Beeldend kunstenaar en filmmaker Fiona Tan brengt een nieuwe film uit. Met Dearest Fiona brengt ze een kunstwerk naar het grote doek dat rijk is aan nostalgie en emotie. Enerzijds brengt ze archiefbeelden van Nederland begin twintigste eeuw tot leven, anderzijds blikt ze terug op een episode uit haar persoonlijke geschiedenis.
Dearest Fiona bestaat volledig uit archiefmateriaal, bewegend beeld dat Tan ontdekte in de collectie van EYE Filmmuseum. De documentaire filmopnames zijn gemaakt in Nederland, tussen 1900 en 1930. Sommige beelden zijn zwart-wit of sepiakleurig, andere zijn destijds deels ingekleurd, zoals dat toen gebeurde in een poging kleurenfilms te maken.
Tezamen tonen de filmopnames een divers beeld van het dagelijks leven in Nederland aan het begin van de twintigste eeuw. Schoolkinderen met de oer-Hollandse mutsjes die schaatsen en roken (toen al!), mannen die in de landbouw of in de visserij zware arbeid verrichten, vrouwen die net zo zware handarbeid verrichten en kleding wassen. De beelden roepen het diepste respect op voor de mensen die in die tijd leefden.
De archiefbeelden worden begeleid door een voice-over die brieven voorleest. Brieven die geschreven zijn door Fiona's Indonesisch-Chinese vader vanuit Australië, gericht aan Fiona toen zij in Nederland studeerde. We spreken over eind jaren tachtig; de tijd waarin deze correspondentie plaatsvond komt dus niet overeen met de tijd waarin de filmopnames gemaakt zijn. Een op het eerste gezicht wat vreemde keuze.
Door het laten voorlezen van deze brieven geeft Tan op een indirecte manier een kijkje in haar privéleven, maar ook hier krijgt ze het voor elkaar om mee te leven met de mensen die betrokken zijn bij bepaalde gebeurtenissen en omstandigheden die de familie betroffen. De brieven suggereren genoeg om zelf een idee te vormen van waar Fiona in relatie tot haar vader stond en om emoties zoals teleurstelling en gemis te voelen.
Ook de inhoud van de brieven komt dus niet overeen met wat je tegelijkertijd ziet. Fiona's vader gaf zijn dochter destijds niet alleen een uitvoerige update over hoe het de familie verging, maar ook zijn beschouwing op zaken die de hele wereld op dat moment bezighielden. Het verschil tussen wat je hoort en wat je ziet is enerzijds een flinke denkoefening, anderzijds intrigeert het geheel toch ook.
Dearest Fiona is rijk in zoveel opzichten. Nederlandse geschiedenis wordt verweven met historische gebeurtenissen op wereldniveau. Persoonlijke familieomstandigheden met algemene kennis. Dwars door tijdperken heen. Deze specifieke combinatie van het visuele en het auditieve kan verwarring oproepen. Misschien is de beste manier om Tans nieuwe film te bekijken, je mee te laten voeren door de poëtische toon van de film. Zowel de beelden als de klank van de voice-over nodigen je uit voor een nostalgische reis. Het is aan de kijker om niet de weg kwijt te raken of volledig weg te dromen. Maar hoort dat ook niet een beetje bij kunstwerken?
