The Last Ones
Recensie

The Last Ones (2020)

Treffende kritiek op kapitalisme met mooie landschappen is niet-aflatend troosteloos.

in Recensies
Leestijd: 2 min 32 sec
Regie: Veiko Õunpuu | Scenario: Veiko Õunpuu, Eero Tammi & Heikki Huttu-Hiltunen | Cast: Pääru Oja (Rupi), Laura Birn (Riita), Tommi Korpela (Kari Kolehmainen), Elmer Bäck (Lievonen), e.a. | Speelduur: 117 minuten | Jaar: 2020

The Last Ones is een vernietigende kritiek op kapitalisme, hebzucht en egoïsme. Estse regisseur Veiko Õunpuu brengt dit in zijn eerste Finse film niet met de mystiek en humor die zijn eerdere werk zo bijzonder maakte (zoals The Last Temptation of St. Tony). Wat overblijft is traag en deprimerend, waarbij Õunpuu inzet op een sfeer die door de montage voortdurend onderbroken wordt.

Zo nu en dan is daar een goede reden voor. Sterk is hoe in de enige bar in de film met popliedjes en karaokenummers de roes van het laveloze drank- en drugsgebruik nog enigszins invoelbaar wordt gemaakt, waardoor je eventjes bijna gaat geloven dat het leven van de hoofdpersonen af en toe vrolijk is en te genieten valt. Maar elke keer wordt de daardoor opgewekte sfeer hard afgekapt met een breuk midden in een nummer, direct gevolgd door de kater van de volgende ochtend.

De scènes in de bar lijken zo af en toe respijt te geven van de niet-aflatende misère in het leven van de mensen in de kleine gemeenschap van mijnwerkers en aanverwanten in een afgelegen plek in Fins Lapland. Maar die respijt is slechts een illusie, die dus telkens hardhandig onderbroken wordt. Net zoals de eigenaar van de mijn, Kari, de mensen probeert te pappen en nat houden met drank en drugs, zodat ze blijven werken in de mijn die steeds gevaarlijker wordt.

Slechts één route is mogelijk veiliger en stabieler, maar die gaat onder het land door van de vader van mijnwerker Rupi, een oude rendierhouder die nog deels volgens de tradities van de Sami probeert te leven. En dus zeker geen mijn onder zijn grond toestaat. Hij en Rupi worden telkens weer onder druk gezet door Kari om de grond te verkopen, zodat hij nog iets meer geld uit de mijn kan knijpen.

Hen wordt voorgehouden dat dit in het belang van de gemeenschap is, maar het is vooral in het belang van het bedrijf van Kari. Met praatjes over de mannelijkheid van hun arbeid (en flessen drank) houdt hij zijn werkers en Rupi aan het lijntje, net zoals hij secretaresse Riita allerlei leugens vertelt in een poging om haar los te weken van haar vriend. Rupi kijkt toe met het lede oogje dat ook hij op haar heeft.

Uiteindelijk gebeurt er weinig, behalve dat de situatie steeds uitzichtlozer lijkt en de dromen van Rupi en Riita steeds verder weg van de werkelijkheid lijken te staan. Af en toe wordt even stilgestaan bij het mooie, ruige landschap van Lapland. Totdat er ineens heel veel gebeurt, en alles nog erger wordt. Kari's gedrag, motieven en impact op de mensen om hem heen zijn een zeer treffende belichaming van de potentieel destructieve kracht van ongebreideld kapitalisme. The Last Ones is goed doordacht en de vorm past bij de boodschap, maar twee uur onophoudelijke troosteloosheid is tegelijk ook lastig te verstouwen.