Recensie

Anything Else (2003)

De romantiek neemt een zure, verbitterde vorm aan, net als Allen’s kijk op de wereld.

in Recensies
Leestijd: 4 min 1 sec
Regie: Woody Allen
Cast: Woody Allen (David Dobel), Jason Biggs (Jerry Falk), Christina Ricci (Amanda), Danny de Vito (Harvey), Jimmy Fallon (Bob) e.a.

Woody Allen's nieuwste heet Anything Else, en voor deze film is hij regisseur, acteur én scriptschrijver geweest. Aan de oppervlakte doet het verhaal denken aan Annie Hall, in die zin dat de film verslag doet van de bloei en het verval van een relatie, tegen de achtergrond van het door Allen zo aanbeden New York. Anything Else is echter geen romantische komedie. Niet dat hij niet komisch zou zijn, maar de romantiek neemt een zure, verbitterde vorm aan, net als Allen's kijk op de wereld. Dit keer is het Jason Biggs die de klassieke Woody-rol speelt, de aandoenlijke neuroot, met Allen zelf als zijn mentor, die hem adviseert op het gebied van comedy-writing, leven en liefde, en hoe te overleven in het New York van na '9-11'

Jerry Falk is een jonge schrijver die zijn brood probeert te verdienen met het schrijven van teksten voor stand-up comedians. Dat hem dit niet lukt is waarschijnlijk meer te wijten aan zijn manager Harvey dan aan een gebrek aan goed materiaal. Het liefste zou hij een existentiële roman willen schrijven over onze plaats in de kosmos.
Jerry verruilt de relatie met zijn vriendin Brooke voor een hartstochtelijke affaire met het meisje van zijn dromen, Amanda. Zij blijkt echter al snel een kwelgeest in zijn leven, een neurotische zeur die niet alleen een half jaar lang geen sex (met hem...) wil, maar tevens haar zuipende en snuivende moeder in huis neemt.
In al zijn misère wordt Jerry bijgestaan door David Dobel, een rechtse, bejaarde, ietwat paranoïde jood, leraar annex collega-schrijver, die hem van advies voorziet op vrijwel alle gebieden van het leven; vrouwen, kunst, overleven in de Urban Jungle...

Alle klassieke Woody Allen-elementen zijn aanwezig in deze vermakelijke, maar helaas net niet briljante film: de stad New York, een psychiater die eerder probleem dan oplossing lijkt, prachtige dialogen, spitse grappen, dysfunctionele relaties én Woody zelf. Net als in Bullets over Broadway (met John Cusack) en Celebrity (met Kenneth Branagh) is er ook in Anything Else een rol weggelegd voor een acteur die de jongere versie van Allen mag spelen. En precies daar gaat de film op z'n smoel. Biggs heeft het gestotter en de gebaartjes wel onder de knie, maar vergeet intussen zijn eigen personage neer te zetten. Uit zijn mond klinkt de belezenheid en de fascinatie van Falk met de jaren '50 ongeloofwaardig en slechts bij vlagen ontstijgt hij de rol van zielige sukkel die eigenlijk alles verdient wat hem aan ellende overkomt.

De film wordt gedragen (en gered) door Christina Ricci in de rol van de duivelse Amanda, die met haar schattige kopje elke man om haar vinger weet te winden, maar ze intussen allemaal gebruikt. Terwijl Falk zijn woning, zijn werk, zijn geld opoffert aan de bodemloze put Amanda, is zij alweer op zoek naar nieuwe uitdagingen. Fenomenaal is de scène waarin Amanda Falk ervan probeert te overtuigen dat ze, na een half jaar onthouding, eigenlijk niet is vreemd gegaan, maar slechts op zoek was naar het antwoord op de vraag of ze nog wel opgewonden zou kunnen raken en orgasmes kon krijgen. Het goede nieuws is dat dit inderdaad het geval is...
Hoewel Allen in deze film voor de verandering eens niet zelf aan zijn vrouwelijke ster zit, portretteert hij haar enkele malen op schaamteloze, bijna voyeuristische wijze.

Allen zelf speelt een opmerkelijk afwijkend karakter vergeleken met de timide zwakkelingen waarin hij zichzelf zo graag lijkt te casten. In Anything Else is hij een paranoïde, wapengekke survivalist met een afkeer van psychiaters en een verlangen om New York te verlaten en op zoek te gaan naar een baan als tekstschrijver van TV-series in Hollywood. In zijn drang om Falk te beschermen tegen alle gevaren die het leven in zich herbergt voorziet hij hem van een compleet stadsguerrilla-pakket, compleet met AK-47! Dat de man in de loop der jaren een hoop opgekropte agressie heeft opgebouwd wordt duidelijk in wat wellicht de meest memorabele scène uit de film is, waarin Allen aan twee hele grote kleerkasten duidelijk maakt wat hij van hun parkeergedrag vindt!

Verfrissend is het gebruik van de beproefde split-screen techniek, waarbij als het ware een drieluik wordt gevormd waarbinnen de acteurs, ongehinderd door het middelste paneel, van links naar rechts en vice versa lopen, en de manier waarop de hoofdrolspeler zich af en toe rechtstreeks tot het publiek wendt, maar daarbij niet zozeer uit de film stapt, alswel de kijker direct bij de actie betrekt.
Tenslotte is er het moment waarop Allen het beeld letterlijk bevriest, om te demonstreren dat werkelijk contact tussen twee mensen maar van beperkte duur kan zijn. Het demonstreert ten volle waarom Anything Else een anti-romantische komedie is.