De naam Movies that Matter roept nogal wat verwachtingen op. Een film die er toe doet; dat zal vast een serieuze, zware film zijn over een serieus onderwerp. Een 'belangrijke' film die maatschappelijk of politiek geëngageerd is. Of een grote aanklacht tegen sociale misstanden. Een film gepresenteerd door de Movies that Matter Stichting (die dit jaar tien jaar bestaat) op het Movies that Matter filmfestival kan dat in zich hebben, maar tegelijkertijd ook heel klein zijn. Daarnaast staat een serieus onderwerp een leuke, humoristische benadering niet per se in de weg. Vergeet Mij Niet en Chuck Norris vs Communism zijn daar goede voorbeelden van.

“Won't somebody please think of the children?!”
Dat roept Helen Lovejoy altijd bij bijeenkomsten in The Simpsons. Daar is het parodie, maar Vergeet Mij Niet neemt die vraag serieus. Asielzoekers en vluchtelingen zijn woorden die vaak tot cijfers en politieke schermtermen worden gereduceerd, waarbij het makkelijk is om te vergeten dat de twee woorden oorspronkelijk beschrijvingen van mensen zijn. Documentairemaker Jan Jaap Kuiper brengt deze woorden tot hun essentie terug door zijn blik te werpen op OBS de Verrekijker – een school waar uitsluitend kinderen van asielzoekers of vluchtelingen op zitten. Variërend van kinderen die al jaren wachten op beslissing over hun status in Nederland, tot recentelijk gearriveerde overlevenden van de oorlog in Syrië.

De titel Vergeet Mij Niet slaat op een prikbord in de school met foto's van kinderen die niet meer op de school zitten. Zij werden teruggestuurd naar waar ze vandaan kwamen of naar een opvangcentrum in een ander vreemd land. Meestal weten de kinderen niet wat er met hun klasgenootjes is gebeurd – alleen dat ze op een ochtend door politie werden meegenomen. Dit heeft natuurlijk zijn uitwerking op de leerlingen, maar ook op de leerkrachten – en uiteindelijk op de kijker. Probeer het maar eens droog te houden bij scènes waarin de schooldag begint met het nieuws dat iemand uit hun midden die ochtend is gedeporteerd. Zonder opsmuk maar met gevoel maakt Kuiper een actueel politiek probleem menselijk en invoelbaar.

De vrijheid die film biedt
Chuck Norris vs Communism is ook een documentaire – niet dat er alleen maar documentaires draaien op Movies that Matter - maar van een heel ander kaliber. Met gevoel voor humor en spanning wordt teruggeblikt op het Roemenië van de jaren tachtig. Ceausescu is al twintig jaar dictator en zijn totalitaire communistische regime graaft zich in. Films uit het westen worden al jaren verboden of hevig gecensureerd. Scènes met een rijkelijk gevulde ontbijttafel of verwijzingen naar God worden bijvoorbeeld geschrapt. Men mag namelijk niet de indruk krijgen dat er overvloed is in het westen of dat iemand iets aan religie zou kunnen hebben. Maar dan haalt de technologie het strenge regime in.

Dankzij de introductie van de videoband in Roemenië gaat er opeens een nieuwe wereld open voor de Roemenen. Illegale kijkavonden worden georganiseerd rondom uit het buitenland gesmokkelde banden met daarop westerse, ongecensureerde film. Van Last Tango in Paris tot het oeuvre van Chuck Norris. Allemaal nagesynchroniseerd door één persoon die alle stemmen doet: Irina Nistor. Chuck Norris vs Communism is een ode aan haar en Teodor Zamfir, de man die de video's binnenbrengt en verspreid. Daarmee geven ze een vorm van vrijheid en subversie aan Roemenië. Zij omdat ze dé stem werd van de rebelse daad van het illegaal films kijken, hij omdat hij dat mogelijk maakte door niet alleen aan de 'gewone man' maar ook aan de geheime diensten en de politie te leveren. De spanning komt desalniettemin door de voortdurende dreiging van ontdekking, terwijl de humor komt van de nu absurd aandoende situaties rondom dit fenomeen in het Roemenië van toen.

Het Movies that Matter festival vindt plaats van 18 tot en met 26 maart in Den Haag. De films worden vertoond in het Filmhuis Den Haag en het Theater aan het Spui. Meer informatie kun je vinden op de website van het festival. Klik hier voor het volledige filmprogramma.

TRAILER CHUCK NORRIS VS COMMUNISM: