Mitra
Recensie

Mitra (2021)

Een film over de trauma's die het Iraanse regime achterlaat. Persoonlijk en politiek beladen.

in Recensies
Leestijd: 3 min
Regie: Kaweh Modiri | Scenario: Kaweh Modiri | Cast: Jasmin Tabatabai (Haleh), Mohsen Namjoo (Mohsen), Shabnam Toloui (Sareh), Avin Manshadi (Nilu), Sallie Harmsen (Clara), Dina Zarif (Mitra), Aram Ghasemy (Parisa), e.a. | Speelduur: 107 minuten | Jaar: 2021

Teheran, 1982. Haleh krijgt een telefoontje en hoort op droge toon: "Je dochter is geëxecuteerd." In 2019 is ze een gevierd spreker over de situatie in haar geboorteland Iran. Het land waar haar rebelse dochter Mitra al die jaren geleden is gestorven voor haar rol in de Organisatie, die in opstand kwam tegen het regime van de Ayatollah. Diezelfde Organisatie belt nu bij haar thuis aan. "We hebben haar gevonden", zeggen ze. Ze hebben het over Leyla, de vrouw die haar dochter destijds heeft verraden. "Je moet alleen even bevestigen dat zij het is."

Leyla zou nu doorgaan voor Sareh, en met haar jonge tienerdochter Nilu in Arnhem wonen. Haleh heeft de verrader maar één keer gezien, door het stof van een provisorische blinddoek heen. Verder hebben ze alleen aan de telefoon gesproken. Ze moet dus de stem horen om zeker te zijn. Ze roept de hulp in van haar broer Mohsen, die Leyla vaker zou hebben ontmoet. Dat levert te weinig zekerheid op. Als Haleh besluit om aan te bellen bij het huis van Sareh, en met haar gaat aanpappen om haar vertrouwen te winnen, worden de zaken ineens een stuk ingewikkelder.

Mitra is zo'n film waarbij je als kijker best even in het diepe wordt gegooid. Je valt binnen in een zeer ingewikkelde situatie en gaandeweg krijg je pas de beetjes informatie die duidelijk maken wat er allemaal speelt. En om alle fijnzinnige stukjes nuance op zijn plek te laten vallen, mag dat ook zeker. Want juist die details blijken op het einde van belang, zodra ze zich uitbetalen in emotionele diepgang aan het einde van het verhaal. Dit is een verhaal waarin persoonlijke offers moeten worden gemaakt. Offers die je niet in de koude kleren gaan zitten.

Regisseur Kaweh Modiri schreef dit verhaal als eerbetoon aan zijn eigen moeder en Jasmin Tabatabai vervult een prachtige hoofdrol. Ze speelt deze Haleh zowel in het heden als verleden. En zij is een krachtige en zeer boeiende figuur om als spil te dienen, met haar harde buitenkant en lust naar wraak. Al zie je niet aan haar af dat, als je de jaren bij elkaar optelt, ze waarschijnlijk minstens tachtig jaar oud moet zijn. Behalve dat ze een grijze coupe heeft. Zo'n kwiek oudje hebben we niet meer gezien sinds Dagobert Duck, maar eigenlijk sta je daar maar amper bij stil. Want dat is ook helemaal niet waar deze film over gaat.

Nationale en persoonlijke trauma's spelen een belangrijke rol, maar uiteindelijk is Mitra vooral een film over de keuzes die we maken. En als we eenmaal op een bepaald pad zijn geraakt, wat dat dan betekent voor onszelf en voor anderen. Is er nog een weg terug te vinden? Het is geen wonder dat deze film is opgepikt door politiek bewuste filmfestivals, zoals het door Amnesty International georganiseerde Movies That Matter. De film biedt voer voor een lang nagesprek. Is het niet in de zaal, dan wel in de kroeg.

Maar zelfs met alle sociaal bewuste thema's terzijde, is de persoonlijke band van de filmmaker met dit verhaal invoelbaar. De Organisatie mag dan een fictieve Iraanse beweging zijn, Modiri baseerde die wel op een bestaande rebellenbeweging, waar zijn overleden zus Mitra echt deel van uitmaakte. De regisseur is maar wat bekend met de implicaties van hun manier van leven. En dit verhaal mag dan verder verzonnen zijn, de stevige basis van kleine stukjes waarheid schemert alsmaar door.