Kort, lang, lang, kort

Het Amsterdamse Filmmuseum neemt het op voor de ongewilde film.

Het Amsterdamse Filmmuseum neemt het op voor de ongewilde film. In het ‘Kort lang, lang kort’-programma worden tussen wal en schip belande films gepresenteerd. Films die niet in de reguliere speeltijd van een gemiddelde bioscoopfilm passen. Het programma biedt een unieke kans om twaalf prachtige werkjes te gaan zien die nu eens niet op de kop af negentig minuten duren. Met een gemiddelde lengte van een half uur zullen echter meerdere kaartjes gekocht moeten worden om de avond ook daadwerkelijk filmisch verantwoord te kunnen vullen.

De programmering bestaat uit Nederlandse producties, waarvan enkele op filmfestivals hebben gedraaid, andere op de publieke omroep zijn uitgezonden en weer andere een pijnlijk ongezien lot leek te wachten. Locatie TusseNland genoot eerder nog een gering succes bij een uitzending door de RVU, maar zal nu anderhalve week gaan schitteren op het witte doek. Non-fictiefilmer Ben van Lieshout registreert op enigszins melancholische wijze de zogenaamde planologische nachtmerriegebieden: grote lappen grond die aan de stad grenzen, maar al decennialang onbebouwd zijn gebleven. Deze merkwaardige omgevingen, die een ieder dagelijks kan zien vanuit een trein richting Amsterdam of Rotterdam, zijn de speelplaatsen voor kunstenaars, monteurs en bon vivants. De mogelijkheid eigen plan te trekken in een oase van rust en ruimte is een escapistisch gevoel waar van Lieshout wijselijk omheen heeft gewerkt: de lome registratie en rechttoe-rechtaan interviews met de gelukkige grondbezitters stralen ‘Hollandse nuchterheid’ uit: ‘Ik besef al tien jaar dat het morgen voorbij kan zijn’. Het is een mooie zin waaruit zowel dankbaarheid als rationaliteit spreekt. Ooit zal de onvermijdelijke Randstedelijke groeidrang echter toeslaan en de tand des tijds zichtbaar worden: over tien jaar zal er op bijvoorbeeld Ruigoord in Amsterdam een zielloos Vinexwijkje staan. Locatie TusseNland vereeuwigt een prachtig gegeven dat stadsbewoners eigenlijk zo dichtbij zich hebben, maar toch niet blijken te zien. In regressieve staat is in een bioscoopstoel nu gelukkig een klein monument te aanschouwen van een Edense tuin die zowel wij als de tijd vergeten zijn.

Minstens zo hoogdravend wil ik zijn over A Lapse of Memory, een film van 26 minuten die eerder op het Filmfestival Rotterdam te zien is geweest. Ditmaal staat herinnering centraal, waarover regisseuse Fiona Tan grote dingen in grote metaforen zegt. Hoe kunnen wij herinneren en hoe krijgt deze herinnering gestalte als zij bijvoorbeeld niet eens de jouwe is? Belangrijke vragen die poëtisch beantwoord (of louter behandeld) worden en die de kijker achterlaten met een - wederom - melancholisch gevoel: de sleutel van het geheim van het leven ligt in het verleden, wie hem vindt staat een gelukkige dood te wachten. Tan heeft misschien te veel duidelijk willen maken, misschien was de film met het uitsluitend stellen van vragen meer gebaat geweest. Ook voor A Lapse of Memory geldt dat de bioscoopstoel wonderen doet voor het beleven van een film, 26 minuten lijken avondvullend te zijn wanneer je als kijker zo verbonden bent met cinema.

Verbondenheid tussen films is ook waar het in Car Men om te doen is: talloze verwijzingen en knipogen naar slapstick en de klassieke canon van onze Grote Schrijvers zijn hier aan de orde van de dag. De opera Carmen is in een nieuw (maar tegelijkertijd stokoud, want een slapstick!) jasje gestoken en speelt zich af op een apocalyptische vuilnisbelt. Te midden van autowrakken hunkert een vrouw naar de liefde die ze uiteindelijk vindt bij een auto. Boze mannen en bizarre oorzaak-gevolg plotontwikkelingen voegen weinig toe, maar zijn wel onderdeel van een gewaagde esthetische strategie, die zich perfect leent voor een kort lang, lang kort film.

Naast Locatie TusseNland, A Lapse of Memory en Car Men staat onder andere ook Danniel Danniels internationaal geprezen film Ei op het programma en wordt de eindexamenfilm De Laatste Dag van Alfred Klaassen van David Lammers vertoond. Lammers gooide eerder al hoge ogen met zijn sobere documentaire Langer Licht uit 2006.

Het Kort Lang, Lang Kort-programma vindt plaats van 26 april tot en met 2 mei in het Filmmuseum te Amsterdam. Voor meer informatie kunt u hier terecht.

NieuwsFilm

meest populair