A Serious Man
Recensie

A Serious Man (2009)

Nieuwe film van de gebroeders Coen is een van de hoogtepunten in een al zeer indrukwekkend oeuvre.

in Recensies
Leestijd: 3 min 13 sec
Regie: Joel Coen & Ethan Coen | Cast: Michael Stuhlbarg (Larry Gopnik), Richard Kind (Arthur Gopnik), Fred Melamed (Sy Ableman), Sari Lennick (Judith Gopnick) e.a. | Speelduur: 105 minuten | Jaar: 2009

In feite maken de gebroeders Coen keer op keer dezelfde film. Bijna al hun films gaan over sympathieke, vaak ietwat dommige figuren die door domme beslissingen (of een speling van het lot) tot over hun nek in de problemen geraken. Denk aan The Dude in The Big Lebowski of aan Llewelyn Moss in No Country for Old Men. Ook in A Serious Man wordt dit beproefde concept door de Coens trouw gevolgd. De uitvoering ervan is echter zo goed en de context zo origineel dat een herhaling van zetten geen moment dreigt en A Serious Man al snel uitgroeit tot een van de hoogtepunten in een al zeer indrukwekkend oeuvre.

Larry Gopnik is de naam van de nieuwste antiheld in het Coen-universum. Gopnik lijkt zijn zaakjes goed op orde te hebben; hij heeft een vrouw, twee kinderen en staat op het punt een vaste aanstelling op de universiteit te krijgen. Maar dan gaat alles, maar dan ook echt alles, fout in zijn leven. Zijn vrouw heeft een affaire met een vriend en wil van hem scheiden, zijn inwonende broer zorgt voor overlast en op de universiteit wordt een poging gedaan hem om te kopen. En dat is nog niet eens de helft van zijn ongeluk. Hoewel de goedhartige Larry helemaal niets fout lijkt te doen, blijft hij overspoeld worden door een portie ellende die haar weerga niet kent. In zijn zoektocht naar antwoorden verdiept Larry zich in de Joodse religie en gaat hij te rade bij drie verschillende rabbi’s, in de hoop te begrijpen waarom hem dit allemaal overkomt.

Sinds jaar en dag worden door critici en kijkers over de hele wereld pogingen gedaan het werk van de Coens te duiden. Misschien is het tijd daarmee op te houden. Ook A Serious Man zou opgevat kunnen worden als een moderne interpretatie van het bijbelverhaal Job, als een satire op religie in het algemeen of als een persoonlijke terugblik van de Coens op hun jeugd in Minnesota, maar waarschijnlijker is dat de Coens gewoon doen wat ze leuk vinden en zich weinig bekommeren om eventuele dubbele boodschappen. Dat wordt prachtig geïllustreerd door een vreemde maar erg geestige proloog bij de film, die zich honderd jaar geleden afspeelt en volledig in het Jiddisch is gesproken. Het leidt ertoe dat je als kijker voortdurend bezig bent met de vraag wat deze proloog nu in vredesnaam met de rest van de film te maken heeft terwijl de meest waarschijnlijke conclusie is dat ze het doodeenvoudig een leuk begin van hun film vonden, iets wat de broers overigens bevestigen.

Waar het scenario van A Serious Man, zoals we van de Coens gewoonlijk verwachten, een perfecte balans houdt tussen komedie en drama, is de film ook op visueel vlak om van te smullen. Vaste cameraman Roger Deakins wordt met de jaren alleen maar beter en slaagt erin de Amerikaanse buitenwijken in de jaren zestig er doodsaai, maar tegelijk prachtig uit te laten zien. Ook de kostuums en art direction in A Serious Man zijn van topkwaliteit en dragen in grote mate bij aan de authenticiteit van de tijdsperiode en het Joodse milieu, dat een cruciale rol speelt in de film.

A Serious Man is geen film voor iedereen en zal ongetwijfeld een veel kleiner publiek aanspreken dan het commerciëlere Burn After Reading, waarvoor een blik grote sterren werd aangetrokken. Wie echter geen problemen heeft met bizarre plotontwikkelingen, een extreem Joodse setting en een verhaal dat vragen blijft oproepen zonder ook maar een antwoord te geven, wordt beloond met wat nu al een van de beste films van het jaar is. Lang na de ontknoping, die letterlijk en figuurlijk uit de lucht komt vallen, blijft de film nog door je hoofd rondspoken.