Komen er meer films in de Lord of the Rings / The Hobbit-franchise? Het is een vraag die menig fan zich gesteld zal hebben sinds afgelopen week bleek dat de erfgenamen van J.R.R. Tolkien en Warner Bros. hun conflict bijgelegd hebben. Gezien de gigantische hoeveelheid materiaal zou er zomaar nog een filmreeks kunnen komen. Alhoewel...?
In 1937 schreef Tolkien The Hobbit het eerste boek dat zich afspeelde in het door hem bedachte Midden-aarde. Daarna volgde het driedelige en veel grootschaligere The Lord of the Rings, dat hij schreef tussen 1937 en 1949. De verhalen werden door Tolkien als onverfilmbaar gezien en dus hield hij de filmrechten lange tijd voor zichzelf. Tot 1969, toen hij naar het schijnt een vrij hoge belastingaanslag kreeg. Die moest natuurlijk betaald worden, en dus verkocht hij de rechten voor 10.000 Pond.
In de jaren zeventig mocht regisseur John Boorman al proberen de boeken naar het witte doek te brengen. Die productie bleek te duur en ging om die reden niet door. Vervolgens kwam er nog in 1978 een animatiefilm van Ralph Bakshi, die snel vergeten werd. Pas veel later was het Peter Jackson die drie speelfilms mocht maken op basis van de Lord of the Rings. Zijn trilogie was een megahit en bracht bijna drie miljard dollar op. Geen wonder dus dat Warner Bros. vervolgens ook The Hobbit liet verfilmen, eveneens in de vorm van een trilogie, die eveneens bijna 3 miljard dollar opbracht.
Christopher Tolkien: spin in het web
Maar geen van de films die gemaakt werden konden de familie van Tolkien bekoren. Vooral zijn jongste zoon, Christopher Tolkien, was niet te spreken over de verfilmingen. Hij heeft wel recht van spreken, aangezien Christopher meerdere projecten van zijn vader afrondde. Daar behoren onder meer The Silmarillion toe, een geschiedenis van Midden-aarde en nog een hele reeks andere boeken.
Van Christopher is bekend dat hij de films van Jackson maar niks vond. In een interview met Le Monde vertelde hij ooit dat "Tolkien een monster geworden is, opgeslokt door zijn eigen populariteit en geabsorbeerd in de absurditeit van onze tijd. De kloof tussen de schoonheid en serieusheid van het werk, en tot wat het verworden is, hebben me overweldigd. De commercialisering heeft de esthetiek en filosofische impact van de creatie tot niets gereduceerd. De enige oplossing is voor mij om weg te kijken." En over The Lord of the Rings vertelde hij: "Ze hebben het boek afgebroken door er een actiefilm voor jonge mensen van tussen de 15 en 25 van te maken."
Onvrede tussen de Tolkiens en Warner
Afgezien van het feit dat Christopher Tolkien dus geen fan is van de verfilmingen, is er nog een probleem. Warner is namelijk jarenlang verwikkeld geweest in rechtszaken met de Tolkiens. Het probleem: de familie Tolkien had recht op 7,5% van de opbrengst van de films. Maar Warner betaalde dat niet en werd daarom in 2008 aangeklaagd door de Tolkiens en uitgeverij HarperCollins. Zij wilden 220 miljoen dollar zien en kregen uiteindelijk naar verluidt in een regeling 38 miljoen dollar uitbetaald.
Daarnaast - en daar draaide de recente opgeloste zaak om - maakte Warner Bros. een stel games die zich afspelen in Midden-aarde. De Tolkien-familie was de mening toegedaan dat Warner helemaal niet het recht had om dat te doen en klaagde in 2012 de filmstudio aan. Eerder deze maand werd de zaak opgelost en lijkt het erop dat de familie een flinke toelage gekregen heeft.
Hernieuwde samenwerking
In het statement dat Warner vrijgaf naar aanleiding van het einde van de zaak, liet het weten dat de boel amicaal opgelost zou zijn. Beide partijen lieten toen aan Variety weten uit te kijken naar toekomstige samenwerkingen. En dat brengt ons bij de vraag wat voor samenwerkingen dat dan worden. Het antwoord daarop is tweeledig.
Voorlopig lijkt het te blijven bij videospellen. Warner heeft succes met de Middle-Earth-games en brengt later dit jaar een tweede spel uit. Waarschijnlijk zal de familie Tolkien daar een flink bedrag voor krijgen. Maar een nieuwe film lijkt er niet zo snel te komen. Onthoud immers dat Christopher Tolkien er echt niet blij mee was en dat hij de rechten op de andere boeken van zijn vader nooit heeft willen verkopen. De kans lijkt klein dat, zolang Christopher Tolkien leeft, er een nieuwe verfilming komt.
Belangrijk om te weten van Christopher, is namelijk dat hij de voornaamste rol heeft binnen de Tolkien Estate. Binnen die organisatie zijn de rechten op de boeken van zijn vader ondergebracht en de Estate vertegenwoordigt de erfgenamen. Maar hoe zit het met andere Tolkiens? Christopher, die ondertussen 92 jaar oud is, heeft een zoon, Simon, die opmerkelijk positief was over de films van Peter Jackson. De kans lijkt echter klein dat hij een voorname rol krijgt in het Estate. Simon werd nadat hij positief was over de films onterfd door zijn vader. Ondertussen is dat bijgelegd, maar is zijn rol in het Estate minimaal.
De kans lijkt groter dat, mocht het zover komen, de neef van Christopher, Michael George Tolkien, diens rol overneemt. Hij heeft zich niet in het openbaar uitgelaten over de films, maar schijnt niet heel positief te zijn. Daar komt nog eens bij dat veel van de werken die Tolkien over Midden-aarde schreef, zich helemaal niet lenen voor verfilmingen. Pas in 2043 komen de werken terecht in het publieke domein, en zou iedereen ze kunnen verfilmen. Het zou kunnen dat de Tolkien Estate voor die tijd toch maar overstag gaat en nog gauw wat geld wil verdienen met de boeken, maar in elk geval niet onder Christopher.
