Als scenarist leverde Anders Thomas Jensen indringende drama's af zoals After the Wedding en oorlogstragedie Brothers. Toch maakte de Deen vooral furore als regisseur van donkere misdaadkomedies zoals The Green Butcher en Adam's Apples, waarin de personages aan de onderkant van de maatschappij bungelen of zelfs daarbuiten zijn geplaatst. Zijn absurdistische komedie The Last Viking past perfect in dit rijtje.
De hoofdpersoon in Jensens zesde speelfilm is meer dan een simpele mislukkeling. Toch heeft bankovervaller Anker het ontegenzeggelijke talent om de controle over situaties te verliezen. En dan te bedenken dat hij nog de meest heldere geest uit de familie is. Wanneer een klus volledig uit de hand loopt en zelfs een dode tot gevolg heeft, mag de crimineel vijftien jaar de cel in. Vlak voordat hij wordt ingerekend, weet Anker zijn labiele broer Manfred nog net duidelijk te maken waar de buit begraven ligt.
In de moderne populaire Deense cinema duiken vaak dezelfde bekende gezichten op. Net als in Nederland bekruipt soms het gevoel dat filmmakers maar een beperkte contactenlijst hebben. Deense filmauteurs zoals Thomas Vinterberg, Lars von Trier en Jensen werken graag met een vaste kern acteurs. Door de veelzijdigheid van Mads Mikkelsen is het echter makkelijk meegaan in een personage dat lijdt aan een meervoudigepersoonlijkheidsstoornis en worstelt met alle bijbehorende absurditeiten.
Wanneer Anker vrijkomt - nauwelijks ouder ogend - blijkt broer Manfred voortaan aangesproken te willen worden als John. Hij waant zich namelijk de ene keer John Lennon, de andere keer wenst hij door het leven te gaan als de laatste Noorman uit de filmtitel. Jensen besteedt veel aandacht aan het sociaal beperkte milieu waarin Anker opgegroeide. Zelf koos hij het verkeerde pad, maar Manfred en zus Freja zijn blijven steken in een troosteloze sociale huurwoning waar de uitzichtloosheid van de slecht gestucte muren afdruipt.
Via een reeks komische verwikkelingen - John heeft de neiging om op willekeurige momenten uit het raam te springen - belanden de broers via de psychiatrische afdeling van het ziekenhuis uiteindelijk bij hun geboortehuis. De nieuwe eigenaren runnen het als Airbnb, maar ergens moet dat pak geld nog liggen. De situatie en Manfreds geestelijke conditie biedt Jensen ruim baan om al zijn komische registers open te trekken. Met hulp van enkele andere verloren zielen probeert John de Beatles te doen herleven, al komt er meestal vooral ABBA uit hun instrumenten.
The Last Viking wisselt voortdurend tussen slapstick en serieus drama. De serieuze noot klinkt vooral in de slotakte waarin de verhaallijnen samenkomen. Op een gewaagd moment krijgen de personages meer tragiek en diepgang. Het zou te gemakkelijk zijn geweest om Johns mentale toestand tot in het hilarische uit te buiten, want achter zijn persoonlijkheden schuilt onmiskenbare tragiek. Jensen slaagt erin humor en drama te verweven zonder dat het zwaar wordt. Hij komt zelfs weg met een wat afgezaagde plottwist vlak voor de finale.
Het geestelijk welzijn van John wordt nooit het mikpunt van spot; zelfs zijn broer gaat er uiteindelijk in mee. Deze zwarte komedie blinkt uit in zijn geslaagde en gelaagde combinatie van thema's en stijlen en won tijdens het afgelopen Imagine-festival zowel de jury- als publieksprijs.
