Buñuel retrospectief

Luis Buñuel, meester der bourgeoisiekritiek, omspitter en hervormer der christelijke aarde en tevens de onsentimentele aftaster van werkelijkheid en droom laat een oeuvre van 32 werken na waarvan er maar liefst 25 worden vertoond door het Filmmuseum.

Luis Buñuel, meester der bourgeoisiekritiek, omspitter en hervormer der christelijke aarde en tevens de onsentimentele aftaster van werkelijkheid en droom laat een oeuvre van 32 werken na waarvan er maar liefst 25 worden vertoond door het Filmmuseum. Naast klassiekers als Un Chien Andalou (doorgaans beschouwd als de allereerste surrealistische film), L’Age d’Or, Viridiana en Belle de Jour staan er veel films op de lijst die vrijwel nooit worden vertoond. Dit is dé kans om films als El Ángel Exterminador, Simón del Desierto en El op het grote scherm te zien. Ik raad u aan deze kans niet te laten liggen.

Zeer gerespecteerde avondgasten die een diner genieten bij hun gastheer, maar niet weg kunnen vanwege onverklaarbare besluiteloosheid; een jonge verveelde huisvrouw die haar kalme buitenkant compenseert met het werken bij een escortbureau in de middaguren. Aan ideeën ontbrak het Don Luis, zoals zijn directe omgeving hem tegen beter weten in noemde, niet. Nee, ze sierden zijn films als kersen op een taart.

Un Chien Andalou is een vuist tegen de zogenaamde werkelijke waarneming. Met deze invloedrijke film wilde Buñuel iets laten zien wat naast de ratio stond en voor abstractheid pleitte. Samen met Salvador Dalí wisselde hij dromen en ideeën uit en legde die daarna vast op band. Wat overbleef waren puur surrealistische aktes die door de aanwezigheid van dezelfde personen één geheel werden.

Angst in de bioscoopzaal kende men al sinds 1896 toen een aanstormende trein levensgroot op het witte doek werd geprojecteerd. Pijn werd pas reëel in 1929 toen in Buñuels Un Chien Andalou een versgeslepen scheermes het oog van een vrouw doorkliefde en het publiek deed verstarren. Daarna was niets meer wat het was. De splitsing van het oog is de visuele introductie en het beginpunt van zijn oeuvre. Onze waarneming, lijkt hij hiermee te willen aanduiden, is tweeledig en subjectief. Het was een humaan gebaar voor een tamelijk naïef publiek om hen de ogen te openen.

Twee surrealistische films eind jaren twintig, begin jaren dertig werden gevolgd door documentaires over insecten en antifascistische linkse propagandafilms. Na censuur, geldgebrek en de Spaanse burgeroorlog belandde Buñuel in de jaren veertig in Hollywood. Gebrek aan creatieve ruimte zorgde echter voor een kort bezoek en hij vertrok naar Mexico, waar hij meer dan twintig films zou maken. Deze productieve Mexicaanse periode, die maatschappijkritisch en minder surrealistisch te noemen is dan de aangrenzende periodes, begon in 1949 en ging door tot 1964, waarna hij duurdere films ging maken in Frankrijk.

De film Los Olvidados uit 1950 introduceert deze vruchtbare en, afgezien van een paar uitschieters, toch vrij onbekende periode en vormt een harde, maar eerlijke afspiegeling van het leven van straatjongeren in Mexico. De film leverde Buñuel in Cannes een Gouden Palm op en opende voor hem internationaal vele deuren waardoor hij de kans kreeg om meer films te maken. Un Chien Andalou en Los Olvidados zijn nu te zien in gerestaureerde versies. Het nieuwe boek over Buñuel, genaamd Buñuel over Buñuel, zal op acht mei aan zijn oudste zoon Juan Luis worden overhandigd en tevens de tentoonstelling in het Filmmuseum over Los Olvidados inluiden. De tentoonstelling, waarin onder andere het originele script, filmposters en foto’s van de opnames te zien zullen zijn, is tot en met zondag 22 juni te bezichtigen.

Voor meer informatie zie de site van het Filmmuseum.

NieuwsFilm

meest populair