DE BESTE FILM VAN HET JAAR 2012
1. Shame (Steve McQueen)
2. Jagten (Thomas Vinterberg)
3. Intouchables (Olivier Nakache, Eric Toledano)
4. Moonrise Kingdom (Wes Anderson)
5. The Avengers (Joss Whedon)
6. Hugo (Martin Scorsese)
7. Skyfall (Sam Mendes)
8. The Cabin in the Woods (Drew Goddard)
9. Amour (Michael Haneke)
10. The Raid (Gareth Evans)[/b]
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Fabian Melchers (recensent)
1. Once Upon a Time in Anatolia
Een knappe vrouw loopt in het donker rond met thee, haar gezicht uitgelicht door een kaars op het dienblad. Op papier geen opmerkelijke scène, maar de Turkse filmmaker Nuri Bilge Ceylan maakt er bloedmooie, serene filmmagie van. Het is slechts een van de hoogtepunten uit dit tweeënhalf uur durende meesterwerk, dat buiten de visuele poëzie ook nog diep weet te ontroeren vanwege de knap gelaagde personages. Subtiel en bedaard tot het einde, maar wat een vuurwerk levert het op.
2. Play
Het liefst zou je een andere kant op kijken, maar door de lange statische shots word je gedwongen om te zien hoe drie blanke jongetjes steeds meer in het nauw gedreven worden door een groep donkere leeftijdgenootjes. Of hoe zij zich in het nauw gedreven láten worden. Want welke partij is hier eigenlijk de schuldige? Confronterend, af en toe zwart-komisch, maar vooral diep intrigerend: Play is een vlijmscherpe blik op de hedendaagse maatschappij, waarin rassenkwesties en groepsdynamiek veel complexer werken dan ze aan de oppervlakte lijken.
3. Amour
Een ode aan het leven en de liefde, maar net zo goed een ongenadig harde visie op de eindigheid daarvan. Een ouder echtpaar dat zich altijd gelukkig en tevreden heeft gewaand in hun grote appartement, wordt steeds meer geconfronteerd met het feit dat de dood ze aan het inhalen is. Amour is een warme, integere, maar ook bittere kijk op de zin(loosheid) van het bestaan.
4. Jagten
Wat regisseur Thomas Vinterberg hier beter doet dan in zijn vorige Submarino, is dat hij de kijker niet direct de afgrond in duwt, maar hem steeds weer een klein sprankje hoop voert. De beklemming wordt zo ongemerkt verder en verder opgevoerd. Het komt niet vaak voor dat een film uiteindelijk zo'n naar gevoel oplevert als Jagten. Dit is geen film om met plezier nog een keer te kijken, maar het is wel erg knap gemaakt. De hoofdrol van Mads Mikkelsen is fenomenaal.
5. Cloud Atlas
Een kleine drie uur proberen te doorgronden hoe verhaallijnen die honderden jaren verschillen zich tot elkaar verhouden. Het klinkt niet bepaald uitnodigend, maar het levert een fascinerende film op. Een speurtocht is het eigenlijk. Hoe actiever je je opstelt, hoe bijzonderder Cloud Atlas blijkt te zijn. Ga op zoek naar parallellen en dwarsverbanden tussen alle personages en ontdek wat een fraaie subtiliteiten er onder het visuele spektakel zitten verstopt.
6. Shame
Naargeestig maar doorvoeld drama over een seksverslaafde die steeds verder afdaalt wanneer zijn zus (en dus zijn verleden) in beeld komt. Shame wordt overspoeld door een melancholische sfeer en is prachtig in beeld gebracht, maar is vooral een confronterend en keihard drama over vereenzaming en controleverlies. IJzersterke rollen van Michael Fassbender en Carey Mulligan.
7. Holy Motors
Bizarre, vervreemdende film over een man die voor zijn werk in een limousine door Parijs rijdt om bij negen verschillende 'afspraken' te komen. Wat er verder allemaal precies gebeurt laat zich nauwelijks navertellen, en dat is ook niet de bedoeling. Deze film moet je beleven. Zie het als een krankzinnige, hilarische kermisattractie, of als een uithaal naar het hedendaagse filmpubliek dat steeds moeilijker te vermaken lijkt te kunnen worden. Holy Motors is hoe dan ook een unieke ervaring, waarin ook nog eens volop wordt geknipoogd naar de filmgeschiedenis.
8. Skyfall
Eindelijk zijn we weer terug bij Bond zoals hij ooit was, terwijl de meer menselijke kant van de hoofdpersoon - zoals we die in Casino Royale voor het eerst zagen - ook nog steeds naar voren blijft komen. Alle sterke punten worden bij elkaar gebracht in een volkomen coherent en overtuigend geheel. Die heerlijke mix van oud en nieuw maakt deze Bond-film tot een van de beste - zo niet de beste - uit de hele reeks.
9. De Rouille et d'Os
Marion Cotillard laat met een hartverscheurende rol wederom zien dat ze tot de wereldtop behoort. En ook haar tegenspeler Matthias Schoenaerts mag er zijn. Met aanvankelijk nog een kille en norse rol, zorgt hij tegen het einde voor een aangrijpende ommezwaai. Zo groeien de twee compleet verschillende personages langzaam naar elkaar toe, in dit beeldschone, menselijke drama.
10. Argo
In de eerste plaats heeft Ben Affleck van dit fascinerende verhaal een ijzingwekkend spannende film gemaakt. Maar daarnaast geeft hij ook een liefdevol en humoristisch kijkje in de filmindustrie van de jaren zeventig. Wie niet begrijpt hoe die twee in godsnaam samen in een film passen, moet maar eens gauw Argo gaan kijken.
Kaj van Zoelen (recensent)
1. Anna Karenina
Tolstojs negentiende-eeuwse literaire meesterwerk Anna Karenina is al talloze keren verfilmd, maar nog nooit zoals Joe Wrights nieuwe, gewaagde adaptatie. Het blijft een onmogelijke opgave om de meer dan negenhonderd pagina's tellende pil in al zijn complexiteit en omvang op het witte doek te vangen. Dichter in de buurt dan deze theatrale versie (die regelmatig iets weg heeft van een opera of dans) van Wright en script- en toneelschrijver Tom Stoppard komt, is in honderddertig minuten echter niet mogelijk. Er gaat heel wat verloren, maar de nog altijd relevante kernthema's als het onvermogen emoties goed te communiceren en de verstikking van sociale conventies zijn bewaard gebleven. Wrights Anna Karenina is een meesterlijke bewerking..
2. Abrir Puertas y Ventanas
Prachtdebuut van Milagros Mumenthaler over drie jonge zussen die de dood van hun grootmoeder verwerken terwijl ze in haar huis wonen. De muren en het meubilair bevatten verhalen die geen van drieën zomaar kan loslaten. Mumenthaler observeert de zussen rustig met lome shots die de Argentijnse warmte reflecteren, en start de film in media res, zonder vooropgezet plot dat aan het eind moet worden opgelost. Maar toch is er een excellente emotionele climax waarin muziek van één van de hoofdpersonen mooi wordt ingezet. Hoogtepunt van de film en van het filmjaar is echter een eerdere scène waarin de drie zussen op de zolderkamer van hun oma naar haar platen luisteren en elk op hun eigen manier geraakt worden door de herinneringen die de locatie en het lied 'Back to Stay' van Bridget St. John oproepen.
3. Moonrise Kingdom
Wes Anderson is een echte auteur met een eigen stijl en thematiek, waar zijn films altijd meteen aan te herkennen zijn. Zijn nieuwste film vormt daarop geen uitzondering en dat is vanaf de eerste beelden al duidelijk. Toch is dit een stap vooruit voor hem, juist doordat hij een stapje terug doet. Door zich vooral te focussen op één kalverliefde in plaats van gehele families die zijn films het afgelopen decennium bewoonden, resoneert Moonrise Kingdom meer, terwijl zijn visuele stijl alleen maar verfijnder is geworden.
4. Wuthering Heights
Het andere fantastische kostuumdrama van 2012, hoewel je het nauwelijks een kostuumdrama kunt noemen. Wat Wuthering Heights zo uniek maakt is de manier waarop regisseuse Arnold de achttiende-eeuwse roman van Emily Brontë benadert en vormgeeft. De landhuizen zijn vervangen door boerderijtjes en het woeste Yorkshire landschap isoleert en domineert de film. De elementen zijn zeer belangrijk voor Arnold. Diepe modder is overal, de regen is meedogenloos en de wind raast voortdurend over het land. Het geluid van de wind en/of de regen is grote delen van de film bepalend voor de indringende sfeer. Liefde wordt uitgedrukt door een rol in de modder of door samen door het gras te rennen.
5. Meek's Cutoff
In 2010 in Amerika, in 2011 op het IFFR en in 2012 eindelijk in de reguliere Nederlandse
bioscoop. Regisseuse Kelly Reichardt geeft een geheel eigen en nieuwe draai aan de western. Rustige, observerende shots van mensen die hun alledaagse dingen doen in het Oregon van 1845, met een vrouw die de patriarchale machtsstructuur doorbreekt. De opvallende stijl, de bijzondere sfeer en het vrouwelijk perspectief maken van Meek's Cutoff een fascinerende, vernieuwende western die bewijst dat er nog steeds leven in het oude genre zit.
6. Holy Motors
Wie is vandaag de dag nog de toeschouwer en wie wordt bekeken? Overal zijn camera's en we zien ze niet eens meer. Voor deze onzichtbare observators voert Mr. Oscar telkens zijn show op door middel van tussen de tien en twaalf verschillende rollen in en rondom het mooi gefilmde Parijs. Regisseur Leos Carax geeft echter niet alleen commentaar op de moderne surveillancemaatschappij, maar ook op de veranderingen in de filmindustrie. Want kijkt er nog wel iemand naar wat Mr. Oscar doet? En spelen we ondertussen niet allemaal rollen voor wie naar ons kijkt? Een fascinerende film die soms haast ongrijpbaar poëtisch is en soms hilarisch prozaïsch.
7. Le Havre
Le Havre is een warm bad voor de ziel. De Fin Aki Kaurismäki (The Man Without a Past, The Match Factory Girl) transplanteert zijn kenmerkende visuele stijl en unieke gevoel voor droogkomische dramatiek met succes naar de Franse kust. Vaste actrice Kati Outinen en de personages aan de onderkant van de samenleving kwamen ook mee voor deze optimistische film over de Europese reactie op Afrikaanse immigratie. Een kwestie waar Kaurismäki geen antwoord op heeft, maar naar eigen zeggen toch een onrealistische film over wilde maken. Het resultaat is een prachtig hedendaags sprookje waarin compassie en broederschap zonder sentimentaliteit de helden zijn.
8. The Deep Blue Sea
In dit haast klassieke, bijna nostalgische melodrama wordt net als bij mijn nummer twee het hoogtepunt gevormd door twee muzikale momenten: in dit geval groepen mensen die gezamenlijk een bekend lied zingen, de ene keer om blijdschap te vieren en de andere keer om angst te bestrijden. Beide keren passen ze perfect bij de metgezel van het door Rachel Weisz gespeelde hoofdpersonage. Regisseur Terence Davies legt Londen in oorlogstijd betoverend vast, maar vooral ook de overweldigende pijn en passie van obsessieve, destructieve liefde. Daarbij doet de tijdsbepaling er eigenlijk niet eens toe; de kracht van die liefde is tijdloos.
9. The Cabin in the Woods
Drew Goddard (schrijver/regisseur) en Joss Whedon (schrijver/producent) hebben samen met The Cabin in the Woods een van de beste en zowaar origineelste Amerikaanse horrorfilm van de afgelopen jaren gemaakt. Gewapend met een vindingrijk, humoristisch script vol spitsvondigheden gaat de film genreclichés te lijf en slaagt erin zowel zeer grappig als af en toe eng te zijn. Er wordt slim gespeeld met de verwachtingen en tegelijk komt er een boeiende visie naar boven over waarom we horror nodig hebben (of in ieder geval waarom we ernaar kijken).
10. Once Upon A Time in Anatolia
Deze Turkse film vat de hoop van de mens op een beter bestaan samen in de blik op een mooie jonge vrouw in een duistere nacht. Terwijl een stel appels, dat uit een boom wordt geschud, van een heuvel een beekje in rolt en in zijn geheel op dezelfde plek komt vast te liggen, worden de barrières die dat kunnen voorkomen verbeeld. Regisseur Nuri Bilge Ceylan gebruikt het misdaadgenre om een verhaal over mortaliteit en zingeving te vertellen en een portret te schetsen van een Turkije in transitie. Met verbluffende digitale cinematografie en af en toe hilarische dialogen over yoghurt die nergens over lijken te gaan maar toch alles zeggen.
Jan-Peter Rook (nieuwsposter)
1. Jagten
Dit is Mads Mikkelsen in topvorm. De beste man kan alles: humor (Adam's Apples), blockbusters (Casino Royale) en dus ook drama. Ik denk dat het inmiddels mijn favoriete acteur is. Met gekromde tenen kijk je toe hoe het leven van een bescheiden, vriendelijke vent buiten zijn schuld helemaal instort. De film had wellicht vijf minuten eerder mogen ophouden, maar Thomas Vinterberg heeft hoe dan ook een meesterwerkje in elkaar gedraaid.
2. Hesher
Een totale verrassing. Het is dat Joseph Gordon-Levitt en Natalie Portman erin zitten, anders was Hesher misschien wel nooit op mijn radar verschenen. Ik heb vrijwel de gehele film krom gelegen om Hesher, zijn interactie met het jochie en het krankzinnige gebruik van snoeiharde metal. De laatste vijf minuten rolden de tranen van mijn gezicht, maar dit keer niet van het lachen.
3. The Cabin in the Woods
Deze krijgt de prijs voor het grootste WTF-moment sinds tijden. Hoewel de trailer al een beetje verried dat het hier niet om een ordinaire horrorfilm ging, overtrof het eindresultaat mijn stoutste dromen. Ik ben een enorm fan van Joss Whedon en zijn gehele tv-oeuvre, en ik vond het dan ook geweldig om te zien hoeveel hij uit series als Buffy the Vampire Slayer en Firefly had gehaald. Het einde van de film deed mij springen op mijn stoel van opwinding. Eén nadeel, je zult nooit meer zo genieten als bij de eerste kijkbeurt.
4. Skyfall
Ik was uitermate benieuwd naar de 23ste James Bond film, vooral omdat Sam Mendes aan het roer stond. Films als American Beauty en Road to Perdition behoren wat mij betreft tot de absolute top en ik was dan ook erg benieuwd wat hij met een gevestigde orde als 007 zou gaan doen. Daarbij vond ik de aanstelling van Javier Bardem op voorhand ook geen straf. Het eindresultaat was voor mij één groot feest: een allesomvattende ode aan de franchise waarbij James ook nog eens zijn masker afzet en zich kwetsbaar toont. Heerlijk.
5. The Descendants
Wat een feest is het toch om naar George Clooney te kijken. Hij is zo charismatisch en sympathiek dat je er geen moment over denkt om van zijn zijde te wijken. Er zijn tal van acteurs die zijn huilbui bij het lichaam van zijn vrouw veel overtuigender zouden kunnen brengen, maar George doet het ingetogen, zonder poespas. Zijn kroost in de film doet het ook goed, evenals Nick Krause als de maffe, maar behoorlijk snuggere Sid.
6. Intouchables
De ultieme feelgoodfilm. De eerste sequentie in de auto bezorgt je kippenvel en geeft een overtuigend beeld van een op het eerste gezicht opmerkelijke vriendschap. De twee hoofdrolspelers zijn meesterlijk op elkaar ingespeeld en als bezoeker zit je twee uur lang met een glimlach op je knars naar het beeld te staren. Voor een film met een dergelijk thema wordt het conflict hier en daar wel iets te veel geschuwd, maar dat hindert niet als je vlinders in je buik hebt.
7. The Hunger Games
Yes! Eindelijk weer een gloednieuwe franchise in wording die me de moeite waard lijkt. Na gruwelijk overschatte derrie als Twilight begon ik een beetje te twijfelen aan Hollywoods kunnen. Maar deze eerste film bevat genoeg kwaliteit: avontuur, geweld, diepgang en prima acteurs (Jennifer Lawrence is een lust voor het oog). Laat Catching Fire maar heel snel komen.
8. Moonrise Kingdom
Ik heb zo ontzettend uitgekeken naar deze film. Wat een cast: Bruce Willis, Edward Norton en natuurlijk mijn held Bill Murray. De film is ontzettend mooi gemaakt en bevat alles wat je van een Wes Anderson productie verwacht. Door de vele personages is er misschien iets te weinig ruimte voor karakterontwikkeling, maar dit wordt ruimschoots gecompenseerd door komische dialogen en knotsgekke situaties.
9. De Marathon
Ik ben geen fan van de Nederlandse film. Des te meer was ik verrast door De Marathon, een enorm lieve, goudeerlijke film over een stel losers dat iets onmogelijks wil bereiken. De Rotterdamse humor werkt en er wordt op een heerlijke manier op elkaar gekankerd, het tegenovergestelde van New Kids zeg maar. Hier en daar is er zelfs ruimte voor een klein brokje in de keel.
10. The Dark Knight Rises
Het einde van een tijdperk. Hoewel ik The Amazing Spider-Man eigenlijk een grotere verrassing vond, heeft Christopher Nolans laatste Batmanfilm toch de impact achtergelaten waarop ik had gehoopt. Hoewel hij niet kan tippen aan Heath Ledgers Joker is Tom Hardy een geweldige Bane, terwijl Anne Hathaways Catwoman voor de nodige seksappeal en humor zorgt. Er zitten genoeg kromme dingen in, maar het blijft één van de weinige films van het jaar die meer dan één bioscoopbezoek waard is.
Arjan Welles (recensent)
1. Amour
Michael Haneke houdt dit keer de kijker niet op afstand en laat de vele schakeringen van ware liefde zien. De kijker is zelden zo hartverscheurend met de slechte nadagen van een innige relatie om de oren geslagen.
2. Intouchables
Het heeft erg lang geduurd voor ik me aan dé feelgoodfilm van 2012 heb gewaagd, want ik geloofde het allemaal wel met al die goede verhalen. Er valt echter weinig af te dingen aan de ideale balans van scherpe humor en drama.
3. Skyfall
Na het desastreuze Quantum of Solace had 007 wel wat krediet verspeeld. Skyfall is echter ouderwets degelijk Bond-vermaak. De krachtige karakteruitwerkingen, de wisselwerking tussen Bond en M en de vlekkeloze regie van Sam Mendes doen de film zelfs uitstijgen boven veel klassiekers uit de reeks.
4. Argo
De derde speelfilm van regisseur Ben Affleck is een ijzersterk geacteerde mix van drama, politiek en een klein beetje humor gevangen is een treffend tijdsbeeld. De finale is zenuwslopend.
5. Jagten
Thomas 'Festen' Vinterberg was al terug in oude vorm met zijn beklijvende Submarino. Jagten trekt deze lijn door en is een minutieuze studie naar de overtrokken maatschappelijke reacties bij een vermoeden van kindermisbruik.
6. Kauwboy
Een ontroerend en knap gemaakt jeugddrama dat niet om de hete brij heen draait, maar wel de stereotiepe situaties van moderne genregenoten vermijdt. Ondanks de (inter)nationale prijzenregen is de beste Nederlandse film van 2012 nog door een te klein publiek gezien.
7. Martha Marcy May Marlene
Een meesterlijke mix van drama en thriller met feilloze vertolkingen. Het knap geconstrueerde verhaal neemt een loopje met de kijker, zonder alles voor te kauwen.
8. The Avengers
De ultieme superheldenfilm is een geslaagde mix van gevatte humor en gelikte actie. Het contracteren van Joss Whedon als regisseur en scenarist was een gouden zet.
9. The Hobbit: An Unexpected Journey
Er kleven best nog wat schoonheidsfoutjes aan de terugkeer naar Midden-Aarde, vooral in de opstartfase, maar wat is het fijn dat Peter Jackson er weer naar is afgereisd! De weergaloze oogstrelende proloog onderstreept Jacksons kracht als visueel verhalenverteller.
10. Life of Pi
Het filmjaar 2012 kende nogal wat teleurstellende boekverfilmingen, maar de bewerking van het onverfilmbaar geachte The Life of Pi door Ang Lee is een aangename uitzondering. Het verhaal is veel meer dan een jongen en een tijger in een roeiboot. Lee doet ons met een weelderige cinematografie weer geloven in sprookjes en durft dit zelfs te linken aan godsdienst.
Thierry Verhoeven (recensent)
1. Shame
Een maand nadat ik Shame had gezien, hoorde ik een onwetende bezoeker aan een bioscoopmedewerker vragen wat voor film dit was. Zijn antwoord luidde: "Heel veel seks." Als ik de eigenaar van de bioscoop was geweest, had ik de ondergeschikte op staande voet ontslagen. Shame samenvatten als een film met heel veel seks staat gelijk aan 12 Angry Men afdoen als een film met heel veel gepraat. Natuurlijk is er een aanzienlijke hoeveelheid expliciet in beeld gebrachte seks, maar elke seconde daarvan staat in dienst van het verhaal. Sexy wordt het dus nooit, wel ruw en tragisch. Het acteerwerk is ijzersterk en de regie van Steve McQueen feilloos, wat resulteert in minstens drie scènes die voorgestemd zijn klassiekers te worden. Het mooiste compliment dat ik voor McQueen kan bedenken, is dat hij dingen doet die mij doorgaans mateloos irriteren, maar waar ik hier echter met eindeloze fascinatie naar heb zitten kijken.
2. The Cabin in the Woods
In 2012 kreeg Joss Whedon eindelijk het miljoenenpubliek dat hij al zo lang verdient. Met het uiterst succesvolle The Avengers maakte hij weliswaar een enorm geek-festijn, maar ook gewoon een solide popcornfilm die op glad ijs steeds overeind wist te blijven. Whedons artistieke hoogtepunt van 2012 kwam echter een week eerder in de vorm van het door hem en regisseur Drew Goddard geschreven The Cabin in the Woods. Beide heren blijken ontzettend goed op de hoogte van alle clichés en conventies van het (tiener)horrorgenre en laten dat in hun voordeel werken door hier zowaar verklaringen voor aan te dragen. Zoals The Artist een zwanenzang was voor de zwijgende film, zo sluit The Cabin in the Woods op waardige wijze het 'jongeren-in-een-blokhut'-horrorgenre af. Sorry, Sam Raimi: op die remake van The Evil Dead zaten we al niet te wachten, maar het zou nu zelfs beschamend zijn deze nog uit te brengen.
3. Looper
Het valt mij de laatste tijd steeds vaker op dat bij publieksfilms die niet gemaakt zijn als sequel, remake of reboot of geïnspireerd zijn door een boek, strip of game maar gewoon op een origineel script, men al gauw rekent op een volkomen nieuwe filmbeleving en teleurgesteld is als die verwachting niet uitkomt. Met dat in gedachten kan ik direct stellen dat Looper geen revolutionaire genrevernieuwer is. Maar is dat nodig dan? Want wat hij wel is, is een heerlijk vlot geschreven, geregisseerde en geacteerde sciencefictionthriller. Er wordt leuk gespeeld met de conventies van het genre, en de actie en het drama zijn prima met elkaar in balans. Daarbij valt het eenvoudig te vergeven dat het tijdreisaspect misschien niet geheel waterdicht is; de menselijke kern compenseert daarvoor immers in zeer ruime mate.
4. Take This Waltz
Waarom is Michelle Williams nog niet uitgeroepen tot de beste actrice van haar generatie? Als deze prachtige dame (dit jaar tevens actief als stralend middelpunt in My Week with Marilyn) zich aan een film verbindt, betekent dat in negen van de tien gevallen namelijk dat je iets moois te wachten staat. Toegegeven, Take This Waltz drijft niet volledig op Williams' acteerwerk, maar de wijze waarop zij haar nochtans lastige rol invult, is wel precies wat de film voor de volle twee uur bij elkaar houdt. Maar regisseuse Sarah Polley heeft meer te bieden: Take This Waltz is een aangenaam ongepolijste verkenning van het eeuwenoude vraagstuk in hoeverre het mogelijk is in een relatie zowel passie als genegenheid te ervaren. De film ging een halfuur langer door dan ik verwachtte, maar in tegenstelling tot al die andere keren dat ik dit meemaakte, bleek Take This Waltz daarmee alleen maar beter te worden.
5. Dans la Maison
Vooral omdat ik voorheen nog totaal onbekend was met het werk van François Ozon, bleek Dans la Maison een onverwacht fijne verrassing. Deze heerlijk genietbare ode aan creativiteit en schrijverschap biedt mooie dialogen en sterk acteerwerk over de gehele linie, maar stelt tussen de regels door ook ons bekrompen denkvermogen over verhaalstructuren aan de kaak. Zijn de gebeurtenissen die we als publiek te zien krijgen daadwerkelijk hoe het is gebeurd of zijn deze dusdanig vervormd om maar tot een goedlopend narratief komen? Waar begint en eindigt dichterlijke vrijheid? Het klinkt als zware vraagstukken, maar Dans la Maison behandelt ze allemaal op luchtige wijze en laat de kijker zelf zijn conclusies trekken. Meerdere kijkbeurten zullen de film ongetwijfeld ten goede komen (al was het maar alleen al om dat prachtige eindshot) en ik zie daar dan ook al met veel genoegen naar uit.
6. Perfect Sense
Een van dingen die mij fascineert aan het medium film, is dat het een optelsom is van alle andere kunstvormen. Toneel, muziek, architectuur; het zit er allemaal in. Dus wat als je deze elementen langzaam maar zeker uit een film laat verdwijnen? Of in dit geval: wat als mensen over de gehele wereld het ene na het andere zintuig verliezen? En om er nog wat extra drama aan toe te voegen: wat als twee mensen tijdens deze epidemie een gepassioneerde relatie met elkaar beleven? Het naderende einde van de mensheid zagen we waarschijnlijk nooit eerder op een dusdanig kleine schaal, maar Perfect Sense onderscheidt zich vooral in het tonen van de veerkrachtigheid van de mensheid. Zo blijken er na het verlies van geur en smaak toch redenen te bedenken om uit eten te gaan en wanneer het gehoor wegvalt, nemen we gewoon allemaal een cursus gebarentaal. Een zeer bemoedigende gedachte.
7. Moonrise Kingdom
Het was van tevoren wel duidelijk dat Wes Anderson met Moonrise Kingdom geen nieuwe zieltjes zou gaan winnen, maar het bleek wel de perfecte film om twijfelaars zoals ondergetekende over de streep te trekken. Want waar Anderson in eerder werk nog wel eens te ver doorschoot, daar blijkt hij ditmaal alles heel mooi in balans te houden. Het verhaal is luchtig maar schuwt de serieuze thema's niet en zoals altijd is Andersons humor heerlijk eigenzinnig. Vaste gasten Bill Murray en Jason Schwartzman geven uiteraard acte de présence, maar de nieuwe gezichten (onder wie Edward Norton, Tilda Swinton en Frances McDormand) blijken daar prima tussen te passen. Verder interessant op te merken dat hoewel Bruce Willis steeds meer een parodie op zichzelf lijkt te worden en kwaliteit al lang lijkt te hebben opgeofferd voor kwantiteit, de man toch tweemaal met waardige rollen in mijn top tien weet op te duiken.
8. The Raid
Veel films in deze toptienlijst danken hun notering aan het menselijke element in het plot, maar zo nu en dan wil ik ook wel gewoon eens anderhalf uur non-stop actie ervaren, zonder al te veel poespas. En dit jaar voorzag geen enkele film beter in die behoefte dan The Raid. De film begint misschien beter dan hij eindigt, maar de waanzinnige vechtscènes en de constante dreiging van een gruwelijke dood in de volgende kamer of hal, maken het geheel toch ontzettend de moeite waard. Nauwelijks verrassend en toch onverwacht verfrissend. Daarbij bleek het heerlijk eenvoudige plot enkele maanden later op vrijwel exact dezelfde wijze in Dredd net zo goed te werken. Ik ben zeer benieuwd wat het aangekondigde vervolgdeel ons gaat brengen.
9. End of Watch
Een van de meest intense films van het jaar blijkt tevens degene waarmee ik het hardst heb gelachen. Het fantastische gekibbel tussen de twee centraal staande LAPD-agenten zou volstaan om mij twee uur lang te amuseren, maar gelukkig gebeurt er daarnaast nog het nodige aan de andere kant van het spectrum. Net als het op sommige punten vergelijkbare Tropa de Elite neemt End of Watch geen echt standpunt in over het heil van wetshandhaving, maar laat de film wel in alle eerlijkheid zien hoe deze een tak van sport vooral gedomineerd wordt door machismo, escalatie, doodsangst en grote offers. De foundfootagestijl had gerust achterwege mogen worden gelaten, maar in een filmlandschap waarin de steadicam toch steeds meer wordt uitgebannen, kan ik me over een dergelijke stilistische keuze niet al te druk maken.
10. Beasts of the Southern Wild
Ik kan me niet herinneren dat ik voor Beasts of the Southern Wild ooit eerder een film zag die mij bij een eerste kijkbeurt al kippenvel wist te bezorgen nog voor de titel in beeld was geweest. Dit moderne sprookje gaat misschien niet ontzettend diep, maar de uniekheid van de locaties, de lichtelijk richting het gestoorde neigende personages en het zeer naturelle acteren van de grotendeels debuterende cast maakt het wel een mooi ruw diamantje dat het in zich heeft een groot publiek te boeien en ontroeren. Een viering van het leven, de dood en de overlevingsdrang van mensen, vooral van hen die op de rand van de maatschappij leven.
Bram de Groot (nieuwsposter)
1. The Girl with the Dragon Tattoo
Voortreffelijk in zijn geheel. Ondanks dat het bijna een kloon is van de Zweedse versie haalt David Fincher het maximale uit het verhaal, beeld en geluid. Samen met de voortreffelijke cast weet Fincher zelfs het omslaan van een bladzijde in een boek spannend te maken. Laat de sequels maar komen, uiteraard met David Fincher achter de camera.
2. The Avengers
De boxofficeknaller van 2012. Uiteraard geen diepgaand verhaal, maar wel een en al vuurwerk en prima grappen. Waar de superheldenfilm The Dark Knight Rises beduidend minder is dan zijn voorganger en daarmee gelukkig een punt zet achter de reeks, wist The Avengers de successen van de eerdere Marvel-films te overstijgen. Het smaakt duidelijk naar meer.
3. Hugo
Een uiterst knap gemaakte film die visueel enorm sterk is en van een ogenschijnlijke kinderfilm een meespelend spektakel voor de filmliefhebber in alle leeftijdsklassen maakt. Vooral de rol van Ben Kingsley is voortreffelijk in een film die tot het einde geheimen blijft onthullen.
4. Intouchables
Een verrassend luchtige en vermakelijke komedie, die zichzelf ook niet te serieus wil nemen. Grootste charme van de film is uiteraard de rol van Omar Sy, die laat zien dat jongeren met een bepaalde achtergrond ook zeker een goed hart hebben als ze de kans krijgen zich te bewijzen.
5. End of Watch
Keihard actiespektakel dat misschien net iets over de top aandoet, maar mogelijk ook de excessen weergeeft van de bizarre wereld van de Amerikaanse achterstandwijken. Erg snel en fraai gefilmd en de spanning is soms om te snijden. Heerlijk!
6. ParaNorman
Dé (stop-motion) animatiefilm van 2012 en net iets beter dan Pixars Brave en Aardmans Pirates!. Voortreffelijk gemaakt en Laika overtreft met gemak het toch iets mindere Coraline uit 2009. Een meesterwerkje. Jammer dat deze niet meer aandacht van het publiek heeft gekregen.
7. Take Shelter
Deze film liet zien dat acteren een kunst is. Ondanks dat de film soms wat voortkabbelt, bewijst Michael Shannon wederom een uiterst kundig acteur te zijn en hij draagt de film dan ook volledig. Het is te hopen dat Shannon niet te veel gaat opduiken in de allergrootste Hollywoodblockbusters. Groot fan!
8. Shame
Ja, ik schaamde me bijna dat ik er naar zat te kijken. Het besef dat dit toch wel een unieke en fraaie film is, kwam bij mij iets later. Een bizarre prent en ik heb medelijden met mensen die daadwerkelijk zo door het leven gaan. Genieten van andermans sores, zeg maar...
9. Young Adult
Wederom een uiterst vermakelijke film van Jason Reitman. Het knappe aan zijn films is dat het geen feelgoodfilms en geen drama's zijn. Eigenlijk doen ze aan als de perfecte 'dramedy's'. Charlize Theron laat in deze film wederom zien dat ze goed kan acteren. Gewoon een heerlijke film, waarbij je zo nu en dan het schaamrood op de kaken krijgt.
10. Project X
Hoe ver kan een tiener ontsporen? Deze videoclip bewijst het. Het deed me zelfs een beetje aan mezelf herinneren toen ik mijn achttiende verjaardag vierde en de huiskamer van mijn ouders na afloop aan een kleine renovatie toe was... Hierbij ook de mededeling dat ik films als Frankenweenie, Life of Pi, The Hobbit en zo nog wat titels nog moet zien. En ik maak mij waarschijnlijk helemaal onpopulair door The Dark Knight Rises (onlogisch), Prometheus en Skyfall (alleen mooi) te bestempelen als de grootste tegenvallers van dit filmjaar.
Danitsa Linders (recensent)
1. This Must Be the Place
Een middenweg is er niet. Je vindt This Must Be the Place fantastisch of je wilt hierna nooit meer een film met of van Sean Penn zien. Ook de film zelf werkt volgens het principe van uitersten: het is schrijnend én lachen geblazen. De roadtrip is een griezelig goede mix van contrasten: verdriet versus humor, zware kost versus lichtvoetigheid. Penn is geniaal als diepbedroefde rockster op leeftijd die met zichzelf geen raad weet en die na de dood van zijn vader op expeditie in de Verenigde Staten gaat om diens beul uit Auschwitz op te sporen. Regisseur Sorrentino maakt van de film een kunstwerk opgebouwd uit vele kleine kunstwerkjes (met speciale vermelding van het integraal gebrachte Talking Heads' nummer uit de titel). Hoewel er verhaaltechnisch zeker wat op de film aan te merken valt, raken regisseur en hoofdrolspeler precies de juiste snaar. Het zijn de kleine kunstwerkjes die het 'm doen.
2. The Invader
Ik heb lang uitgekeken naar het speelfilmdebuut van Nicolas Provost want hij is een van mijn favoriete kunstenaars. Met The Invader maakt hij de overstap van installaties refererend aan film, naar film zelf en hij schiet raak. De Vlaming weet zijn eigen beeldtaal te behouden, maar laat ook nieuwe wapenfeiten zien. Een geniale openingssequentie, een meesterlijke eindscène en een interessante, en onderhoudende vertelling daartussenin. Hij brengt de verwikkelingen van een Afrikaanse vluchteling die tegen de klippen op probeert wat van zijn nieuwe leven in België te maken, terug tot de essentie - maar dan wel op een ongekend poëtische manier. Alles in The Invader verraadt dat je met een beeldend kunstenaar van doen hebt, een die weet hoe beeld werkt en een die beter weet hoe cinema in elkaar steekt dan veel van zijn collega-cineasten.
3. Ruby Sparks
Sprankelende film geschreven door hoofdrolspeelster Zoe Kazan en onder handen genomen door het echtpaar dat eerder Little Miss Sunshine regisseerde: Jonathan Dayton en Valerie Faris. Kazan schreef zelf het verhaal van de jonge schrijver Weir-Fields, die een droomvrouw tot leven wekt die na een paar A4'tjes tikken daadwerkelijk naast hem staat. Voor de vertolking van de schrijver werd Paul Dano gestrikt - niet toevallig Kazans partner en eerder al te zien als zwijgende zoon in Little Miss Sunshine. Ons kent ons in optima forma, maar als het zulke sympathieke films oplevert zij het ze vergeven. Het script is intelligent, geestig, fris, maakt prima gebruik van de vele Droste-effecten die het gegeven van een verhaal-in-een-verhaal met zich meebrengen en kent dezelfde prettige mix van komedie en melancholie als we in de eerste film van het regisseursduo zagen. Originele liefdesgeschiedenis en hartverwarmende komedie.
4. Shame
Nog een film van een voormalig autonoom kunstenaar, en eveneens een waarbij het vorige metier vanaf het eerste shot ontegenzeggelijk duidelijk is. Opnieuw hulde aan de beeldtaal. Shame is de tweede speelfilm van experimenteel videokunstenaar Steve McQueen, die eerder Hunger maakte en daarvoor eveneens acteur Michael Fassbender voor de hoofdrol vroeg. Dertiger Brandon is een verloren en intrieste stedeling voor wie het leven een aaneenschakeling is van leegte en onbevredigende sekskicks. Shame is, net als dat in hun eerste samenwerking het geval was, een tour de force van Fassbender en een getuigenis van het regietalent van McQueen. Het drama bevat prachtige beelden, bijzondere shots en ijzersterke scènes. Schrijnend en genadeloos.
5. Moonrise Kingdom
Wes Anderson zoals we Wes Anderson kennen: zonderlinge figuren, verstoorde familieverhoudingen, gestileerde sets, interne logica en een heel eigen universum. Gezellig maar ook een beetje wrang. De grappige personages en spitsvondige dialogen vliegen je om de oren. Elk shot is zoals altijd een plaatje, zo ongewoon dat het inmiddels gewoon als vanouds is. Moonrise Kingdom gaat over twee twaalfjarigen in de sixties die voor elkaar zijn gemaakt en de benen nemen om samen te zijn. De Amerikaanse cineast neemt de ontluikende liefde van zijn twee hoofdpersonages singulier en teder onder handen. Over-artificieel, maar alleraardigst om te ondergaan.
6. Amour
Michael Hanekes Amour is heel anders dan zijn voorgangers, maar tegelijk ook een onmiskenbare Haneke. Na zijn trilogie over geweld (Caché, Funny Games en Das Weisse Band), stuk voor stuk mokerslagen, komt de Oostenrijker met het verhaal van twee geliefden wier levens onherstelbaar veranderen door de lichamelijke en geestelijke aftakeling van de een. Het is maar schijn dat de regisseur - zelf inmiddels ook bejaard - zich met Amour nu in rustiger vaarwater zou bevinden. De films van de meestercineast verhalen over grote emoties maar kennen een geniale geraffineerdheid. Ze zijn onverbloemd en tegelijkertijd fijnzinnig en dat is razendknap. Haneke slaat je knock-out met aanhoudende kleine porren.
7. Detachment
Vergeet Dangerous Minds of Half Nelson: in Detachment is het pas echt droevig gesteld met het middelbaar onderwijs in de Verenigde Staten. Een weinig vrolijk drama waarin de personages en de kijker een hoop ellende wordt voorgeschoteld. Subtiliteit of relativering is Tony Kaye (American History X) vreemd en de regisseur dreigt nu en dan over het randje te gaan; evenwel kent Detachment een aangenaam rauwe sfeer. Maar het is vooral Adrien Brody als invaldocent Henry Barthes die de sterren van de hemel speelt en de film naar een hoger plan tilt.
8. End of Watch
Het begrip buddymovie krijgt een nieuwe dimensie. In het brute End of Watch geen donuts en eighties-associaties maar de rauwe werkelijkheid van drugskartels en westerse armoede. Jake Gyllenhaal en Michael Peña zijn perfect op elkaar ingespeeld als agenten die getweeën in een patrouillewagen de achterstandswijken van Los Angeles doorkruisen, de ene dag rondrijdend zonder enige oproep, de volgende ternauwernood overlevend. Vanuit artistiek oogpunt documenteert jonge hond Gyllenhaal zijn werkdagen met een videocamera. Grappig, wanneer hij en zijn makker elkaar proberen af te troeven in levenswijsheden. Ongemakkelijk, die momenten van machogedrag wanneer dat niet gepast is. De ruwe, handheld fotografie draagt bij aan het realistische en meedogenloze karakter van de dagelijkse strijd in de achterbuurten. Jammer alleen dat dit betekent dat ook de verschillende bendes en passanten zogenaamd met een arsenaal aan draaiende videocamera's op zak lopen.
9. Jagten
Thomas Vinterberg overtreft zijn Festen met dit duistere drama over een ten onrechte van kindermisbruik verdachte man die het hele dorp tegen zich gekeerd krijgt. Lof voor Mads Mikkelsen, die zijn prestatie bekroond zag op het filmfestival van Cannes. Maar ook het kleine meisje dat hem onwetend en ongewild de verdoemenis in helpt, acteert formidabel en laat de kijker worstelen met toe- en afnemende sympathie voor het kind. Wrang en verschrikkelijk.
10. De Rouille et d'Os
Rauwe en hyperrealistische film van Jacques Audiard (Un Prophète) over de op papier ogenschijnlijk onmogelijke liefde tussen twee ongefortuneerden, de een nog onhebbelijker dan de ander. Het is een verdienste van zowel de regisseur als de beide hoofdrolspelers dat een psychologisch drama omtrent twee niet al te sympathieke protagonisten aan de zelfkant van de Franse maatschappij toch zo interessant kan zijn. Marion Cotillard en Matthias Schoenaerts spelen het paar dat elkaar vindt in een fysiek maar wankel evenwicht. Zuiderbuur Schoenaerts bewijst na zijn ook al zo lichamelijke rol in Rundskop nog maar eens een van de beste acteurs van zijn generatie en van het Europees continent te zijn.
Bart Snoek (recensent)
1. Moonrise Kingdom
Doorspekt met droge humor is Moonrise Kingdom een mooi en aandoenlijk verhaal over jonge liefde. De twee jonge hoofdrolspelers zijn een schattig stelletje en spelen de opbloeiende romance met alle bijbehorende en herkenbare onwennigheden met warmte. Ze doen niet onder voor een topcast bestaande uit onder anderen Edward Norton, Bill Murray en Bruce Willis, die eigenzinnige types neerzetten. Daarnaast is Moonrise Kingdom een lust voor het oog. Vooral het kleurgebruik valt op, maar ook gebeurt er van alles op de achtergrond in de nauwkeurig gecomponeerde shots, wat uitnodigt tot meerdere kijkbeurten.
2. The Avengers
Met The Avengers kreeg Joss Whedon voor elkaar wat onmogelijk werd geacht: hij wist de verschillende superhelden uit het Marvel-universum bij elkaar te brengen in een serieus te nemen film. Met zijn gebruikelijke gevatte dialogen maakt hij van die zwakte juist een sterkte: de superhelden met bijpassende ego's zijn kibbelend net zo leuk als wanneer ze in actie komen. Dat laatste gebeurt in een indrukwekkend eindgevecht dat we niet eerder in een superheldenfilm zagen. The Avengers legt wat dat betreft de lat hoog voor het genre, maar vooral voor de dit jaar beginnende tweede fase van het Marvel-universum.
3. Young Adult
De vierde speelfilm van Jason Reitman viel afgelopen jaar een beetje tussen wal en schip. Onterecht, want Young Adult is een gewaagde en gitzwarte komedie. Charlize Theron zet een onbevreesde rol neer als schrijfster van boeken voor jongeren, die zelf nooit volwassen is geworden. De scherpe dialogen van Diablo Cody rollen van haar tong en ze maakt van een kinderachtig en egocentrisch kreng tegelijkertijd een fascinerend personage. Vooral het einde getuigt van lef en toont op wrange wijze aan dat je plaats in de pikorde van het schoolplein je hele leven kan blijven achtervolgen.
4. Prometheus
Ridley Scotts terugkeer naar het sciencefictiongenre bleek niet de klassieker die de hype deed vermoeden. Prachtige vormgeving en goed acteerwerk van Noomi Rapace, Charlize Theron en met name Michael Fassbender konden niet verhullen dat het verhaal vol onwaarschijnlijkheden zit. Desondanks presenteert Prometheus tussen alle gaten door een aantal interessante thema's die moeilijk los te laten zijn. Dat is precies wat goede sciencefiction hoort te doen.
5. The Raid
Deze Indonesische vechtfilm is één van de betere actiefilms van de afgelopen jaren. The Raid mag dan een minimaal verhaal hebben, maar weet dat met een flinke dosis stijl maximaal uit te buiten. De vechtscènes zijn kinetisch en keihard, strak gechoreografeerd en nog vlotter gemonteerd. Je wordt als kijker meegesleept in de chaos en de actie. Dit houdt de praktisch non-stop matpartij de hele speelduur lang boeiend, en maakt van The Raid een ervaring die je bijna net zo uitgeput achterlaat als de personages.
6. My Week With Marilyn
Zoals de wereld om Marilyn Monroe draaide, zo draait My Week with Marilyn om Michelle Williams. Williams belichaamt Monroe van top tot teen. Vooral in de zang- en dansnummers weet ze Monroes sensualiteit goed te vangen. Met een veelbetekenend "zal ik haar zijn?" gunt ze ons ook een blik op de mens achter het sekssymbool, met al haar onzekerheden. Naast Williams levert ook de Britse topcast - met name Kenneth Branagh als Sir Laurence Olivier - goed werk in een mooi getroffen en gefilmd tijdsbeeld.
7. Take Shelter
Donkere wolken, formaties van vluchtende vogels, en dikke gele regen. Het zijn beelden die iedereen angst aan zouden jagen. Zo ook bij Michael Shannon. Het sterke aan Take Shelter is dat het verhaal lang in het midden houdt of er echt een ramp staat te gebeuren, of dat Shannon langzaam zijn verstand aan het verliezen is. Het drama dat zich ontvouwt is mooi gefilmd en ingetogen, met een sterke, constant op het randje van waanzin balancerende rol van Shannon.
8. Chronicle
Hij viel een beetje weg tussen het superheldengeweld van afgelopen zomer, maar toch kan Chronicle de vergelijking met zijn genregenoten prima doorstaan. Door een typisch superheldenverhaal vanuit de eerste persoon te vertellen biedt Chronicle een écht realistische blik op het genre. Voor de drie vrienden zijn er dan ook geen kostuums of preken over verantwoordelijkheid; ze trappen voornamelijk lol met hun krachten. Vooral als ze leren te vliegen spat de verwondering en het plezier van het scherm. Dat het verkrijgen van superkrachten ook een keerzijde heeft wordt aangetoond met het ijzersterke optreden van Dane DeHaan.
9. End of Watch
De zoveelste foundfootagefilm van het jaar, maar net als Chronicle slaagt End of Watch in die opzet doordat hij zich richt op de personages. De film laat het genre voor zich werken en is niet bang dat waar nodig los te laten. Hierdoor ontstaat een opwindend en realistisch beeld van het leven en werk van twee politieagenten in South Central Los Angeles. Jake Gyllenhaal en Michael Peña maken van de twee agenten echte mensen, en de vriendschap tussen hen is door hun ongedwongen interactie zeer overtuigend. Het wordt dan ook spannend als de twee ingesloten worden door een criminele bende, en het intense einde komt keihard aan.
10. Cloud Atlas
Met zes verschillende verhaallijnen die zich over honderden jaren afspelen werd Cloud Atlas als een niet te verfilmen boek bestempeld. De meningen over de adaptatie van de Wachowski's en Tom Tykwer zijn verdeeld, maar hun verfilming is een ambitieuze en grotendeels geslaagde onderneming. Doordat de toon per verhaallijn behoorlijk verschilt komen ze niet allemaal even goed uit de verf, maar toch weten de Wachowski's en Tykwer de verschillende verhaallijnen samen te smeden tot een groots verhaal dat interessante ethische thema's aansnijdt. Al dan niet honderd procent geslaagd is Cloud Atlas afwisselend grappig, spannend en ontroerend, maar altijd intrigerend.
Lieuwe van Albada (recensent)
1. Hugo
Martin Scorsese brengt een prachtige en ontroerende ode aan de filmgeschiedenis. De scène waarin de oude films van Georges Méliès tot leven komen, begeleid door de muziek van Saint-Saëns' Danse Macabre: kippenvel.
2. The Cabin in the Woods
Een film door en voor horrorfans. The Cabin in the Woods is niet alleen een in bloed geschreven liefdesbrief aan het genre, de film herinnert ons en passant ook aan alles wat het genre zo aantrekkelijk en belangrijk maakt. Een film met vele lagen, waarin steeds iets nieuws te ontdekken valt.
3. The Avengers
We worden al jaren doodgegooid met superheldenfilms, maar Joss Whedon flikt het als één van de weinigen om de striphelden echt goed naar het witte scherm over te brengen, en ze bovendien een overtuigend menselijk gezicht mee te geven. Je zou bijna in ze gaan geloven. De film hapert in het eerste half uurtje, maar zodra alle helden bij elkaar zijn gekomen is er geen verzet meer te bieden: zoveel charme en charisma, door Whedon feilloos tot een onweerstaanbaar geheel gesmeden. The Avengers leent elementen uit genres als actie, scifi, horror en drama en Whedon laat ze moeiteloos in elkaar overlopen. En wie had ooit gedacht dat de Hulk op film tot ieders favoriete personage zou kunnen uitgroeien?
4. The Raid
The Raid is een verademing. Nog weinig actiefilms komen met echt opwindende actie op de proppen. Regisseur Gareth Evans en ster Iko Uwais doen dat wel. En hoe. The Raid deelt enkel rake klappen uit.
5. Skyfall
James Bonds terugkeer in de bioscoop is spectaculair. Niet alleen heeft de film met de opening en de finale al twee van de beste actiescènes van 2012 in huis, er is ook nog uitstekend acteerwerk van Daniel Craig, Javier Bardem en Judy Dench, oogstrelende cinematografie van Roger Deakins en precies de juiste dosis humor en drama. Bovendien keren tot het genoegen van velen in deze derde film van de 'nieuwe' Bond enkele van de belangrijke klassieke Bond-elementen terug.
6. Mientras Duermes
De regisseur van [REC], één van de beste horrorfilms van het afgelopen decennium, bewijst dat hij zijn publiek ook kan laten griezelen zonder hulp van het bovennatuurlijke. Conciërge César kan niet gelukkig zijn, en deelt zijn lijden met zijn slachtoffers die hij de ene na de andere klap uitdeelt. Klappen die je ook als toeschouwer gaat voelen.
7. Holy Motors
Ongetwijfeld de vreemdste film van het jaar. Acteur Denis Lavant duikt in de ene na de andere rol in een film die gaat over... ja, waarover eigenlijk? Over film en film maken? Over acteren? Over het leven? Hoe het ook zij, Holy Motors is in ieder geval een film die stof tot nadenken geeft en nog lang in je hoofd zal rondspoken. En een filmervaring die zich met geen enkele andere laat vergelijken.
8. Killer Joe
Killer Joe laat zien dat Oscarwinnaar William Friedkin (The Exorcist) het vak én het provoceren nog niet verleerd is. Dit is een harde, compromisloze en onvoorspelbare film geworden, waarin toch ook de (zwarte) humor niet ontbreekt en waarin we Matthew McConaughey eens van een heel andere kant zien.
9. Chronicle
Wederom mensen met superkrachten. Regisseur/schrijver Josh Trank en schrijver Max Landis laten zien dat je helemaal geen budget van vele tientallen miljoenen nodig hebt om een overtuigende superheldenfilm te maken. Met goed geschreven personages en een dito verhaal kun je een heel eind komen.
10. Martha Marcy May Marlene
Indringend portret van een jonge vrouw die ontsnapt is uit een sekte en wier leven daarna in het teken staat van angst en paranoia. Vol onderhuidse spanning en met topprestaties van Elisabeth Olsen en John Hawkes.
Zilko Tarici (nieuwsposter)
1. Looper
Elk jaar is er één film die voor mij met kop en schouders boven de rest uitsteekt. In 2010 was die film Inception, in 2011 Drive en in 2012 is die film zonder twijfel Looper. Net als zijn voorgangers beschikt Looper over een aantal aspecten die me kippenvel bezorgden; de flashback van Bruce Willis, alle scènes met de 'Rainmaker' en de geweldige, maar o zo creepy soundtrack. Tel daarbij op Rian Johnsons script en regie, de uitmuntende rollen van Joseph Gordon-Levitt, Emily Blunt en een Bruce Willis die zich voor het eerst in jaren weer eens echt aan een rol overgeeft, en je hebt een klassieker. Looper mengt overtuigende sciencefiction met een dramatisch plot en houdt een complex thema als tijdreizen verbazingwekkend overzichtelijk voor het publiek.
2. Shame
Shame is een van de eerste films die ik in 2012 zag, maar ook een die sinds zijn release in januari steevast aan de top van mijn lijstje is blijven staan. Steve McQueen laat na Hunger met zijn epos over seksverslaving zien dat hij één van de belangrijkste nieuwe regisseurs is. Hij durft zijn camera's te laten hangen op momenten waarop veel andere filmmakers zouden wegkijken. In Michael Fassbender heeft McQueen zijn muze gevonden; de twee vertrouwen elkaar zo te zien onvoorwaardelijk en ik kan dan ook niet wachten om te zien wat ze ons gaan voorschotelen met Twelve Years a Slave in 2013. Fassbender speelt een rol die weinig acteurs zouden aandurven en/of mee weg zouden komen. Het feit dat George Clooney in een Hawaïshirt (ik haat The Descendants met passie) eerder wordt genomineerd voor een Oscar dan Fassbender in deze magistrale rol, illustreert daarbij ook maar weer eens wat een lachertje de Oscars zijn.
3. The Dark Knight Rises
Er is al zo veel gezegd over The Dark Knight Rises, dat ik die sentimenten niet graag nogmaals wil herhalen of de kop wil indrukken. Toch is en blijft Rises een monumentale film die deel uitmaakt van een monumentale filmserie. Vergeet de kritiek op zogenaamde plotgaten, de stem van Bane (die ik persoonlijk briljant vind en wel degelijk versta) en het einde waarvoor Christopher Nolan heeft gekozen. Kijk eens naar het minimale gebruik van CGI, het camerawerk (Nolan kiest wederom voor film i.p.v. digitaal), de afwezigheid van dwangmatige 3D, de fenomenale rollen van Anne Hathaway, Tom Hardy, Christian Bale en Michael Caine, de soundtrack, de spectaculaire actie en het onmiskenbare feit dat Nolan een serie serieuze films (welteverstaan met een man die zich verkleedt als een vleermuis) naar het grootst denkbare publiek heeft gebracht. The Dark Knight Rises is kortweg de beste 'grote' film die ik dit jaar in de bioscoop heb gezien.
4. De Rouille et d'Os
De Rouille et d'Os is wat je noemt een prachtige film. Dat regisseur Jacques Audiard (Un Prophète) van de meest deprimerende thema's (armoede, verlies) zoiets prachtigs weet te maken, laat wederom zien wat een fantastische regisseur hij is. Hij weet zelfs van een scène met een Katy Perry-niemendalletje op de achtergrond iets aangrijpends te maken. Marion Cotillard speelt de beste vrouwelijke hoofdrol van 2012, maar dat is niet in het minst te danken aan Matthias Schoenaerts (Rundskop), die Cotillard alle ruimte gunt. Schoenaerts kan na Rundskop en De Rouille et d'Os niet meer stuk en is een talent dat ongetwijfeld snel aangeboord zal worden door Hollywood.
5. Prometheus
Aan het begin van het jaar vermoedde ik dat Prometheus zou eindigen als mijn favoriete film van het jaar. Hoewel dat niet is uitgekomen, neemt dat niets weg van het feit dat ik Prometheus een fantastische film blijf vinden. Waarschijnlijk is Ridley Scotts nieuwste de meest gehate film van het jaar (binnen de filmkrochten van het internet welteverstaan), maar ik blijf Prometheus verdedigen als een onbegrepen meesterwerk. Toegegeven, er zit een (klein) aantal momenten in de film waarbij ik ook even op mijn hoofd moest krabben, maar kleinigheden daargelaten heb ik geen andere wereld gezien dit jaar waarin ik zo werd meegezogen. De computergegenereerde effecten en de vormgeving zijn de beste van het jaar en op het vlak van acteerwerk heb ik de laatste jaren weinig acteurs beter zien spelen (in genrefilms) dan Michael Fassbender en een extra bitchy Charlize Theron. Prometheus is een film die een tweede kans verdient en ik blijf hoop houden dat een vervolg de haters hun woorden zal doen inslikken.
6. The Avengers
The Avengers was veruit de meest vermakelijke film die ik dit jaar in de bios heb gezien. Het zowel kritische als financiële succes van Marvels experiment dat na solofilms van Iron Man, Captain America, Thor en The Incredible Hulk al deze helden samenbrengt is een wonder te noemen. Joss Whedon laat met zijn tweede(!) film als regisseur zien dat hij het in zich heeft om een epische film met intieme momenten te maken. Elk castlid krijgt door de vakkundige regie zijn eigen moment in het spotlicht en grote ego's lijken een non-factor te zijn geweest op de set. Robert Downey jr. is nog steeds haantje de voorste, maar hij geeft zijn collega's Chris Evans en Chris Hemsworth ook de kans om de groep op momenten te leiden. Het geheime wapen van The Avengers (zowel van de film als van het team) is echter de Hulk. De uit de kluiten gewassen Mark Ruffalo heeft maar een handjevol scènes, maar die zijn wel gelijk de meest bevredigende en grappigste van het jaar. Kom maar op met dat tweede deel!
7. The Raid
Het Indonesische The Raid is simpelweg de meest brute actiefilm van het jaar. Geen diepere boodschap, geen lange monologen; nee, gewoon ouderwets kontschoppen! De opzet van The Raid doet denken aan een videogame; de hoofdrolspeler (een agent) moet zich letterlijk omhoog vechten door een gebouw om bij de 'eindbaas' (en wat voor een!) te komen. Het flinterdunne verhaal maakt echter niet uit, want The Raid is een pure adrenalinestoot zoals we die sinds de hoogtijdagen van John Woo niet meer hebben gevoeld. Hoofdrolspeler Iko Uwais en regisseur Gareth Evans verdienen alle Hollywoodfondsen die ze in de toekomst in handen kunnen krijgen, maar eerst is deel 2 aan de beurt!
8. The Girl with the Dragon Tattoo
De nieuwste van David Fincher kwam uit in de eerste week van januari en bemachtigt twaalf maanden later zowaar nog een plekje in deze top tien. De Zweedse versie van het eerste deel uit de Millennium-trilogie was sterk, maar dat kwam voornamelijk door de acteerprestatie van een bikkelharde Noomi Rapace als Lisbeth Salander. Fincher cast zijn Salander (Rooney Mara) net zo goed, maar zorgt ervoor dat ze geen eenvoudige kopie is. Daarnaast geeft Fincher het (in boekvorm niet bijster originele) verhaal genoeg gewicht om een fantastische film van te maken en maakt de andere hoofdrol van Mikael Blomkvist nu ook interessant door Daniel Craig te casten als deze anti-James Bond. Andere noemenswaardige elementen die The Girl with the Dragon Tattoo een waardige plek geven in het oeuvre van Fincher zijn de experimentele, maar op momenten ontroerende soundtrack van Trent Reznor, de beste 'title sequence' van het jaar en het camerawerk dat Stockholm van zijn meest duistere kant laat zien.
9. Skyfall
Vroeger had ik altijd een ontzettende hekel aan de James Bond-films, maar sinds Daniel Craig het stokje heeft overgenomen van Pierce Brosnan ben ik helemaal om. Skyfall is na het ietwat teleurstellende Quantum of Solace een terugkeer naar topvorm. Sam Mendes weet zijn dramatische skills die hij heeft opgedaan met films zoals American Beauty en Revolutionary Road naadloos te combineren met een paar van de meest spectaculaire actiescènes van het afgelopen filmjaar. De wolkenkrabberscène in Shanghai is door het virtuoze camerawerk van Roger Deakins alleen al de prijs van een bioscoopkaartje waard. Verder is Craig nooit beter geweest als Bond, laat Judi Dench zich van een andere kant zien als M, zet Javier Bardem een weergaloze slechterik neer en zingt Adele een prachtige titelsong.
10. Killing Them Softly
Ieder jaar zijn er pareltjes waarvan je gewoon weet dat ze in de jaren erna pas echt op hun waarde geschat zullen worden. In 2012 is een van die pareltjes Andrew Dominiks Killing Them Softly. Na The Assassination of Jesse James by the Coward Robert Ford werkt Dominik opnieuw samen met Pitt aan een film die geen hond is gaan kijken. Zwaar onterecht natuurlijk. Killing Them Softly is van de briljante 'title sequence' tot de laatste snede dialoog een vlijmscherpe kritiek op alles wat er mis is met Amerika. Let naast Pitt ook op de formidabele rollen van Scoot McNairy, Ben Mendelsohn, Ray Liotta en James Gandolfini.
Jelle Fastenau (recensent)
1. Life of Pi
Yann Martels succesroman werd jarenlang als een onverfilmbaar boek gezien, maar Ang Lee bewees dat het wel kon. En hoe! Lee blijft trouw aan het originele materiaal en combineert het verhaal met een oogstrelend visueel spektakel. De overlevingstocht van Pi Patel en de Bengaalse tijger Richard Parker neemt de kijker mee in een filosofische, ontroerende, humoristische en tegelijkertijd zeer indrukwekkende ervaring. Een film die je na afloop het liefst meteen nog een keer wilt beleven. Voor mij de absolute topper van het afgelopen jaar.
2. Intouchables
Wie had ooit gedacht dat Nederland in een jaar vol blockbusters en superhelden maandenlang in de greep zou zijn van een Franstalige film over een gehandicapte man en zijn verzorger? Toch deed Intouchables het verassend sterk aan de box office en dat is niet meer dan terecht. Het knappe aan de film is vooral de manier waarop men een zwaar onderwerp met humor weet te benaderen zonder respectloos te worden. Tel daar een uitstekende chemie tussen de twee hoofdrolspelers en een swingende soundtrack bij op, en je hebt dé feelgoodfilm van het jaar. Eentje die je gezien moet hebben.
3. Skyfall
Ik ben al van jongs af aan opgegroeid met Bondfilms en dat maakt 007 een van mijn grootste helden. Mijn verwachtingen voor het nieuwste deel in Bonds jubileumjaar waren dus hoog gespannen. Gelukkig wist Mendes deze ruimschoots in te lossen en de zure nasmaak van het Quantum of Solace-debacle volledig weg te poetsen. Skyfall maakt Bond weer een stukje persoonlijker zonder zijn oude charmes te verliezen, met hier en daar een paar leuke knipoogjes naar het verleden. Ook de inbreng van Roger Deakins mag zeker niet onbenoemd blijven. Heeft een Bondfilm er ooit zo fraai uitgezien?
4. Shame
Helaas werd dit meesterwerk straal genegeerd bij de laatste editie van de Oscaruitreikingen. Een indrukwekkende tour de force van Michael Fassbender, die als seksverslaafde Brandon gelijk de beste rol in zijn carrière neerzet. Shame is een film die je zeker niet gemakkelijk wegkijkt, maar tegelijkertijd ook enorm blijft intrigeren, niet in de laatste plaats door de feilloze regie van Steve McQueen. Een aangrijpend portret dat nog dagenlang in je hoofd blijft spoken.
5. The Cabin In The Woods
Een van de meest originele en inventieve horrorfilms sinds jaren. Whedon en Goddard nemen alle clichés van het genre voortdurend op de hak en gooien de kijker van de ene verbazing in de andere, tot aan de spectaculaire ontknoping waarbij letterlijk alles uit de kast wordt gehaald. Dé verrassing van 2012.
6. Hugo
Scorsese toont wederom zijn meesterschap en veelzijdigheid in deze sfeervolle en warme familiefilm, die begint met een Dickensiaans tintje, maar zich halverwege ontpopt tot een ware ode aan een van de interessantste periodes uit de filmgeschiedenis. Daarnaast verdient Scorsese ook alle lof als een van de weinige regisseurs die de potentie van de nieuwe 3D-technieken op de juiste manier weet te benutten.
7. Killing Them Softly
Een cast met Brad Pitt, Ray Liotta, James Gandolfini en Richard Jenkins is er gelijk al een om van te smullen. Aan de nieuwste van Andrew Dominik hangt een sterk Sopranos-luchtje en daarmee werd voor mij al gelijk de juiste sfeer gezet. Het resultaat is een erg donkere en cynische aanklacht tegen de hebzucht van de Amerikaanse economie, die ondanks dezelfde traagheid van Dominiks vorige film nergens gaat vervelen.
8. The Avengers
De superhelden waren het afgelopen jaar weer volop vertegenwoordigd op het witte doek. Met The Avengers heb ik mij veruit het meest weten te vermaken. Marvels kleurrijke en kibbelende sterrenensemble is een verfrissend contrast met donkere en realistische stijl van in Nolans Batmanreeks. Gewapend met een fikse dosis humor en sterke oneliners neemt Whedon zichzelf een stuk minder serieus en geeft hij de fans precies waarop zij zaten te wachten: tweeënhalf uur puur entertainment en popcornvermaak van de bovenste plank.
9. God Bless America
Heerlijke satire en gitzwarte humor voeren de boventoon in deze moderne variant op Falling Down. God Bless America zou haast omschreven kunnen worden als een persoonlijke wraakfantasie van schrijver/regisseur Bobcat Goldwaithe, maar tussen het extreme geweld door wordt de nodige kritiek geleverd op het hedendaagse Amerikaanse medialandschap en de verhuftering van de samenleving.
10. Martha Marcy May Marlene
Dé doorbraak van het jaar komt van Elizabeth Olsen, die duidelijk het zusje (van Mary-Kate en Ashley) is waar al het talent van de familie heen is gegaan. Haar performance als een schizofreen en paranoïde slachtoffer van een sekte is op een vreemde manier hypnotiserend en ongemakkelijk tegelijk. Gebeurtenissen in het heden en verleden worden op subtiele wijze door elkaar geweven naar een sterk en ambigu einde. Een indringend speelfilmdebuut van een regisseur van wie we hopelijk nog meer zullen gaan horen.
Evert de Vries (recensent)
1. Beasts of the Southern Wild
Een gedurfde film die in cinematografie en muziek een grootsheid bereikt die enkel overtroffen wordt door de emotionele band die met de kleine hoofdpersoon wordt gecreëerd. Beasts of the Southern Wild speelt zich af in een arm, vies en krakkemikkig dorp in New Orleans. Door de ogen van hoofdpersonage Hushpuppy zien wij echter een paradijs, een paradijs dat wordt bedreigd door natuurgeweld, een zieke vader en de komst van enorme prehistorische wezens. Onder begeleiding van prachtige natuurbeelden en epische muziek vraagt debuterend regisseur Benh Zeitlin zich af of wij sommige beschavingen als beter dan andere mogen beschouwen.
2. Jagten
Het is moeilijk boos worden op de mensen die Mads Mikkelsens personage Lucas in Jagten uitkotsen. Iedereen zou waarschijnlijk reageren zoals de dorpelingen in Jagten als Lucas beschuldigd wordt van pedofilie en niet bij machte is zijn onschuld te bewijzen. De kracht van Jagten is dat de kijker wél zeker weet dat Lucas onschuldig is, de film laat kijkers zodoende heel persoonlijk vanuit Lucas´ perspectief de desastreuze gevolgen van een kleine leugen zien. Jagten grijpt je naar de strot om lang na de aftiteling nog stevig vast te houden. Mads Mikkelsen is al jaren de beste acteur van Denemarken, maar hij is hard op weg zich ook definitief bij de wereldtop te voegen.
3. De Rouille et d'Os
Op papier een ongeloofwaardig en melodramatisch liefdesverhaal, maar op film de meest aangrijpende romance van 2012. Marion Cotillard maakt indruk als orkatrainer die een tragisch ongeval krijgt. Matthias Schoenaerts imponeert als agressieve en impulsieve straatvechter met een zachte kant. Samen maken ze van De Rouille et d'Os een spannende film over twee unieke personen die vaak tekortschieten en soms boven zichzelf uitstijgen, maar uiteindelijk elkaar zullen moeten redden.
4. Shame
Het is in onze door seks geobsedeerde samenleving ongetwijfeld de gevaarlijkste verslaving die er is, want verslaafden worden overal met hun zwakte geconfronteerd en veelal wordt hun pijn niet serieus genomen. Michael Fassbender geeft alles in zijn rol als seksverslaafde Brandon. De vele seksscènes in de film worden confronterend mooi in beeld gebracht door regisseur Steve McQueen. Dat dit niet de problemen van één man zijn, blijkt wel uit het feit dat niemand lijkt te erkennen dat de baas van Brandon er misschien nog wel erger aan toe is dan Brandon. Brandon heeft tenminste door dat hij ontspoord is.
5. Moonrise Kingdom
Eén van de meer toegankelijke films van Wes Anderson maar tegelijkertijd even uniek en raar als wij van Anderson gewend zijn. Moonrise Kingdom ademt in werkelijk elk shot dezelfde prachtige sprookjessfeer. De komedie heeft daarnaast de bijzondere eigenschap grappiger te worden bij elke kijkbeurt.
6. Hugo
Martin Scorsese maakt op indrukwekkende wijze gebruik van de nieuwste filmtechnieken om te vertellen hoe film ooit is begonnen. De scènes waarin de jonge Hugo behendig zijn weg vindt in het station waar hij leeft en de vele beelden van het historische Parijs zijn fenomenaal in 3D. Maar misschien wel meer indruk maken de naadloos in de film opgenomen 2D-films van filmmaker George Méliès. Hugo brengt twee filmpioniers samen. Het is een verhaal dat met liefde terugkijkt op de kracht van film honderd jaar geleden, maar ook een film die vol vertrouwen naar de toekomst kijkt. De wens van George Méliès om dromen tot leven te brengen is nog altijd springlevend.
7. Martha Marcy May Marlene
Lichamelijk ontsnapt aan een sekte betekent nog niet dat je geestelijk ook uit de sekte bent. Martha Marcy May Marlene laat dit krachtig zien door de film te openen met het moment dat Martha ontsnapt en onderdak zoekt bij haar zus, om vervolgens via flashbacks te vertellen over haar tijd in de sekte. Niet alleen laat dit de diepe geestelijke wonden en paralellen duidelijk zien, maar door montage en cameravoering is vaak zelfs onduidelijk of wij in heden of verleden zijn. Zowel Martha als de kijker voelt zich zo regelmatig gemanipuleerd en gevangen in het verleden. Martha wordt gespeeld door Elizabeth Olsen, die vorig jaar nog vooral zusje van de Olsen Twins was. Het zal niet lang duren tot ze dit stempel zal zijn ontgroeid.
8. Life of Pi
Prachtige technologische snufjes maken geen onvergetelijke film, al zijn de 3D en de combinatie van CGI tijgers en echte tijgers in Life of Pi zeker indrukwekkend. Een onvergetelijke film krijg je met een onvergetelijk verhaal. En onvergetelijk, onwaarschijnlijk en magisch is het avontuur van de jonge Pi en de Bengaalse tijger Richard Parker zeker.
9. Perfect Sense
Liefde in tijden van apocalyps. 2012 was het jaar van de apocalyptische films, maar geen daarvan wist het einde van de wereld zo veel gewicht te geven als Perfect Sense, waarin de gehele mensheid langzaam alle zintuigen verliest. Perfect Sense gaat niet in op de reden achter de apocalyps, maar zoomt in op menselijke emoties en drijfveren als al het andere wegvalt. Knap is ook dat het wegvallen van alle menselijke zintuigen niet alleen narratief maar ook filmisch impact heeft. Dit maakt het voor de kijker vele malen apocalyptischer dan de film had kunnen bereiken met welke special effect dan ook.
10. Seven Psychopaths
Martin McDonaghs tweede film haalt het niet bij zijn debuut In Bruges, maar dat komt vooral omdat Seven Psychopaths iets te slim wil zijn. In de film speelt Colin Farrell een schrijver die een film schrijft over zeven psychopaten. Als hij vast komt te zitten biedt zijn beste vriend aan te helpen, maar deze heeft een heel andere film voor ogen. Terwijl de mannen kibbelen over de film ontvouwt de film zich om hen heen. Seven Psychopaths is een commentaar op Hollywood, op hersenloze actiefilms, op laagdrempelig geweld in films en op zichzelf. Het is ook een enorm grappige film die soms zelfs weet te ontroeren, al lukt dat laatste iets minder dan in voorganger In Bruges.
Steffan Hofland (recensent)
1. Jagten
Vinterberg overtreft meesterwerk Festen.
2. Intouchables
Niet voor niets de verrassing van het jaar.
3. Hugo
Hugo slecht het gat tussen wat een film voor kinderen of volwassen zou moeten zijn.
4. Amour
Haneke met zijn beste film in jaren. Een meesterwerk.
5. Beasts of the southern wild
Outsiderkunst van de bovenste plank.
6. Cloud Atlas
Een film die zich nu al met recht een klassieker mag noemen.
7. The Hobbit
Wij krijgen er geen genoeg van en Jackson stelt ons niet teleur.
8. De Marathon
Eindelijk weer eens een Nederlandse komedie waar je smakelijk om kunt lachen.
9. Oslo, August 31st
Donker maar sterk drama over drugsverslaving.
10. The Perks of Being a Wallflower
Mooie film die de ziel van het jong zijn vangt.
