Songs of Earth
Recensie

Songs of Earth (2023)

Docu over magnifiek Noors landschap stemt tot nadenken over de nietigheid van de mens ten opzichte van de natuur.

in Recensies
Leestijd: 3 min 3 sec
Regie: Margreth Olin | Scenario: Margreth Olin | Cast: Jørgen Mykle, Magnhild Mykløen | Speelduur: 90 minuten | Jaar: 2023

In Oldedalen, een vallei in Noorwegen, staat op een steile bergwand een enorme spar die boven alle andere bomen uittorent. Deze boom heet De Weide Spar en is geplant door de overgrootvader van de regisseur, Margreth Olin. Het is een bijna heilige plek geworden voor haar familie. Songs of Earth legt de magie van Oldedalen op een bijzondere en verfrissende manier vast, door de natuur te bestuderen vanuit een filosofisch perspectief.

Olin wil haar vader, Jørgen Mykle, en de omgeving waar ze opgroeide beter leren begrijpen nadat ze een aantal jaren niet meer in Oldedalen is geweest. Songs of Earth is het resultaat. De film beeldt de verschillende wandelingen af die Jørgen Mykle maakt door het adembenemende landschap terwijl hij de familiegeschiedenis aan Olin vertelt. De film is verdeeld aan de hand van de vier seizoenen met een proloog en epiloog die bestaan uit gesprekken tussen de ouders van Olin. Een nadeel is dat je anderhalf uur in dezelfde omgeving doorbrengt, waardoor sommige shots meerdere keren voor lijken te komen.

De natuur wordt op veel verschillende manieren vastgelegd, wat voor de nodige afwisseling zorgt. Van droneshots die de reusachtige schaal van gletsjers en bergen vastleggen tot kleine krassen in het ijs en de texturen van boomschors. Vooral de droneshots zijn indrukwekkend. Die geven de indruk dat je zelf over de bergen vliegt of vlak boven een waterval zweeft.

Dit zweverige gevoel wordt versterkt door het ongelofelijke goede geluid. Songs of Earth besteedt veel aandacht aan hoe de natuur klinkt: het kabbelen van de rivier over de steentjes op de bodem, het kraken van de bevroren fjord, het kreunen van een boom in de wind. Al deze details hoor en zie je in haarscherpe kwaliteit. Het dwingt je om aandachtig te kijken en luisteren naar de natuur. De lange shots en het filmen van dezelfde plekken vanuit verschillende perspectieven dragen bij aan het gevoel van mindfulness.

Veel shots doen denken aan het sublieme, een stroming in de kunst en filosofie die omschrijft hoe iets groots nooit volledig te bevatten is. Wanneer Jørgen Mykle naast een gigantische gletsjer of waterval staat te kijken lijkt de mens zo nietig. Het doet denken aan de schilderijen van onder anderen J.W. Turner en Caspar David Friedrich. Deze kunstenaars maakten schilderijen van landschappen, waarin ze piepkleine mensen tekenden om de schaal van de natuur aan te geven.

Deze relatie tussen de mens en natuur zit ook verwerkt in het verhaal van Jørgen Mykle en zijn vrouw, Magnhild Mykløen, die praten over het gevoel dat het einde van hun leven in zicht is. In een prachtige scène moet Magnhild huilen bij de gedachte dat Jørgen eerder komt te overlijden dan zij. Hiermee maakt Songs of Earth een unieke balans door de natuur niet alleen af te beelden als iets prachtigs, maar ook als iets onvoorspelbaars en zelfs gevaarlijks. De mens laat sporen achter, zoals De Weide Spar, maar uiteindelijk is het toch de natuur die de controle heeft over ons.

Het is jammer dat de Jørgen en Magnhild eigenlijk alleen echt in het epiloog en proloog van de film aanwezig zijn. Zo bereikt de filmmaker helaas niet haar doel, want na afloop ken je Jørgen en Magnhild niet veel beter dan aan het begin van de bioscoopvoorstelling. De balans tussen de familiegeschiedenis en de natuur had evenwichtiger gekund, want nu is het verband tussen de twee moeilijk te bespeuren. Toch is Songs of Earth een visueel adembenemende film, die interessante stellingen inneemt over de relatie tussen de mens, de natuur en de tijd.