Regie: Stanley Nelson | Scenario: Stanley Nelson | Speelduur: 89 minuten | Jaar: 2021

Toen in het begin van de jaren tachtig een gemakkelijke methode populair werd om van het dure en luxe cocaïne het goedkope en toegankelijke crack te maken, ontstonden overal kansen. Kansen voor de in armoede levende Amerikanen, veelal zwart, om aan hun aardse sores te ontkomen. Kansen voor handige jongens om in handomdraai een vermogen te vergaren als dealer. Maar ook kansen voor de wetshandhaving om van die stapels bankbiljetten een graantje mee te pikken en voor de wetgevende macht om op te treden tegen dit acute probleem dat miljoenen levens blijvend zou verwoesten.

Met name deze laatste groep opportunisten moet het in Crack: Cocaine, Corruption & Conspiracy ontgelden. Volksvertegenwoordigers en presidenten profiteren aan de ene kant van de illegale geldstromen die de verkoop van cocaïne oplevert, terwijl ze van achter een spreekgestoelte aankondigen om de hart- en samenlevingverscheurende problemen een halt toe te roepen. De winstmakende straatdealers, de gebruikende junks en de niet-ingrijpende politie konden niet anders of er kon niets anders van ze verwacht worden. Maar juist zij die waren aangesteld om ook de zwakken te beschermen, profiteerden het meest over de ruggen van diezelfde zwakken.

Crack: Cocaine, Corruption & Conspiracy leunt na het neutrale, beschouwende begin al snel op vooral dat laatste woord in de titel: 'Conspiracy'. In de eenentwintigste eeuw wordt het woord vooral gebruikt voor het blootleggen van vermeende bijbedoelingen van een op macht beluste of kwaadwillende overheid. De term laat over het algemeen weinig ruimte voor nuance; het afkrijgen van de puzzel is belangrijker dan dat de puzzelstukjes ook daadwerkelijk passen. Ook filmmaker en Emmywinnaar Stanley Nelson, die voor zijn activisme veelgeroemd en maatschappelijk onderscheiden is, raakt verwart in een jarentachtigweb van wapenhandel in het Midden-Oosten, guerrillabewegingen in Latijns-Amerika en op stemmen beluste volksvertegenwoordigers.

Of Nelson vervalt tot complotdenken is de vraag. Hij schuwt de suggestie duidelijk niet. Wat hem niet helpt, is de eindeloze stroom van archiefbeelden met duiding die vooral afkomstig is van hen die persoonlijk zwaar geleden hebben onder de crackepidemie. Het maatschappelijke leed, de verschillen tussen arm en rijk, tussen wit en zwart, tussen kansarm en kansrijk, profiterend en lijdend; deze verschillen domineren nog steeds het nieuws en komen ten tijde van een letterlijke epidemie weer genadeloos aan de oppervlakte. Deze parallel raakt in Crack: Cocaine, Corruption & Conspiracy echter ondergesneeuwd door een zoektocht naar het antwoord op de schuldvraag.

Crack: Cocaine, Corruption & Conspiracy is te zien bij Netflix.