Cannes 2025: Panahi wint, maar de haaien stelen de show

Cannes 2025: Panahi wint, maar de haaien stelen de show

FilmTotaal doet uitgebreid verslag van de 78e editie van het filmfestival van Cannes.

Het festival van Cannes is een circus. Dat weet iedereen die er ooit is geweest. Het is een catwalk, een politiek platform, een realityshow met hoogoplopende emoties, een goudmijn voor paparazzi op zoek naar schandaaltjes én een blik op het beste van wat de zevende kunst binnenkort te bieden heeft. De 78e editie van het festival was dat en nog veel meer, met een verbod op te schaars geklede acteur, fotografen die filmsterren schoffeerden, bloggers die actrices provoceerden, journalisten die in huilen uitbarstten, een palmboom die terreur zaaide en films die zowel oersaai als buitengewoon boeiend waren.

Er waren deze editie weinig Amerikaanse films. Het festival vertikt nu eenmaal films van streamingdiensten - vaak Amerikaanse producties - te vertonen als die de bioscoop links laten liggen. Toch is festivaldirecteur Thierry Frémaux zich ervan bewust dat hij voor het behoud van de glamour enkele grote Amerikaanse klappers moet programmeren. En dus mocht na de onbeduidende openingsfilm Partir un Jour, Tom Cruise de echte aftrap van het festival geven met Mission: Impossible - The Final Reckoning en kwamen Spike Lee en Denzel Washington halverwege langs om Highest 2 Lowest (een remake van Akira Kurosawa's High and Low) te promoten.


Spanning tot het einde
Frémaux weet ook wanneer hij bepaalde competitiefilms moet vertonen, omdat sommige films nou eenmaal geen kans maken op prijzen. Aldus plaatst hij een sterke film aan het begin, een of twee in het midden van de twaalfdaagse en enkele toppers op de allerlaatste dag. Met een meer willekeurige programmering ontstaat namelijk het risico dat de beste films al in de eerste helft te zien zijn, waarmee journalisten weinig reden zouden hebben om tot het einde te blijven. Op de markt is het trouwens na het weekend sowieso 'over and out'.

Die sterke festivalstarter was In die Sonne Schauen. Deze dromerige Duitse spookfilm, over de trauma's van jonge meisjes van verschillende generaties op een boerderij, werd al meteen uitgeroepen tot een grote kanshebber. Maar ook halverwege doken enkele fascinerende films op, zoals O Agente Secreto van Kleber Mendoça Filho, dat op een novellistische manier verhaalt over de vlucht van een intellectueel voor de fascistische dictatuur in Brazilië in de jaren zeventig.

Vierentwintig jaar geleden werd Rosetta van de Waalse filmmakers Luc en Jean-Pierre Dardenne op de valreep vertoond. Destijds kreeg meer dan de helft van de aanwezige pers deze Gouden Palm-winnaar niet voor de slotceremonie te zien. Ook dit jaar mochten de Dardennes als bijna laatste filmmakers de competitie afsluiten. Hun Jeunes Mères, een mozaïekportret van jonge moeders, ontroerde en hintte naar een mogelijke derde Gouden Palm voor de broers.


De Panahi-verrassing
De Iraanse regisseur Jafar Panahi, nog niet zo heel lang geleden een gevangene van het regime in zijn thuisland, zorgde voor een grotere verrassing met Un Simple Accident. Deze knap geschreven thriller, die via een tragikomische bocht uitmondt in een ijzersterk dilemma, werd halverwege het festival de topfavoriet. De enige mogelijke hindernis voor de hoofdprijs was het feit dat het plot overeenkomsten vertoont met Roman Polanski's Death and the Maiden. De film draait immers om een voormalige politieke gevangene die meent zijn beul te herkennen. In een impulsief moment ontvoert hij hem, om hem levend te begraven.

Een sterke concurrent bleek Sirât, een roadmovie die zich afspeelt in de zuidelijke woestijn van Marokko. De titel betekent zoveel als 'de weg naar de hel'. Dat wordt duidelijk wanneer regisseur Oliver Laxe na een vrij rustig eerste uur plots de grond onder de voeten van de kijker vandaan slaat, waarna een ademstokkende thriller begint die je onthutst achterlaat. Maar deze metaforische film over het ontsnappen aan oorlog en geweld was niet voor iedereen. Sommigen zien liever mijmerende films die zonder choquerende passages voortkabbelen naar het einde, zoals het Japanse Renoir.

Andere sterke films waren Richard Linklaters Nouvelle Vague, over de opnames van A Bout de Souffle, en Dossier 137, Dominik Molls aanklacht tegen politiegeweld. Maar hoezeer die ook gewaardeerd werden, het bleken geen films waarbij je na afloop zegt: "Ik heb net de Gouden Palm-winnaar gezien." Dat was bij Sentimental Value van Joachim Trier en Die, My Love van Lynne Ramsay wel het geval. Toch bleef de schaduw van Panahi's film overeind, ook toen pers en publiek euforisch reageerden op Jeunes Mères. Voor Un Simple Accident was de buit min of meer binnen.


Sterren kijken
Niet iedereen is geïnteresseerd in arthouse. Veel aanwezigen zijn er om sterren in levende lijve te zien, handtekeningen te verzamelen en emotionele momenten mee te maken. De eerste superster die in het zonnetje werd gezet was Robert De Niro. Doorgaans geen prater, maar hij zijn best om veel te kletsen. Hij kreeg dan ook een ere-Gouden Palm, een bekroning die hij gebruikte om nog maar eens Donald Trump de mantel uit te vegen. Uiteraard had hij het ook over diens aangekondigde importheffingen, die een gespreksonderwerp werden bij persconferenties, al kon niemand er een zinnig woord over zeggen.

Tom Cruise zette zijn beste glimlach op, sprak amper met de pers en leek zichtbaar blij dat hij niet over scientology of Trumps importheffingen hoefde te praten - iedereen wist dat hij toch niet zou antwoorden. Denzel Washington kreeg het wel even moeilijk toen een fotograaf herhaaldelijk aan zijn mouw trok om zijn aandacht te krijgen. Dat is nu net iets wat Washington niet kan verdragen. Vraag maar aan Josh Brolin.

Jodie Foster (aanwezig voor de première van het Franse Vie Privée) kreeg een zeer beledigende vraag van een provocatieve blogger. "Ben je niet te oud voor dit werk?" klonk het zo ongeveer. Foster beet op een intelligente manier van zich af en de blogger trok zich vol schaamte terug. Tranen vloeiden bij een ontmoeting met de gebroeders Dardenne. Een Afro-Amerikaanse journaliste die in haar tienerjaren ongewenst zwanger was, gaf haar emoties de vrije loop toen ze Jeunes Mères bejubelde. Meteen applaus van haar collega's. Die hadden immers een extraatje om over te schrijven.


Vals en geloofwaardig applaus
De lengte van het applaus in de grootste zaal, Grand Theatre Lumière, wordt gebruikt om de populariteit te meten van de zojuist vertoonde film. Maar in feite betekent dat (beleefdheid)applaus totaal niets. Volop films kregen in het verleden een staande ovatie, om vervolgens in de vakbladen te worden afgeslacht. Maar sommige applauzen zijn wel gemeend. Na de vertoning van de relatiekomedie Splitsville, dat om de minuut een lachsalvo ontving, barstte het publiek uit in gejuich. De toeschouwers deden dit niet omdat het zo hoorde op het festival. Ze hielden echt van de film.

Het publiek ging helemaal uit zijn dak bij de vertoning van Dangerous Animals, een horrorkomedie uit de sectie Quinzaine des Cinéastes. De Australische regisseur Sean Byrne mixte humor en horror zodanig dat hij de meest gevierde filmmaker van het festival werd. Het publiek had duidelijk even genoeg van arthouse en verlangde naar pure genrecinema. Steeds wanneer de protagonist - een keiharde vrouw gevangen door een psychopaat die zijn slachtoffers filmt wanneer hij ze aan de haaien voert - aan haar belager wist te ontsnappen, leek het wel of Feyenoord een doelpunt scoorde. Haaien doen het nog goed steeds op het grote doek.


Licht uit in Cannes
Het was een vrij rustig festival zonder veel schandalen of ongelukken. De enige directe dreiging kwam van een palmboom op La Croisette die belandde op een lid van een Japanse producentenploeg. Je vraagt je af hoe zoiets mogelijk is, maar een sterke wind en palmbomen die niet al te stevig in de grond zitten kunnen voor verrassingen zorgen. De stad gaat nu alle palmbomen en ander bladgroen inspecteren.

Waarschijnlijk geen ongeval was de stroomuitval op de laatste dag van het festival. Voor de eerste keer in jaren 'brak' er eens een film en floepten de lichten aan. Twintig minuten later werd de film hervat. Handig als je dan een noodgenerator hebt. Die had Cineum, een cinemacomplex buiten Cannes, niet. Daar konden de toeschouwers naar hun laatste screenings fluiten. Cannes en omstreken lag urenlang plat. Niet zo leuk als je op dat moment in de lift zit. Wie zat er achter de sabotage? Russen, Iraniërs of cinefoben?

Nummer achtenzeventig was geen spetterende editie, maar er was wel voor ieder wat wils. Baanbrekende films trof je hier niet aan, maar wel enkele zeer degelijke werken die reacties uitlokten, geweldig amuseerden of je even wakker schudden. Dat laatste gebeurde voornamelijk door Orwell 2 + 2 = 5 van Raoul Peck. Die documentaire waarschuwt dat we in een tijd leven van een groeiend aantal autocratische leiders, die straks misschien alle cultuur aan banden zullen leggen en wie weet zelfs het festival zullen censureren...



NieuwsFilm

meest populair