hoe heb je ervoor gezorgd dat het tempo van de film zo hoog ligt?

Dat komt voor een groot deel door de montage. Bij de eerste versie zat er nog een kleine pauze tussen de dialogen van de acteurs. Ik heb het zo geknipt dat de dialogen overlappen. Dat heeft een natuurlijker effect en zorgt ervoor dat alles net wat sneller verloopt.

Ligt er door het succes van Dik Trom een grotere druk op je?

Absoluut. Ik heb er nachten van wakker gelegen. Ik was bang dat het toch niet zou werken en dat mensen zouden zeggen dat Dik Trom een toevalstreffer was. Bij Black Out had ik een geweldige cast bij elkaar. Daar kon het dus niet aan liggen en ik voelde ook naar hen toe de verantwoordelijkheid om er iets moois van te maken. Bovendien moest de film in een razend tempo worden opgenomen en gemonteerd. Op drie oktober was de eerste draaidag. Meestal heb je na afloop twee maanden om te monteren. Ik had nu vier weken. Het had wel als voordeel dat ik snel beslissingen moest maken. Ik vertrouwde bij mijn keuzes op mijn intuïtie en mijn editors.

Was je nerveus voor de première?

Ik was ontzettend nerveus! Het is toch de eerste keer dat een hoop mensen de film zouden zien. Maar toen ik bij de première ging zitten, had ik wel het gevoel dat het goed zou komen. En tijdens de film reageerde het publiek op de juiste momenten en werd er veel gelachen. Dat lucht natuurlijk op.

Hoop je dat hierdoor meer misdaadkomedies zullen volgen van Nederlandse bodem?

Ik weet niet of de film daar verandering in gaat brengen. Birgit zei tegen me dat veel mensen bij de première het woord 'onnederlands' gebruikten om de film te beschrijven. Ik hoop dat we in de toekomst meer films maken die het ook in het buitenland goed kunnen gaan doen. Dat we de grenzen van wat we in Nederland op filmgebied moeten maken een beetje loslaten. In Denemarken wonen maar zes miljoen mensen, maar hun films doen het in het buitenland geweldig. Dat komt omdat ze de film maken voor de buitenlandse markt. Die doen het vervolgens vaak ook goed in eigen land, in plaats van dat ze andersom denken. Daar kunnen we in Nederland een voorbeeld aan nemen.

Wat wordt het volgende project waar je mee aan de slag gaat?

Ik ga binnenkort met de verfilming van De Kleine Kapitein naar een boek van Paul Biegel beginnen. Ik heb ontzettend veel zin om daar weer een hele nieuwe wereld bij te creëren. Daarna hoop ik het boek Vals Beeld van Elvin Post te verfilmen. Dat gaat over een kunstroof in de VS, alleen zou de setting dan Europa worden. Black Out wordt dus zeker niet de laatste film binnen het misdaadkomediegenre die ik maak. Daarvoor vond ik het te leuk om te doen.

Lees ook de recensie van Black Out.