Recensie

Million Dollar Baby (2004)

Dit is een meesterlijke film, die het verdient om tijdens de aanstaande Oscaruitreikingen hele hoge ogen te gooien.

in Recensies
Leestijd: 3 min 56 sec
Regie: Clint Eastwood | Cast: Clint Eastwood (Frankie Dunn), Hilary Swank (Maggie Fitzgerald), Morgan Freeman (Eddie ‘Scrap-Iron’ Dupris), Jay Baruchel (‘Danger’ Barch), Lucia Rijker (Billie ‘The Blue Bear’), e.a.

Clint Eastwoods Million Dollar Baby is een verhaal over drie mensen, de bagage die het leven hen heeft toebedeeld, en hoe ze daarmee omgaan. Meer niet. Meer heeft Eastwood ook niet nodig om een meesterwerk af te leveren. De 74 jaar oude filmlegende is de ijdelheid voorbij, en vertelt zijn verhaal zonder grote gebaren te maken, zonder te moeten etaleren hoe diep-filosofisch zijn inzicht is. Hij schetst een oude bokstrainer, diens beste vriend en toeverlaat, en een jonge vrouw die weigert zich neer te leggen bij haar lot, met grootse eenvoud en precisie. Hij laat zien hoe ze ieder hun littekens met zich meedragen, en zorgt ervoor dat we met hen meevoelen, zonder onze emotionele snaren nadrukkelijk te beroeren. Als filmer en als verteller blijft Eastwood te allen tijde trouw aan zijn personages, die door hemzelf, Hilary Swank en Morgan Freeman volslagen waarachtig en zonder effectbejag worden belichaamd. En zo kan het gebeuren dat een boksfilm transformeert tot een doordringende observatie van wat het betekent om te leven.

Het verhaal wordt verteld door de oude ex-bokser Scrap (gespeeld door Morgan Freeman, die beschikt over wat waarschijnlijk de prettigste voice-over stem ter wereld is). Hij behoort als schoonmaker tot het meubilair van de ouderwetse boksschool ‘Hit Pit’, het eigendom van de norse Frankie Dunn. Frankie is van huis uit een ‘cut man’, iemand die boksers tussen de ronden door oplapt opdat ze het gevecht kunnen voortzetten. Maar hij is ook een begenadigd trainer, die het maximale uit talentvolle boksers weet te halen, zolang ze precies doen wat hij zegt. Het enige wat hij niet kan, is inzien wanneer ze klaar zijn voor het grote werk. Frankie’s bokswijsheid nummer één, “always protect yourself”, weerspiegelt zijn angst om zijn boksers – en zichzelf – bloot te stellen aan risico’s. Wanneer zijn belangrijkste protégé hem verlaat omdat hij ergens anders wél de kans op een titelgevecht krijgt, ziet Frankie zijn adagium nog maar eens bevestigd.

Op dat punt in zijn leven stapt serveerster Maggie Fitzgerald de Hit Pit binnen, vastbesloten om zich door Frankie tot kampioen te laten trainen. Maar Frankie traint geen meisjes, zegt hij, en bovendien is ze met haar 31 jaar te oud. Hij denkt dat ze naïef is. Pas veel later beseft hij dat Maggie boven alles een realist is: ze wéét dat boksen haar enige kans is om iets van het leven te maken, en dat ze niets anders heeft behalve haar vastberadenheid. Dag en nacht is ze in de Hit Pit te vinden, tegen de wanhoop inbeukend op een bokszak. Scrap ziet wat Frankie niet wil zien, en helpt haar omzichtig op weg. Ook praat hij in op Frankie, die hij kent als geen ander. Het omslagpunt komt wanneer Maggie in alle duidelijkheid en zonder zelfmedelijden uitlegt dat het dit is, of een trailer kopen en dichtslibben met de TV en de frituurpan binnen handbereik. Frankie stemt erin toe haar te zullen trainen, maar alléén op zijn voorwaarden, en alléén tot ze een manager voor haar vinden. Always protect yourself.

Wat volgt is zowel een effectieve boksfilm als een diep resonerend relatieportret. Hilary Swank schittert in beide departementen: als ontluikend bokstalent (ze deed al haar gevechten zelf) en als jonge vrouw met het nodige eelt op haar ziel. Maggie wordt een surrogaatdochter voor Frankie, wiens relatie met zijn eigen dochter zo goed als niet bestaat. De band tussen Frankie en Scrap is eerder een soort huwelijk. Ze bekvechten voortdurend met elkaar, maar delen een geschiedenis die hen onlosmakelijk verbindt. Het zijn deze relaties, tussen mensen die alle reden hebben om zichzelf af te schermen maar besluiten dat niet te doen, die Eastwood tot de spil van zijn film maakt. Er volgt een tweede omslagpunt in de film, waarna zal blijken hoe diep de liefde tussen deze mensen gaat, en wat het leven voor hen de moeite waard maakt.

Het probleem bij het bespreken van een film als Million Dollar Baby, is dat iedere poging om de geniale eenvoud ervan te omschrijven al gauw te hoogdravend wordt. En hoogdravend is deze film nou juist niet. Eastwood, die met iedere film meer overtollige ballast van zich af lijkt te schudden en zijn verhalen steeds kernachtiger vertelt, herkent betekenis in gewone levens en toont ons die op ongekunstelde wijze. Er zit geen camerabeweging, geen woord teveel in deze film; alleen dat wat nodig is om het verhaal goed te vertellen. De acteerprestaties van de drie hoofdrolspelers doen de rest. Dit is een meesterlijke film, die het verdient om tijdens de aanstaande Oscaruitreikingen hele hoge ogen te gooien.