Poetins Olympische Droom

De beladen aankomende winterspelen in het Russische Sotsji is vergeven van de misstanden en corruptie. Deze documentaire geeft hiervan een ontluisterend beeld.

Regie: Hans Pool | Speelduur: 79 minuten | Jaar: 2013

Toen Joeri Gagarin in 1961 als eerste mens buiten de dampkring van de aarde verbleef, keek de hele wereld naar wat toen nog de Sovjet-Unie heette. Hetzelfde gevoel moet weer worden opgeroepen met de Olympische Winterspelen van Sotsji. De wereld is ondertussen flink veranderd. De USSR is niet meer en het communisme/socialisme gaat ook bij de Russen geleidelijk over in het kapitalisme. Alles en iedereen moet wijken voor de megalomane plannen van ‘tsaar’ Vladimir Poetin. Ten tijde van het schieten van de documentaire Poetins Olympische Droom stond de teller op twaalf miljard dollar. Het zou makkelijk het drievoudige kunnen gaan worden, want het prestigeproject moet en zal een succes worden. Ten koste van alles.

De werkelijke prijs van de tweeëntwintigste Winterspelen laat zich niet makkelijk uitdrukken in dollarbiljetten. De Nederlandse documentairemaker Hans Pool weet nauwelijks waar te beginnen. De problemen die alle sneeuw- en ijspret lokaal oproepen zijn zo divers en schrikbarend dat hij ze maar één voor één afwerkt. Waar geld te verdienen valt, viert corruptie hoogtij, merkt een projectontwikkelaar op. Het Russische systeem leent zich hier uitermate goed voor en de invloedsfeer van Poetin is immens. Het schurkt gevaarlijk tegen een dictatuur aan want Poetin neemt alle beslissingen. Kritiek is theoretisch gezien mogelijk, maar komt de durfal die het hardop durft uit te spreken in de praktijk duur te staan. Mondige voorvechters van mensenrechten en milieuactivisten worden door de Geheime Dienst namelijk nauwlettend in de gaten gehouden.

Een voorman schept op over de skiliften die zeer efficiënt en zonder enige milieuschade kunnen worden geplaatst. Hij is blind voor de enorme ravage, veelal boomloze vlaktes en aardverschuivingen die zijn werkzaamheden hebben veroorzaakt. Het zware werk wordt voornamelijk uitgevoerd door arbeidsmigranten van wie tussen de vijftig en zeventig procent te laat of zelfs helemaal niet uitbetaald krijgt. Er is geen formeel arbeidscontract dus ze hebben geen poot om op te staan. Dit leidt weer tot nog meer economische malaise bij de plaatselijke middenstand die op de pof onderdak en maaltijden aan de arbeiders verschaft. In het toeristische Sotsji zelf is het economische tij eveneens gekeerd. Wat vroeger een welvarend stadje vol kuuroorden was dat voor de normale Rus door sponsoring van de vakbonden toegankelijk was, is verworden tot een rijkeluisoord vol luxe hotels. ‘Arme Russen bestaan niet meer’, merkt een wereldvreemde inwoner op. Hij heeft zich blijkbaar niet verdiept in de schrijnende situatie verderop in de bergen waar de plaatselijke bevolking de oprukkende Olympische moloch met argusogen aanschouwt.

Pool maakte met reisjournalist en Ruslandkenner Jelle Brandt Corstius twee televisieseries over het moderne, nieuwe Rusland. Een Rusland met twee gezichten dat met strakke hand wordt geleid door een president die zich graag van zijn sportiefste kant laat zien en zo als held vereerd wordt. Poetins Olympische Droom bevat zo ongelooflijk veel materiaal dat het makkelijk een hele televisieserie had kunnen worden. Pool trapt behoorlijk wat open deuren in en zijn puntsgewijze benadering is te schematisch. Zonder eigen commentaar en met enkel de betrokkenen aan het woord schetst hij echter een indringend beeld van hoe het er tegenwoordig in het Rusland van Vladimir Poetin aan toegaat. Het zet de beelden van de bekendmaking van Rusland als gastland van de Spelen in een geheel ander licht. De sport is van secundair belang geworden; de Olympische gedachte opgeofferd voor grootheidswaanzin.

[rating 3.5]

NieuwsFilm

meest populair