Regilaul, Songs from the Ancient Sea

Deze muziekdocumentaire over een oude Estse zangtraditie begint intrigerend, maar kakt gaandeweg in. De link tussen traditie en de moderne maatschappij is niet altijd evident.

Regie: Ulrike Koch | Speelduur: 106 minuten | Jaar: 2012

Onze wereld wordt alsmaar kleiner. Landsgrenzen vormen niet langer een barrière en we kunnen met een simpele muisklik aan het andere einde van de planeet een kijkje nemen. Culturele tradities en gebruiken moeten onder meer vanwege de globalisatie en massacommunicatie het onderspit delven. Ook in Estland ondervinden ze deze bewegingen. Nog niet zo lang geleden bevond het land zich nog onder het juk van de voormalige Sovjet-Unie. Een componist laat ons aan het begin van de documentaire Regilaul, Songs from the Ancient Sea zien waar ooit de grens liep, die nu onder een dik pak sneeuw verborgen is. Maar er is ook een bijzondere tendens in het Baltische land te bespeuren: een eeuwenoude traditie wordt nieuw leven ingeblazen.

Deze documentaire van Ulrike Koch, de maakster van Salzmänner von Tibet, richt zich op de mysterieuze zangtraditie Regilaul. Het is ontstaan onder de Fins-Oegrische volkeren die leefden aan de Finse Golf en gaat over zowel aardse als hemelse zaken. De structuur van de gezangen is eenvoudig en monotoon. De zangregels, die al dan niet door een voorzanger dikwijls worden herhaald, zijn slechts acht lettergrepen lang. De liederen kunnen soms uren doorgaan en wekken hierdoor een hypnotiserend effect op. De zangers zingen in lange melodielijnen, waarbij nauwelijks tijd is om adem te halen. De liederen doen aan als mantra’s en lopen uiteen van redelijk opgewekt tot angstaanjagend.

Koch werd gegrepen door de betoverende kracht van Regilaul en onderzoekt met de kijker waarom het juist ook onder jonge Esten weer aan populariteit heeft gewonnen. Lange tijd werd gedacht dat de traditie ten dode was opgeschreven. Veel jongeren waren er nog nooit mee in aanraking gekomen. Hoe beperkt de zangcultuur op papier ook moge aandoen, in de praktijk blijkt het zich uitstekend voor variatie te lenen. Regilaul wordt beoefend in de kerken en in het dorpshuis. Het wordt echter ook in huiskamer beoefend en tijdens demonstraties. Zelfs op het pop- en rockpodium is het doorgedrongen. De beoefenaars stellen dat de eeuwenoude liederen een nieuwe maatschappelijke relevantie hebben gekregen, al is de band tussen mens en natuur waaruit de teksten zijn ontstaan al lang verbroken.

In haar ontdekkingstocht laat Koch onder meer een historicus, een componist, schrijver en een handjevol zangers aan het woord. Ze hebben elk hun eigen affiniteit met de zangtraditie. Naast de vele uiteenlopende stijlen komt ook de ongekende schoonheid van het Estse landschap voorbij. Koch houdt niet een consistente lijn vast met als grootste gevaar dat de aandacht in deze enigszins langdradige documentaire verslapt. Bovendien had het contrast tussen traditie en het moderne leven wel wat feller mogen worden aangezet. In het openingsshot toont Koch een adelaarskoppel dat gevolgd kan worden op een webcam. De vogels komen een aantal keren terug, maar het punt dat de filmmaakster ermee wil maken – waarschijnlijk iets over globalisatie en het modernisme – slaat een beetje dood. Helaas geldt dit ook een beetje voor het muziekdocument Regilaul, dat krachtig en mysterieus begint, maar vervolgens voortkabbelt om uiteindelijk langzaam tot stilstand te komen.

[rating 2.5]

NieuwsFilm

meest populair