As I Open My Eyes
Recensie

As I Open My Eyes (2015)

Bijzonder debuut met mooie muziek, een intiem gefilmd drama dat symbool staat voor de Arabische Lente.

in Recensies
Leestijd: 2 min 40 sec
Regie: Leyla Bouzid | Cast: Baya Medhaffer (Farah), Ghalia Benali (Hayet), Montassar Ayari (Bohrène) e.a. | Speelduur: 102 minuten | Jaar: 2015

Alle hoop en optimisme van de Arabische Lente worden samengebundeld in Farah, een jonge Tunesische vrouw met ambities die aan de vooravond van de Jasmijnrevolutie (2010-2011) zangeres wil worden. Haar jeugdige wilskracht en rebellie tegen zowel de regels van de overheid als de tradities van de patriarchale samenleving staan symbool voor de generatie die aan het begin van dit decennium de Arabische Lente in gang zette. Een bijzonder debuut van Leyla Bouzid, met mooie muziek. De Tunesische inzending voor de Oscar voor Beste Buitenlandstalige Film komend jaar.

Farahs rebellie bestaat uit het zingen van politieke en sociaal geëngageerde nummers in haar undergroundband. En ze heeft op achttienjarige leeftijd een seksuele relatie met de oud-speler uit de band, zonder enige trouwplannen. Terwijl haar band net een beetje bekend begint te worden, willen haar ouders juist dat ze stopt en geneeskunde gaat studeren. Ondertussen zijn om verschillende redenen haar bandleden, haar vriendje en de autoriteiten niet blij met haar vrijgevochten teksten, met vergaande gevolgen. De zorgen van haar ouders worden niet alleen ingegeven door zorgen om Farahs reputatie en financiële toekomst; haar politieke songteksten over Tunesië trekken ook de aandacht van de allesbehalve tolerante politie.

Cameraman Sébastien Goepfert had eerder een hand in het camerawerk van La Vie d'Adèle en dat is terug te zien. As I Open My Eyes is veelal uit de hand geschoten en zit de personages en hun problemen dicht op de huid. Dit geeft het drama een intieme dimensie en is tegelijk symbolisch voor de overheidssurveillance die zich steeds meer op Farah en haar band richt naarmate hun populariteit toeneemt, met name vanwege hun politieke teksten. Want dit is nog een Tunesië van voor de Jasmijnrevolutie.

Dezelfde intieme stijl vormt ook de basis voor de ontroerende, sterke moeder-dochterrelatie, het emotionele zwaartepunt van de film. Ghalia Benali draagt de desillusie in haar gezicht die haar dochter nog niet ontdekt heeft. Want As I Open My Eyes is meer dan een simpel coming-of-agedrama waarin Farah zichzelf ontdekt. Het draait ook om de relatie tussen moeder en dochter en het accepteren van de tegenstellingen tussen elkaars generaties.

Af en toe laat Leyla Bouzid de realiteit van Tunesië met een harde klap tot je doordringen. Zoals in een scène waarin de twee in de auto zitten en moeder steeds harder rijdt en dreigt te crashen, totdat Farah belooft om die avond niet naar een concert te gaan. Niet dat de moeder in deze scène zomaar de schurk is: de dreiging van de politie is echt, en uiteindelijk wordt Farah in een heftige scène die zeer moeilijk is om naar te kijken, ondervraagd door het gezag. De impliciete seksuele en gewelddadige dreiging die daarbij uitgaat van hun handgebaren en het vastpakken van haar gezicht en borst zijn daarbij haast nog verontrustender dan een werkelijke verkrachtingsscène was geweest. De hele scène en haar reactie daarop in de slotscènes spreken boekdelen over een bevolking met een onzekere toekomst, die naar vrijheid snakt en een incompetente regering die daar geen raad mee weet en walgelijk handelt vanuit onkunde en een hypocriete moraal.