Met een hoop nieuwe series in de pijplijn, een nieuw seizoen van The Mandalorian achter de kiezen en nieuwe comics in de schappen, is Star Wars momenteel flink aanwezig. Toch horen we weinig over een nieuwe trilogie, terwijl men over de laatste drie saga-films nog volop in discussie is.

Oorspronkelijk zou Rian Johnson aan een nieuwe trilogie werken en daarnaast zouden ook de makers van Game Of Thrones een losstaande trilogie ontwikkelen. Nadat de kritiek met elke sequel toenam, met The Rise Of Skywalker als dieptepunt, is het stil geworden rondom de saga-films. Waarschijnlijk bewust.

Een jaar geleden schreef ondergetekende reeds een korte analyse over waar Disney de mist in ging met het herintroduceren van Star Wars. Een jaar na dato kijken we nu naar het aandeel dat J.J. Abrams had hierin.

The Mystery Box
Als filmmaker heeft Abrams altijd aangegeven graag met het Mystery Box-principe te werken. Zijn beide Star Wars-films zitten hier dan ook in alle soorten en maten vol mee: vragen opgooien die de personages alsook kijkers graag beantwoord zien worden. Hiermee creëerde hij echter ook meteen de grootste valkuilen van beide films, want hij raakt zelf meermaals de weg kwijt in zijn eigen dwaalsporen. Dit is dan ook niet voor het eerst, want reeds met de serie Lost wist hij veel boeiende vragen te stellen die hij in de conclusie niet bijster sterk wist te beantwoorden.

In The Force Awakens werkte dit nog enigszins, daar dit het eerste deel van een trilogie betrof. Abrams gooide veel ballen in de lucht die zijn opvolgers zouden mogen opvangen om ermee te jongleren. Nu de trilogie afgerond is, valt echter op hoeveel deuren hij open zet die nergens toe leiden. Met name bij zijn afsluitende deel in de trilogie valt niet te ontkennen dat het afronden van een verhaal niet zijn sterkste punt is, daar hij het drukker heeft met vragen en antwoorden, dan daadwerkelijk een coherent verhaal vertellen.

Spektakel boven diepgang
Het is geen geheim dat Abrams van de school van Spielberg is. Familievriendelijke spektakelfilms is waar hij zich thuis voelt. In The Force Awakens gaf hij ons een veilige herintroductie van de franchise die veel leek op A New Hope en ons een eerste indruk van nieuwe personages gaf. Tel daarbij The Rise Of Skywalker op en de personages zijn niet veel verder gekomen. We zien wat voor wilde dingen men opeens met de Force kan, hoe oude personages terugkeren en hoe nieuwe personages qua bloedlijn aan de oudgedienden verbonden zijn. Er is veel plot, maar weinig daadwerkelijke diepgang.

De personages, hun motivaties, innerlijke conflicten en onderlinge relaties blijven allemaal oppervlakkig. Juist in een afsluitend deel had de verhaalopbouw de kijker meer moeten bieden om adequaat om de personages en hun avontuur te geven. Het resultaat was echter het etaleren van plotpunten, veel onthullingen en het aaneenrijgen van een hoop spektakel. En spektakel combineren met vlotte humor en enkele leuke vondsten gaan hem goed af, maar met meer lading had dit alles veel meer effect gehad.

Fan service
Star Wars-fans zijn op zijn zachtst gezegd niet de makkelijkste fanbase in het universum. Zo heeft elke film sinds het eerste deel namelijk wel een hoop kritiek moeten verduren door een deel van de fans. De prequels werden zo negatief onthaald dat George Lucas de franchise aan Disney verkocht en er klaar mee was. Met de eerste sequel op de originele films wilde Abrams dan vooral ook de liefhebbers van de oude films tevreden stellen, wat nog wel begrijpelijk was.

Ook hier ging het voornamelijk mis met The Rise Of Skywalker. De film zit zo bomvol met referenties naar zaken waarover fans hun beklag deden, dat het eindresultaat eerder aanvoelt als een fan-film dan een serieuze productie. Waar Abrams zo druk bezig was het voor iedere fan goed te doen, nadat de fans verdeeld waren over The Last Jedi, vergat hij om simpelweg een goed verhaal te vertellen.

Laat duidelijk zijn dat J.J. Abrams een meer dan adequate filmmaker is die absoluut ook genoeg positiefs wist te brengen naar het Star Wars-universum. Echter zijn het bepaalde kenmerken van zijn filmstijl die niet bijdroegen aan het feit dat de trilogie geen sterk geheel werd. Mogelijk heeft Star Wars gewoon eigenzinnige filmmakers nodig die hun eigen stempel op de films drukken en durven af te wijken van wat we al kennen. Dat zal niet elke fan bevallen, maar dat je ze niet allemaal tevreden kan stellen is inmiddels al duidelijk.