in Recensies
Update:
In een dystopische toekomst is voortplanten alleen voorbehouden aan de beste 0,1 procent van de mensen. Mia en Aaryan behoren tot die bovenlaag en willen niets liever dan een kindje. Dus onderwerpen ze zich aan het intensieve onderzoek dat moet bepalen of ze ook echt een baby zullen krijgen. Een week lang krijgen ze een beoordelaar in huis. Wat begint als een ongemakkelijk onderzoek ontaardt steeds meer in een vreemd psychologisch spel waarin de deelnemers verder en verder gaan. Als je kinderwens zo sterk is, is falen geen optie.
Zeven dagen lang een vreemde in huis die kritisch alles evalueert wat je zegt en doet. Het klinkt ongemakkelijk, en dat is het ook. Aspirant-ouders Mia en Aaryan zitten gespannen tegenover hun assessor Virginia. Monotoon en onverstoorbaar lepelt ze de regels op. Vervolgens starten de eerste onderzoeken. Speeksel, sperma en vaginaal vocht worden ingenomen, er wordt gevraagd naar eerdere relaties, dromen, verhoudingen tot ouders. Zelfs hun seksleven wordt doorgelicht, letterlijk. Virginia kijkt stoïcijns toe terwijl Mia en Aaryan het bed met elkaar delen. En dit is nog maar de eerste dag.
In de dagen die volgen wordt de grens tussen wat een test is en wat niet steeds vager. Virginia kijkt niet alleen passief toe, maar neemt op willekeurige momenten de rol van kind aan. Ze weigert te eten, rent weg, schreeuwt tegen haar 'moeder' en gooit met speelgoed. Voor Mia en Aaryan is het telkens weer een mysterie wat er precies van hen verwacht wordt. Moeten ze streng zijn of juist niet? Hoever moeten ze de spelletjes van Virginia meespelen? Mogen ze dingen weigeren of moeten ze lijdzaam toekijken hoe Virginia steeds dieper in hun leven poert?
Elizabeth Olsen en Himesh Patel spelen prachtig uit hoe de in het begin zo liefdevolle Mia en Aaryan steeds verder van elkaar verwijderd raken. Beide acteurs maken de emotionele achtbaan van hun personages invoelbaar. Wantrouwen, liefde, radeloosheid, alle registers worden door Olsen en Patel benut. Maar de show wordt vooral gestolen door Alicia Vikander als de onberekenbare Virginia. Het ene moment de kille assessor het volgende moment een gevoelig klein meisje, dan weer een zwoele verleidster. Vikander schakelt met ogenschijnlijk veel gemak tussen alle kanten van haar rol en maakt zo de manier waarop Virginia haar subjecten bespeelt onnavolgbaar.
De wereld van The Assessment is kil en verbitterd, zowel in mentaliteit als in leefbaarheid. Regisseur Fleur Fortuné kiest daarbij voor een stilering die doet denken aan het werk van Denis Villeneuve met trage camerabewegingen en onheilspellende muziek. Ze speelt prachtig met het contrast van de open maar ook bijna onleefbare buitenwereld en de intieme maar sterk gecontroleerde binnenwereld. Naarmate de film vordert dringt de vraag of je een kind überhaupt wel aan deze wereld moet willen introduceren zich steeds meer op.
Toch laten Mia en Aaryan zich tot in waanzin manipuleren door Virginia. Vanuit een diepgeworteld ouder instinct zijn zowel zij, als andere personages, bereid grenzen op te rekken. Met steeds extremere situaties tot gevolg. De eerste negentig minuten lijkt de film dan ook vooral kritisch op een systeem, dat misbruik maakt van zulke diepe en persoonlijke emoties als een kinderwens en waarin een kind soms lijkt te verworden tot accessoire.
The Assessment schetst daarmee een waarschuwend scenario. Aan de ene kant voor de gevolgen van klimaatverandering, want de reden voor het strikte voortplantingsbeleid is de grote schaarste door de opwarming van de aarde. Aan de andere kant lijkt de film ook te wijzen naar trends als designer babies en dubieuze draagmoederschappen. Richting het einde neemt de film een meer empathische wending, die vrij ver staat van de extreem kille wereld die de film in eerste instantie schetst en daardoor ook wat onnatuurlijk aanvoelt.
In de zoektocht naar een soort medemenselijke catharsis komt de film te veel op twee lastig te verenigen gedachtes te hinken. Is het nu een kritiek op machtsmisbruik, staatsbemoeienis en een kind als statussymbool, of is het een liefdevol verhaal over intens moederinstinct? Mogelijk is het beide, maar dat voelt toch als een te makkelijke uitweg.
The Assessment is te zien bij Prime Video .
