De Beste Film van het Jaar 2010

Hét lijstje om naar uit te kijken. Welke film is de beste volgens de recensenten van FilmTotaal?

Het zal maar weinigen ontgaan zijn dat het lijstjesseizoen is aangebroken. Het jaar 2010 zit erop en dat betekent dat elke zichzelf respecterende filmfanaat de balans opmaakt. Voor FilmTotaal-recensenten is eind december een van de stressvolste periodes van het jaar. Het inhalen en herkijken van films kost zeeën van tijd, maar daar doen wij filmliefhebbers nooit zo moeilijk over. Veel afschuwelijker is het moeten uitsluiten van prachtige films. Het is wikken en wegen en jezelf tot onmogelijke keuzes dwingen, want bijna elke vergelijking gaat mank. Hoe rangschik je een Argentijnse thriller ten opzichte van een animatiefilm over speelgoed? Hoe vergelijk je een film over Facebook met een apocalyptische roadmovie? Het heeft bloed, zweet en tranen gekost, maar uiteindelijk hebben we onze liefde voor lijstjes en onze hang naar traditie laten zegevieren en de lastigste knopen van het jaar doorgehakt. Met enige trots presenteren we hierbij het De Beste Film van het Jaar 2010!

Maar niet voordat we kort de bioscoopjaarcijfers hebben doorgenomen. Die zijn opnieuw indrukwekkend te noemen. Het aantal bezoekers is gestegen naar 28,2 miljoen, waardoor de recette uitkomt op het recordbedrag van €219 miljoen. Dat de groei van het aantal bezoekers (+3%) niet evenredig is met de groei van de recette (+9%) komt door de historisch hoge prijsstijging van het gemiddelde bioscoopkaartje (+5,7%, lang leve 3D!). De film die vorig jaar het meeste geld opbracht was Avatar, die weliswaar in 2009 uitkwam, maar in 2010 ruim tweederde van zijn totale opbrengst binnenharkte. De zevende Harry Potterfilm is de tweede film die meer dan een miljoen bezoekers wist te trekken, maar volgt op ruime afstand vanwege de lagere toegangsprijs. De Nederlandse film moest het in 2010 enigszins ontgelden. Niet alleen vertoonde het marktaandeel opnieuw een daling, maar ook het aantal bezoekers (-6%) en de recette (-1,5%) liepen terug. Toch staan er wederom twee Nederlandse titels in de toptien. New Kids: Turbo! en De Gelukkige Huisvrouw waren samen goed voor een slordige €10 miljoen. Hieronder het volledige overzicht (gesorteerd op opbrengst met tussen haakjes de bezoekersaantallen):

1. Avatar € 13.275.089 (1.220.253)
2. Harry Potter and the Deathly Hallows: Part 1 € 8.818.834 (1.034.324)
3. Alice in Wonderland € 7.375.022 (738.105)
4. Inception € 7.000.438 (830.211)
5. New Kids: Turbo! € 5.904.010 (728.694)
6. Shrek Forever After € 5.309.475 (617.505)
7. Toy Story 3 € 4.485.746 (564.191)
8. Sex and the City 2 € 3.962.773 (483.794)
9. Despicable Me € 3.886.529 (471.678)
10. De Gelukkige Huisvrouw € 3.857.303 (520.649)

Tot zover de cijfers. Het draait natuurlijk maar om één ding: onze jaarlijst. Slechts twee films uit bovenstaande toptien zijn daarop terug vinden (met de kanttekening dat Avatar vanwege het releasejaar niet geselecteerd mocht worden). Films als Shrek Forever After en Sex and the City 2 konden ons nou eenmaal niet zo bekoren. Wat onze gezamenlijke eindlijst wel laat zien is een boeiende kwaliteitsmix, variërend van blockbusters tot kleine arthousefilms en van Frans misdaaddrama tot animatie. Over de nummer één hoefde niet getwist te worden. Die kwam met een daverende voorsprong uit de bus. Hieronder is te zien wie de opvolger is geworden van Let the Right One In (2009), No Country for Old Men (2008), 4 Maanden, 3 Weken & 2 Dagen (2007) en Caché (2006). De afzonderlijke lijsten volgen daarna.

DE BESTE FILM VAN HET JAAR 2010



------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Remko Mewe (hoofdredacteur)

1. El Secreto de Sus Ojos

Typisch zo'n titel die tussen twee jaren in valt. De film won in maart al de Oscar voor beste niet-Engelstalige film (hulde aan de Academy die deze film boven Un Prophète en Das Weisse Band verkoos!), maar kon in Nederland pas vanaf eind augustus gezien worden en kwalificeert zich om die reden. Met afstand de meest complete film van het jaar, waarin alle facetten van de filmkunst tot in de puntjes verzorgd zijn. Van het uitgekiende, stijlvolle camerawerk (met als hoogtepunt de briljante 'long take' waarin de jacht op de moordenaar in een bomvol voetbalstadion tot een zinderende climax komt) tot het perfecte gebruik van muziek, stiltes, humor en gezichtsuitdrukkingen: alles draagt bij aan de intensheid van dit zeldzaam meeslepende verhaal. De omschakelingen tussen heden en verleden zorgen voor een prettig afwisselend vertelperspectief, bieden de visagisten de kans om te excelleren in verouderings- en verjongingstechnieken en geven de film een subtiele historisch-politieke lading mee. Dankzij het voortreffelijke acteerwerk stralen de hoofdpersonages rust, warmte en autoriteit uit en ontwikkelen ze zich tot de meest innemende personen met wie ik dit jaar in de bioscoop doorbracht. Ik zou nog veel meer lovends over dit foutloze thrillerdrama met romantische inslag (de onuitgesproken liefde neemt bijna ondraaglijke proporties aan) kunnen schrijven (neem alleen al de mooie jarenzeventigaankleding of de prachtige dialogen), maar aangezien hij nog steeds in een paar zalen draait, wil ik vooral zeggen: grijp die kans!

2. Up in the Air

Nog zo'n film die al in 2009 werd afgerond, maar toch nog mee mag doen. Bijna een jaar heb ik Up in the Air moeten bewaren voor deze eindlijst, maar nog steeds kan ik me de unieke sfeer van deze meesterlijke komedie voor de geest halen. Prachtig om te zien hoe George Clooney (in de rol van zijn leven) reageert op de veranderingen in zijn strak georganiseerde leventje waarin hij intiem contact gedecideerd op afstand houdt. Zelden wist een komedie zo doeltreffend in te spelen op economische en sociale kwesties van vandaag de dag.

3. The Social Network

Dialoogrijke, meesterlijk geschreven karakterstudie van de oprichters van Facebook. Als ongeautoriseerde biopic een absolute voltreffer, als analyse van de invloed en effecten van sociale media iets minder geslaagd. Desalniettemin een bijna perfecte film waarin een universeel en tijdloos verhaal over vriendschap, afgunst en verraad wordt verteld.

4. Enter the Void

Een zware, lange trip, maar ook een enerverende nachtmerrie. De visuele stijl van Gaspar Noé (met name de adembenemende camerabewegingen en het kleurgebruik) laat weer een onuitwisbare indruk achter. Als geen ander weet hij een desolate, onuitnodigende omgeving te creëren. In een nogal braaf filmjaar zijn de branie en provocatie van Noé een ware verademing. Dat stijl zonder inhoud (reïncarnatie, het Tibetaans Dodenboek, yeah right) tot een geestverruimende, hallucinerende ervaring kan leiden bewijst Enter the Void.

5. Agora

Ambitieus historisch drama over religie, wetenschap en (vrouwen)onderdrukking. Het stralende middelpunt is Rachel Weisz als Hypatia, een wetenschapster die haar tijd ver vooruit is, maar door bekrompen religieuze groeperingen gedwarsboomd wordt. Regisseur Amenábar neemt erg veel hooi op zijn vork, maar laat op treffende wijze zien tot welke excessen religieuze overtuigingen kunnen leiden. Het is moeilijk te verkroppen hoe kennis en vooruitgang als het kwaad worden beschouwd en met geweld de kop worden ingedrukt onder het mom van het geloof. Agora is een must (maar ook een verschrikking) voor mensen die wetenschap, rationalisme, vrijheid van denken en vrouwenemancipatie een warm hart toedragen. In zekere zin een atheïstische propagandafilm, maar dat beschouw ik als iets positiefs.

6. The Ghost Writer

Een oerdegelijke Hitchcockiaanse paranoiathriller met opvallend veel droge humor. Rustig en zelfverzekerd opgebouwd, prachtig vormgegeven, vaardig gemonteerd en intrigerend gespeeld. Een Roman Polanski in topvorm garandeert ouderwets vakmanschap met precies de juiste spanningsboog en kwinkslagen.

7. Submarino

Schrijnende film waarin op geloofwaardige wijze het ene na het andere drama over de personages wordt uitgestort. Dat de getraumatiseerde broers om wie het draait elkaar uit het oog zijn verloren, is een van de oorzaken van hun ellende. Regisseur Vinterberg onderstreept dat op prachtige wijze door hun verhalen niet parallel te vertellen, maar in serie.

8. Another Year

Een jaar uit het leven van een gelukkig getrouwd stel dat regelmatig vrienden over de vloer krijgt die het minder getroffen hebben. Mike Leigh geeft weer eens een prachtig inkijkje in het leven van de alledaagse mens. Zoals gewoonlijk legt hij de nadruk op sociale ongemakken die hij op pijnlijke, droevig-komische wijze blootlegt. Fenomenaal gespeeld en prachtige personages, al zijn sommige wel een tikkeltje karikaturaal.

9. Invictus

Nelson Mandela was nog niet vrijgelaten of men riep al dat Morgan Freeman hem moest vertolken. Dit jaar kwam het er dan eindelijk van en het is een prachtige rol geworden. Natuurlijk wordt de voormalige verzetsstrijder nogal eenzijdig neergezet, maar voor nuancering is dit niet de juiste film. Invictus gaat over hoop en verbroedering en vertelt een succesverhaal. Clint Eastwood regisseert met grote gebaren, maar weet het politiek drama, de biopic en de sportfilm knap te combineren.

10. Cell 211

"Als een film niet lijkt op wat je op straat ziet, dient de cinema nergens toe". Een citaat van de regisseur van Un Prophète, die andere gevangenisfilm van dit jaar. Zelden ben ik het zo hartgrondig oneens geweest met de mening van een regisseur. Uit protest selecteer ik daarom Cell 211, een gevangenisfilm die veel ongeloofwaardiger is, maar wel spannender, actierijker en minder saai en maatschappelijk verantwoord. Het slimme uitgangspunt (een gevangenisbewaarder moet zich tijdens een opstand voordoen als gevangene om te overleven) moet je met een korreltje zout nemen, maar blijkt op film een gouden greep, want het resultaat is zenuwslopend, bruut, compromisloos en vrij van moraal. Het onevenwichtige acteerwerk (van ijzersterk tot matig) doet daar maar weinig aan af. Een Amerikaanse remake is al op stapel. Met ongetwijfeld een aangepast scenario en Jason Statham in een hoofdrol.

Arman Avsaroglu

1. The Social Network

Er was dit jaar een grote hype rondom The Social Network. Dat is meestal geen goed teken, maar deze keer was het anders. De film van David Fincher is enerzijds een tijdloos verhaal over macht, vriendschap en verraad maar anderzijds ook een griezelig actuele film over de wijze waarop echte contacten steeds meer verwateren en we een uitweg zoeken op sociale netwerksites als Facebook. Mede dankzij het schitterende scenario van Aaron Sorkin is The Social Network dan ook de beste Amerikaanse film van het jaar en verdient het komend jaar de Oscar voor beste film.

2. Inception

Het blijft geweldig om te zien hoe een filmmaker als Christopher Nolan al de miljoenen die hij van Warner Bros. krijgt op zo'n creatieve en innovatieve manier besteedt. Inception is een unieke film, die in de eerste plaats een uitstekende actiefilm is maar ook op het gebied van het verhaal en thematiek veel verder gaat dan de gemiddelde blockbuster. Grootschalig amusement met ook nog eens een uitdagend verhaal; daar hebben we er dit jaar niet heel veel van gezien.

3. Up in the Air

Na Thank You for Smoking en Juno bewijst Jason Reitman wederom dat hij een van de interessantste filmmakers van het moment aan het worden is. Mede geholpen door een briljante George Clooney in de hoofdrol, is Up in the Air een film die past bij de economische crisis waar we ons in bevinden, maar ook een fascinerende karakterstudie van een man die de eenzaamheid waar hij zelf voor heeft gekozen plotseling gaat heroverwegen.

4. Toy Story 3

Dit afsluitende deel van de trilogie die Pixar voor eens en altijd op de kaart zette is misschien wel beter dan de eerste twee delen. Dat komt door de ontzettend grappige situaties in (met name) het tweede deel van de film, maar vooral door de emotionele component. Het einde van Toy Story 3 is zonder twijfel de mooiste scène van dit filmjaar, zo ontroerend dat maar weinigen het droog zullen houden.

5. Another Year

Elke nieuwe film van Mike Leigh verdient eigenlijk een notering in ieders jaarlijstje en dat is bij Another Year niet anders. Leigh maakt films over echte mensen, die je zomaar op straat zou kunnen tegenkomen of zelf misschien ook wel kent, en dat is zijn kracht. Met name het personage van Mary, gedenkwaardig gespeeld door Lesley Manville, maakt indruk in Another Year, een kleine film die een groot verhaal vertelt.

6. A Serious Man

True Grit gaat bijna al in de bioscopen draaien, maar de vorige film van de Coens, A Serious Man, mogen we natuurlijk niet vergeten. Een heerlijke zwarte komedie die tot de beste uit hun oeuvre behoort. Prachtig hoe ze op hun welbekende droge wijze laten zien hoe een man van de ene op de andere dag zijn totale leven uit elkaar ziet vallen.

7. Un Prophète

Franse genrefilm over een jongen die in de gevangenis belandt is een van de beste gevangenisfilms ooit gemaakt. Regisseur Jacques Audiard laat op zeer intense wijze, met een erg sterke soundtrack van Alexandre Desplat, zien hoe deze Malik zich langzaam maar opwerkt in de hiërarchie van de gevangenis, eigenlijk de wereld in het klein.

8. The Kids Are All Right

Verrassende Amerikaanse komedie van Lisa Cholodenko heeft een fantastisch scenario, dat grossiert in uitstekende grappen die mij regelmatig in schaterlachen deed uitbarsten. De film wordt daarbij ook geholpen door de twee schitterende hoofdrolspeelsters, Annette Bening en Julianne Moore, die beiden precies de juiste toon treffen en The Kids are All Right tot een heel genietbare film maken.

9. Invictus

De nieuwe Clint Eastwood kon eerder dit jaar op veel kritiek rekenen, maar voor de fans van zijn regiestijl mag dat niet baten. Invictus is, zoals we van Eastwood gewend zijn, een film waar het verhaal op de eerste plaats komt en weinig ruimte is voor veel opmerkelijke visuele vondsten. Rechttoe rechtaan en daardoor heel effectief, zeker in het tweede deel waarbij het WK rugby centraal staat. Een glansrol ook voor Morgan Freeman.

10. Lebanon

Ook dit jaar waren er de nodige oorlogsfilms in de bioscoop te bewonderen, waarbij het Chinese City of Life and Death (die niet in deze lijst mag worden opgenomen omdat de film alleen op het IFFR draaide) de beste was. Maar ook het Israëlische Lebanon, dat zich volledig afspeelt in een oorlogstank, was zeer de moeite waard. Zeer indringend en confronterend en een originele toevoeging aan een uitgekauwd genre.

Kaj van Zoelen

1. Winter's Bone

Deze neonoir is een zeldzaam juweeltje waarin de armoede van de mensen en hun doorzettingsvermogen intelligent worden verbeeld op een manier die moralisme en sentiment uit de weg gaat. Dit authentieke beeld van de Ozarks in Missouri is ook nog eens spannend, goed gefilmd en geweldig geacteerd.

2. A Serious Man

De gebroeders Coen leveren wederom een meesterwerk af met deze ingenieuze film die je vraagt het mysterie (van zowel de film als het leven) te accepteren. De film niet begrijpen is hem juist begrijpen. Naast het ingenieus verwerken van concepten als Schrödingers kat en het onzekerheidsprincipe in het verhaal is het ook nog eens hun grappigste film in tien jaar.

3. Shutter Island

Scorseses barokke ode aan jarenvijftigthrillers en film noir is een genot van het bombastische begin tot het controversiële einde. Hoe je dat ook interpreteert, de sfeer, de dissonante moderne klassieke muziek en de beelden zijn niet te versmaden. DiCaprio is nooit beter geweest dan in de eerste van twee rollen dit jaar die flink op elkaar leken.

4. Where the Wild Things Are

Van een twaalf pagina's tellend kinderboekje weet Spike Jonze een bijzondere fantasiefilm te maken die eigenlijk een verkenning van de psyche van een negenjarig kind is. In de wereld waar het jochie naartoe vlucht worden de facetten van zijn innerlijk gedestilleerd tot hun essentie en laat Jonze zien dat hij niet vergeten is hoe fijn én pijnlijk het kan zijn om kind te zijn.

5. Toy Story 3

Eindelijk weer eens een Pixar die niet meteen opent met het hoogtepunt (hoewel elk van die films ook in mijn eindejaarslijsten verschenen) maar die daar ouderwets naar opbouwt. Minstens even goed als de eerste twee films en misschien nog wel beter. De enige film tot nu toe waarbij ik het 3D nooit als storend ervoer.

6. The Ghost Writer

Een schoolvoorbeeld van hoe fantastische regie een niet zo geweldig script ontstijgt en daar toch een ijzersterke film van kan maken. De exquise kadrering, locaties en montage zijn ook niet mis. Daardoor is de film toch ontzettend boeiend om naar te kijken en heeft het de sfeer van de paranoïde thrillers die in de jaren zeventig zo vaak zo goed werden gemaakt. Hij mag dan dertig jaar geleden iets verschrikkelijks hebben gedaan, Polanski maakt nog altijd prachtige films.

7. Inception

De beste actiefilm van het jaar. Niet zozeer vanwege de actie zelf, maar door het idee en de verbeelding daarvan die er ten grondslag aan liggen. Hoe vaak zie je grote Hollywoodblockbusters over een man die gevangen zit in zijn eigen droomwereld en er hard voor vecht om zijn zelfbedrog vol te houden? En die dat ook nog eens op een audiovisueel overdonderende manier brengen?

8. Symbol

Eén van de verrassendste, origineelste en grappigste films van het jaar. Deze knotsgekke Japanse komedie over een man die vastzit in een lege ruimte vol engelenpiemeltjes die je kunt indrukken om iets uit de muur te laten komen is niet evenwichtig maar zo hilarisch dat dit niet deert.

9. Fantastic Mr. Fox

The Royal Tenenbaums deel twee: een disfunctionele familie met teleurstellende patriarch die de boel weer goed probeert te maken maar tegengewerkt wordt door zijn eigen natuur. Maar nu wonderschoon geanimeerd (die haren!) en in de vorm van Roald Dahls fabel over een vos die iedereen te slim af is. Weer een heerlijke Wes Anderson.

10. Submarino

Thomas Vinterberg is terug, en hoe! Hij start de film met een nare, schokkende openingsscène en de rest van de film gaat over de trauma's die de protagonisten daaraan overhouden. Zijn beste film sinds Festen is allesbehalve prettig, maar de manier waarop het hartverscheurende drama is gestructureerd en vormgegeven is indrukwekkend.

Thierry Verhoeven

1. Inception

Een waanzinnig knappe film die zowel het heistgenre binnenstebuiten keert als tegelijk talloze andere genres erbij betrekt zonder tot een allegaartje te verworden. Met zowaar een nieuwe soort van spanning, uiterst inventieve actiescènes, verbluffende computereffecten (die echter nooit op de voorgrond treden) maar ook een plot dat je volle aandacht vereist met een menselijke tragedie als uitgangspunt, is Inception zowel een concentratie opeisende achtbaanrit als een intens beleefde legpuzzel tegelijk. Als kijker mag je na afloop nog allerlei theorieën op de film loslaten, maar ook zonder die eigen invulling staat Inception als een huis; regisseur en scenarist Christopher Nolan vraagt een hoop van de kijker maar geeft die ondertussen op alle fronten weer precies genoeg. Een instant klassieker en het (voorlopige) hoogtepunt in het oeuvre van Nolan.

2. Toy Story 3

Waar een studio met minder integriteit van Toy Story een langlopende film- of televisieserie zou hebben gemaakt en die tot de laatste druppel had uitgemolken, besloot Pixar gelukkig dat het langverwachte derde deel tevens het emotionele slotstuk van een trilogie zou worden. Toy Story 3 speelt het klaar om zowel vertrouwd als vernieuwend aan te voelen, maar benadrukt nooit de bagage van de eerdere avonturen, noch komt de vernieuwing geforceerd over. Het mooi uitgewerkte plot biedt ruimte voor boeiende nieuwe personages en hun persoonlijke uitdieping, spannende situaties en weet zich zelfs te ontpoppen tot een eigentijdse ontsnappingsfilm. Tevens de beste komedie van het jaar: nooit eerder vroegen de mensen naast mij in de bioscoopzaal om wat minder hard te lachen.

3. El Secreto de Sus Ojos

De Argentijnse film die de Oscar voor beste buitenlandse film afsnoepte van titelfavorieten Das Weisse Band en Un Prophète, blijkt een boeiend geschreven, stevig geacteerde en bovenal fantastisch geregisseerde hybride van drama en thriller. Door de twee delen van het verhaal, die zich in verschillende tijdstadia afspelen, niet achter elkaar maar door elkaar te vertellen versterken de simultaan lopende verhaallijnen elkaars impact en geven extra diepte aan alles wat de personages doen en zeggen, of juist niet doen en zeggen. Sfeervol, subtiel, overtuigend in de fysieke en psychologische veroudering van de hoofdpersonages en voorzien van een even aangrijpend als onthutsend einde. Een prachtig stukje vakmanschap.

4. Rapunzel

Kwalitatief gezien kende Disney in 2010 hoge pieken en diepe dalen. The Princess and the Frog was een geslaagde terugkeer naar de klassieke animatiefilm, Prince of Persia: The Sands of Time een ouderwets plezierig avontuur en over Toy Story 3 zal nog lang worden nagepraat. Daartegenover stonden debacles als Alice in Wonderland (die steeds slechter wordt naarmate je er langer over nadenkt) en The Sorcerer's Apprentice (die ik tot nu toe gelukkig nog heb weten te ontwijken). In december werd gelukkig duidelijk dat Disney op animatiegebied eindelijk de succesformule voor de eenentwintigste eeuw heeft gevonden: Rapunzel is simpelweg een film op Pixarniveau. De kleurrijke animaties zijn om van te smullen, de vaart in het verhaal is constant aanwezig en de zelfbewuste humor staat de klassieke Disneymagie geen moment in de weg. Het predicaat "Disney Classic" helemaal waard.

5. The Social Network

Zelfs voor mij, die niets van sociale netwerksites moet hebben, was The Social Network zeer de moeite waard. Niet vreemd, aangezien David Fincher mocht plaatsnemen op de regisseursstoel, die zich zodoende weer eens kon bezighouden met de complexe verhoudingen tussen even zo complexe persoonlijkheden. De film biedt een grondige kijk op de recente geschiedenis en de huidige internetcultuur door de ogen van een persoon die iets in gang zette wat hem rijk en populair maakte en de wereld met elkaar verbond, terwijl hijzelf nooit iets gaf om rijkdom of status en de gebruikelijke sociale vaardigheden bij hemzelf nagenoeg afwezig lijken te zijn. Boeiend vanaf de bruisende openingsdialoog tot en met de van 'Baby, You're a Rich Man' voorziene aftiteling.

6. Fair Game

Ik zag deze film in de week waarin WikiLeaks een toppunt qua media-aandacht had bereikt. En hoeveel ik ook had gelezen en gezien over de zaak Assange; een sterker en oprechter pleidooi voor openheid, eerlijkheid en rechtvaardigheid zou ik niet gaan krijgen dan in de vorm van deze film. Fair Game koppelt een goedlopend plot (dat de zaken begrijpelijk maakt, zonder ze voor te kauwen) aan fantastisch acteerwerk (Naomi Watts en Sean Penn bewijzen maar weer eens tot de top van hun generatie te behoren) en vervalt hierbij nauwelijks in de zo voor de hand liggende Hollywoodclichés. De speech die Sean Penn aan het einde van de film geeft mag overigens de boeken in als een van de mooiste kippenvelmomenten van 2010.

7. The American

Bij traagheid in films kan het met mij schijnbaar twee kanten op: wanneer het gedaan wordt op zijn Terrence Malicks raak ik snel verveeld, maar wanneer het gebeurt op Sergio Leone-achtige wijze raak ik juist enorm gefascineerd. Gelukkig dus dat The American in de laatste categorie valt, wat met alle openlijke verwijzingen naar de Italiaanse grootmeester geen verrassing is. Regisseur Anton Corbijn neemt zeer ruim de tijd voor het zo mooi mogelijk in beeld brengen van een ogenschijnlijk eenvoudig verhaal waarin de thema's professionaliteit en identiteit constant met elkaar overhoop liggen. Goede hoofdrol van George Clooney, die prima tegengas krijgt van Thekla Reuten en de betoverend mooie Violante Placido.

8. Up in the Air

Ondanks zijn jonge leeftijd en pas drie speelfilms op zijn cv heeft Jason Reitman nu al een volwassener oeuvre neergezet dan zijn vader Ivan. In Up in the Air weet Reitman op perfecte wijze de huidige tijdsgeest te vangen en speelt hij het klaar om met de effectieve humor en scherpe dialogen de tragiek van de hoofdpersonages sterk te accentueren. Ook haalt hij, net als in zijn eerdere films, het allerbeste uit zijn acteurs, wat voor George Clooney resulteert in waarschijnlijk zijn beste rol ooit: alles wat zijn personage aan zojuist ontslagen werknemers vertelt, zou je als kijker tegen de borst moeten stuiten, maar met zijn oneindige charisma slaagt Clooney er zelfs in om jou als cynische kijker van zijn lulverhaal te overtuigen.

9. The Bad Lieutenant: Port of Call - New Orleans

Het is bijna een soort traditie dat Nicolas Cage om de zoveel jaar een rol speelt, waarmee hij het publiek op het hart drukt dat hij - ondanks alle zouteloze blockbusters waar hij aan meewerkt - het talent om zichzelf op fenomenale wijze onder te dompelen in een heerlijk gestoord personage nog lang niet is verloren. Deze nieuwste film van Werner Herzog vormt daarop geen uitzondering. New Orleans fungeert perfect als decor voor de totale psychologische instorting van Cages personage. Langzaam maar zeker wordt hij overmeesterd door zijn verslavingen en werkt hij zich door zijn compleet irrationale acties steeds dieper het morele moeras in. Krankzinnigheid was zelden zo fascinerend; Cage was zelden zo sterk.

10. Loft

Mijn ervaring van deze film had er ongetwijfeld baat bij dat ik de gelijknamige Belgische film nooit heb gezien, want voor zover ik heb begrepen is dit een behoorlijk letterlijke remake. Wat ik echter wel zag, was een erg sterk geconstrueerde thriller waarin het spel met verschillende tijdlijnen nooit gekunsteld overkomt maar altijd op de juiste wijze het plot voortstuwt. Tevens goed acteerwerk van alle betrokkenen, zonder onnodige overkill van bekende gezichten waar Nederlandse films zich zo vaak aan schuldig maken. Even vreesde ik dat de film tegen het einde een twist teveel op zijn publiek afvuurde, maar uiteindelijk bleek alles perfect in elkaar te steken en verliet ik de bioscoop met de gedachte dat zelfs een letterlijke kopie nog de indruk van creativiteit kan wekken.

Fabian Melchers

1. Enter the Void

Regisseur Gaspar Noé bewijst dat de mogelijkheden voor film nog lang niet allemaal zijn uitgediept. In Enter the Void komt hij met een unieke beeldtaal, waarin de kijker letterlijk het hoofdpersonage wordt. Hij heeft een grote troef in handen: ruim tweeënhalf uur lang is de kijker van hem. Het is een uitzonderlijk doeltreffende manier om een drama meeslepend te maken. Haak af na vijf minuten of laat je meesleuren in een weergaloze trip.

2. Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives

Ook de Thaise regisseur Apichatpong Weerasethakul kwam dit jaar met een buitengewone filmervaring. Op serene wijze volgen we de laatste dagen van een zieke man, die in de jungle wordt herenigd met gestorven geliefden en terugkijkt op zijn vorige levens. Sommige lagen zijn nauwelijks te doorgronden, maar ook op die momenten blijft het een beeldschoon geheel. Op een vreemdsoortige manier voelen scènes behaaglijk en vertrouwd aan. Zelfs als er bij een etentje een geest en een als mensaap gereïncarneerde broer aanschuiven. Hypnotiserend.

3. Fantastic Mr. Fox

Wes Anderson maakte wederom een tragikomedie over een familie die overhoop ligt, maar nu in poppenanimatie. Het past precies bij zijn licht vervreemdende stijl. Net als zijn vorige films is het luchtig en komisch en weet hij altijd even het sentiment te raken. Vooral tegen het eind wordt het ontroerend en krijg je het gevoel dat je echt naar mensen van vlees en bloed kijkt. Dat is knap, want de film gaat over een vossenfamilie.

4. Un Prophète

Zorgvuldig opgebouwd gangsterdrama binnen de gevangenismuren. Jacques Audiard laat rustig personages ontplooien en machtsposities verschuiven, zowel binnen als buiten de gevangenis. De twee werelden lopen vloeiend in elkaar over; de gevangenis als opleidingsinstituut werd nog nooit zo sterk gebracht. Menselijk, rauw, en ijzingwekkend spannend. Sterke cast, aangevoerd door nieuweling Tahar Rahim.

5. El Secreto de Sus Ojos

De Oscarwinnaar van dit jaar vertelt een complex verhaal over liefde, schuld en wraak met het gewelddadige Argentijnse regime uit de jaren zeventig als achtergrond. Op bepaalde momenten warm en romantisch, soms weer bloedstollend. Scherpe dialogen, goed spel en fraai gestileerd. Een extra pluspunt voor de zinderende scène in een voetbalstadion, die in één lange take lijkt te zijn opgenomen.

6. Schemer

Indrukwekkende film van Hanro Smitsman is doordacht gestructureerd en fascinerend om naar te kijken. Langzaam wordt de druk binnen een vriendengroep hoger. Niemand lijkt het echt te beseffen, tot ze geen kant meer op kunnen. Aan de oppervlakte lijken de tieners rare gedachtesprongen te maken, maar er schemeren diepere frustraties en verlangens door. Effectief gemonteerd en fantastisch gespeeld over de hele linie.

7. The Social Network

Na het teleurstellende The Curious Case of Benjamin Button is David Fincher weer helemaal terug. Niet alleen een vlotte film over het ontstaan van Facebook, maar ook een overtuigende schets van de manier waarop menselijk contact in de afgelopen jaren is veranderd. Grappige en geslepen dialogen, vakkundig gemonteerd en uitstekend acteerwerk. Jesse Eisenberg en Andrew Garfield gaan het nog ver schoppen.

8. Lebanon

Over de oorlog tussen Israël en Libanon in 2006. De gehele film zitten we met vier soldaten opgesloten in een tank, rijdend door kapotgeschoten dorpen, op weg naar een veilige haven. De enige blik op de buitenwereld is via het vizier van de tank. Anderhalf uur een claustrofobisch gevoel in de meest verschrikkelijke situaties: extreem beklemmend.

9. Where the Wild Things Are

Spike Jonzes verfilming van de boekklassieker is speels, warm en ontroerend. Even weet je weer wat het is om kind te zijn. Mooi camerawerk, een lekkere soundtrack en de wispelturige Max wordt guitig en ontwapenend neergezet door de jonge Max Records.

10. Toy Story 3

Opnieuw een Pixarfilm die complexe thema's op een kinderlijke manier weet uit te pluizen. Beladen onderwerpen als volwassen worden, onvoorwaardelijke vriendschap en verlatingsangst worden mooi verpakt, en afgewisseld met komische en spannende verwikkelingen. Een waardige afsluiter voor de trilogie.

Frank Stol

1. The Social Network

Je zou het niet zeggen, maar een film maken over het fenomeen Facebook is mogelijk. En hoe: regisseur David Fincher maakte er een moderne tragedie van, waarin ook nog eens op perfecte wijze een beeld wordt geschetst van de huidige tijdgeest. Acteur Jesse Eisenberg is overtuigend als oprichter Mark Zuckerberg.

2. Un Prophète

De Corsicaanse maffia heeft het gemunt op de jonge Malik in deze fascinerende gevangenisthriller. Maar dat de bajes geen plek is voor watjes wordt hier meer dan eens duidelijk: Malik komt in een spiraal van chantage terecht en ontpopt zich zo tot een geharde crimineel. Acteur Tahar Rahim verdient een Oscar voor zijn vertolking.

3. Enter the Void

Wat gebeurt er als de geest het lichaam verlaat? In deze psychedelische nachtmerrie volgt een jonge drugdealer zijn zusje nadat hij is doodgeschoten. Regisseur Gaspar Noé zuigt de kijker mee in een hallucinante trip zoals je nog niet eerder zag. De uitkomst is verbijsterend; het camerawerk fenomenaal.

4. Agora

Bijzonder ambitieus project van Alejandro Amenábar, waarin religie en wetenschap weer eens tot botsing komen. Actrice Rachel Weisz schittert als Hypatia, een filosofe die haar antwoorden in de hemellichamen zoekt, tot ongenoegen van een groep radicale christenen. Amenábar brengt het geheel niet altijd even subtiel in beeld, maar indrukwekkend is het wel: een historisch drama van Europese bodem dat zeker niet onderdoet voor de grotere Hollywoodproducties.

5. Kick-Ass

Wat is er vermakelijker dan een elfjarig meisje (heerlijk gespeeld door Chloë Grace Moretz) dat al vloekend een groep misdadigers op gruwelijke wijze om zeep helpt? Kick-Ass moet niets hebben van terughoudendheid en dat maakt de film zo verdomd vermakelijk. Daarbij is het grafische stripgeweld een lust voor het oog. Voor mij met stip de nummer één stripverfilming van het jaar!

6. Dogtooth

Een stel ontspoorde ouders houdt hun drie jongvolwassen kinderen afgesloten van de 'boze buitenwereld'. Ze mogen het terrein van de ommuurde villa pas verlaten als ze hun hoektand hebben verloren. Wat vooral knap is aan Giorgos Lanthimos' debuut, is dat het vreemde uitgangspunt net zo vaak verontrustend als komisch is (en dus niet alleen maar afgrijzen opwekt). Dogtooth is een perfect gestileerde satire op het gezinsleven en spookt lang nadat je hem hebt gezien nog door je hoofd.

7. Yo, También

Het Spaanse Yo, También maakt op intrigerende wijze voelbaar dat iedereen recht heeft op dat kleine beetje geluk in de liefde. Daarbij horen ook ieders menselijke onvolkomenheden, handicap of niet. De chemie tussen acteur Pablo Pineda (die aan het syndroom van Down lijdt) en actrice Lola Dueñas is prachtig. Een pluim voor het regisseursduo Pastor en Naharro die met hun film een eerlijk portret durven te schetsen van een ongewone liefde.

8. Inception

Regisseur Christopher Nolan komt opnieuw op de proppen met een breinbreker, waarin een sterrencast zich door een reeks droomlagen moet werken. De verhaalconstructie is slim uitgedacht (misschien zelfs een tikkeltje schematisch) en het gegeven is behoorlijk intrigerend. En met een droomcast bestaande uit onder andere Leonardo DiCaprio, Ellen Page, Joseph Gordon-Levitt en Tom Hardy kan er natuurlijk nog maar weinig mis gaan.

9. Shutter Island

Leonardo DiCaprio behoort tot mijn favoriete acteurs en met Shutter Island werd voor mij voor de zoveelste keer duidelijk waarom. Ik kan me namelijk maar weinig andere acteurs voorstellen die op eenzelfde voortreffelijk wijze gestalte kunnen geven aan een complex personage zoals Teddy Daniels. En dan is er natuurlijk nog regisseur Martin Scorsese, die na Gangs of New York, The Aviator en The Departed opnieuw met DiCaprio in het schuitje stapte, ditmaal op weg naar een eiland waar een inrichting voor mentaal gestoorde criminelen is gevestigd. De psychologische ontwikkeling van het hoofdpersonage wordt boeiend, maar vooral verontrustend weergegeven.

10. Scott Pilgrim vs. the World

Scott Pilgrim vs. The World heeft naar mijn mening minder aandacht gekregen dan hij verdient. Normaliter heb ik niet zoveel op met punkkapsels en Nintendo-achtige muziekjes, maar in Edgar Wrights film wordt alles zó overtrokken, dat ongecompliceerde lol het enige is dat hier overeind blijft. Tel daar ook nog eens een hippe montage en geschifte personages bij op, en je hebt één van de smakelijkste stripverfilmingen van het jaar bij de lurven.

Evert de Vries

1. The Social Network

Technisch subliem en meeslepend, met een scenario dat nergens ook maar enigszins de vaart vermindert. Veruit de spannendste film van het afgelopen jaar. The Social Network gaat niet over het ontstaan van Facebook, maar over tijdloze thema's als vriendschap, verraad, de drang naar acceptatie en ambitie. Tegelijkertijd is het ook heel duidelijk een product van deze tijd, waarin wij meer en meer communiceren, maar vooral meer en meer met onszelf bezig zijn. Een tijdloze film die een heel actuele en confronterende spiegel voorhoudt.

2. Lebanon

Voor de gewone soldaat heeft oorlog niets te maken met grote strategische zetten en politieke afwegingen. Lebanon volgt een aantal jonge soldaten in een tank. De buitenwereld zien zij (en met hen de kijker) enkel door de loop van de tank. Orders om op burgers te schieten moeten worden opgevolgd, een naakte vrouw die smeekt om haar leven kan vanuit de tank niet geholpen worden. Halverwege breekt het glas van de loop, wat een vanaf dan gebroken beeld oplevert. Het is een mooi symbool voor de verwoestende kracht van oorlog. Ook in een tank kan de machteloosheid groot zijn.

3. The Road

In alles grauw en uitzichtloos bleef The Road heel dicht bij haar prachtige bronmateriaal. De liefde tussen vader en zoon en de extremen waar deze liefde de mens toe brengt; daar lijkt het lange tijd over te gaan. Maar in hoeverre heeft de overlevingsdrang de vadergevoelens van de man weggedrukt? Lichtpuntjes in The Road zijn zeldzaam; de bittere nasmaak langdurig.

4. Lourdes

Aan religie, en al helemaal aan wonderbaarlijke genezingen, kun je als filmmaker makkelijk je vingers branden. Of je gaat preken en jaagt velen tegen je in het harnas, of je ontaardt heel gemakkelijk in oppervlakkige kritiek tegen een al te simpel doelwit. Lourdes kiest echter geen kant en is niet voor of tegen het katholieke bedevaartsoord in Lourdes. Zo lukt het de film zowaar beide kampen met respect te benaderen. Een eyeopener. Tot in mijn diepste geroerd liep ik als genezen naar buiten.

5. Buried

Het claustrofobische effect van anderhalf uur met camera en al begraven te zijn; het innovatieve gebruik van drie verschillende lichtbronnen; het fenomenale acteerwerk van Ryan Reanolds; de pikzwarte humor; het zuurstofontnemende einde. Films hoeven niet altijd zo groots mogelijk opgezet te worden om grote impact te hebben, soms is het tegenovergestelde waar.

6. Cold Souls

Als je film op het werk van Charlie Kaufman lijkt, kun je maar beter zorgen dat je een ijzersterke film maakt. En dat is Cold Souls gelukkig. Hij is komisch en tragisch. Hij is realistische sciencefiction. Hij is Paul Giamatti op z'n best. En hij doet ons daarnaast ook nog nadenken over menselijke identiteit en de waarde van onze ziel.

7. Shutter Island

Er bestaan films waar geen lol meer aan te beleven is zodra de laatste plottwist bekend is. Shutter Island is niet zo'n film. Let bij een tweede kijkbeurt bijvoorbeeld eens op het personage van Mark Ruffalo, iets wat je de eerste keer ongetwijfeld niet direct deed omdat Leonardo DiCaprio alle aandacht naar zich toetrok met geweldig acteerwerk. Over Shutter Island blijf je nadenken, sommige conclusies kun je trekken, maar de film zal aan je blijven knagen.

8. Me and Orson Welles

Zac Efron kan acteren! Je zou het bijna vergeten door het acteergeweld van Christian McKay. McKay ís Orson Welles. Een arrogante zak, maar ook een uniek talent. Begin twintig, en toen al aanbeden en gevreesd door iedereen om hem heen. Orson Welles maakte met Citizen Kane één van de beste films aller tijden, Me and Orson Welles doet ons met nog meer ontzag naar die mijlpaal in de filmgeschiedenis kijken.

9. Catfish

Is het nu fictie of waarheid? Het antwoord zal waarschijnlijk ergens in het midden liggen, maar uiteindelijk is het een onbelangrijke vraag. Een identiteit is tegenwoordig zo gefabriceerd. Sommige mensen gaan hierin heel ver, maar door middel van opgeleukte cv's en Facebookprofielen doen we hier eigenlijk allemaal aan mee. De confrontatie met de mens achter het masker, daar gaat Catfish over. Films brengen ons niet vaak zo dicht bij de kwetsbaarheid van een mens als Catfish dat dit jaar deed. Of het nu echt is of niet.

10. Cell 211

Gevangenisthrillers hangen maar al te vaak van clichés aan elkaar. Zo niet Cell 211. Ook het politieke statement en moraliserend einde ontbreken gelukkig. Wat de film wel heeft zijn twee mannen, tegen hun zin gevangen in een onhoudbare situatie. Ze staan recht tegenover elkaar, maar zonder elkaar is ontsnappen al snel onmogelijk. Goed en slecht zijn moeilijke begrippen, zelfs bij meervoudige moordenaars. Echte mensen in de gevangenis; Cell 211 laat ze ons zien te midden van een enerverende en gewelddadige opstand.

Pim Wijers

1. The Road

Eindelijk weer een postapocalyptische film die geen antwoord geeft op onbelangrijke dingen zoals de reden waarom de beschaving ook alweer ophield met bestaan. Er moet gewoon overleefd worden in een klimaat vol vijandigheid. De aftakeling van de mensheid staat voorop en dat werd nog nooit zo realistisch aangepakt.

2. The Social Network

Een zowel grimmige als luchtige karakteruitdieping die ook nog eens zonder echte conclusie eindigt. Ik keek er tegenop vanwege de nu meer dan opgedroogde natte dweil Jesse Eisenberg. Roept iemand daar Oscar? Onder de ijzeren greep van Fincher is alles mogelijk.

3. Shutter Island

Hoe auteur Dennis Lehane nog boeken verkoopt is mij een raadsel, want zijn verhalen zijn bijna allemaal waardeloos. Vreemd toch dat regisseurs er juist wel iets behapbaars van maken. Na Eastwood en Affleck volgt ook Scorsese. Pas na meerdere kijkbeurten (dus wanneer de plot er niet meer toe doet) valt pas op hoe geniaal deze film in elkaar steekt.

4. Fantastic Mr. Fox

Lekker houterig en schokkerig, maar dat draagt alleen maar bij aan de charme van deze stop-motionprent. Fris, sarcastisch, scherp en toch toegankelijk voor een breed publiek. Anderson heeft gevoel voor humor.

5. The Expendables

Eventjes terug naar de jaren tachtig. Het wordt nog wel eens geprobeerd, maar zo overtuigend als hier werd het nooit (zelfs niet met Rambo 4). Stallone weet als enige nog hoe het vroeger ook alweer was. Gewoon knallen. Een verhaal is voor sukkels.

6. Winter's Bone

Aangrijpend portret van een samenleving waar groepsregels boven de wet staan. Deze film is in de eerste plaats een mysterie en een thriller, maar die genres zitten verpakt in dik papier van sociaal drama. Mooie inkijk in de onderlaag van de Amerikaanse samenleving.

7. Le Quattro Volte

Poëtisch en afstandelijk, maar toch heel dichtbij. Soms hoeft er in een film weinig gezegd te worden of te gebeuren. Le Quattro Volte is bijna hypnotiserend door de lange takes en de totaalshots van de Italiaanse regio Calabrië.

8. Iron Man 2

Meer robots die lasers schieten dan in deel 1, Downey Jr., een slechte en gemakzuchtige plot die daar ook compleet bewust van is, Scarlett Johansson, veel puike special effects, explosies en nog meer robots... tsja. Geef mij de popcorn eens door!

9. Submarino

Twee spiralen naar de afgrond, alsof je van een glijbaan vol met scherven een ravijn in glijdt. De kracht van deze prent zit hem vooral het karakterportret van twee uitzichtlozen (eigenlijk meer) die welwillend maar onbekwaam zijn om hun leven nog op de rails te krijgen.

10. Snel Geld

De 'rise and fall' is al zo vaak gedaan dat je er duizelig van kunt worden. Omdat de focus en tegelijkertijd de sympathie echter niet enkel bij de hoofdpersoon liggen maar ook bij twee bijrollen wordt de film richting het einde steeds spannender. De simpele misdaadmotieven zijn door deze aanpak goed behapbaar, terwijl ze in veel soortgelijke films juist uitgekauwd zijn.

John Baak

1. Un Prophète

Een film die 150 minuten lang boeiend blijft en daarna nog dagen in je hoofd blijft hangen verdient niks minder dan de hoofdprijs. Hij is rauw, intens en van een ongekend hoog niveau, Un Prophète is een parel zoals geen ander.

2. Winter's Bone

Uit het niets vond deze kleine, zeer bijzondere film de weg naar mijn hart. Jennifer Lawrence verdient alle lof voor haar fenomenale acteerprestatie als de verloren Ree. Een betoverende film die toont dat verhalen niet groots en spectaculair hoeven te zijn om je te grijpen.

3. The Bad Lieutenant: Port of Call - New Orleans

Fantastische film met Nicolas Cage in de rol van zijn leven! Werner Herzogs intense regie, aangevuld met eindeloos interessante personages en geniale acteerprestaties, zorgt voor een unieke film die nog lang zal nagalmen.

4. The Road

Met fantastische acteurs, een prachtig verhaal en de mooiste art direction in tijden, is The Road een juweeltje. Dat de film eer doet aan McCarthy's geniale boek is een groot compliment dat The Road zonder meer verdient!

5. Inception

De hooggespannen verwachtingen werden zonder meer ingelost toen ik Christopher Nolans meesterwerk eindelijk kon aanschouwen. De schitterende beelden betoveren terwijl het plot de hersenen overuren laat maken. Pure filmmagie!

6. Buried

Intens tot op het bot! Buried drijft minimalisme tot het uiterste en weet dankzij een aantal geniale vondsten elke seconde te overtuigen. Ryan Reynolds maakt duidelijk waarom hij één van de meest gewilde acteurs van het moment is!

7. The Hurt Locker

Intens, rauw, actievol; The Hurt Locker is dit alles en nog veel meer. Eén van de meest intense en realistische oorlogsdrama's ooit levert meer dan deze filmliefhebber durft te wensen, zelfs meer dan hij durft te dromen.

8. Kick-Ass

Het plot is bizar, de personages bijkans nog vreemder, maar Kick-Ass is bovenal knallende actie met een visuele stijl die elke seconde prikkelt en nooit verveelt. Heerlijk!

9. How to Train Your Dragon

Toy Story 3 mag er dan beter uit zien, een beter plot hebben en beter uitgewerkte personages kennen, How to Train Your Dragon was voor mij de leukere animatiefilm om te kijken. Het is een film om van te genieten met oogverblindende vliegscènes, machtig vette draken en een prachtige soundtrack.

10. The Expendables

Tsja, hoe rechtvaardig ik deze keuze? Misschien gewoon door te zeggen dat dit de meest compromisloze, explosievolle en met actiehelden gevulde, verstand-op-nulfilm is die ik in hele lange tijd gezien heb. Dit is popcornfilm pur sang en genieten met een hoofdletter G!

NieuwsFilm

meest populair