Le Concert
Recensie

Le Concert (2009)

Een uitgerangeerde Russische dirigent krijgt de kans zich te wreken op de autoriteiten door met zijn orkest van weleer het geliefde vioolconcert van Tsjaikovski naar Parijs te brengen.

in Recensies
Leestijd: 2 min 54 sec
Regie: Radu Mihaileanu | Cast: Alexeï Guskov (Andreï Filipov), Dmitry Nazarov (Sacha Grossman), Mélanie Laurent (Anne-Marie Jacquet), François Berleand (Olivier Morne Duplessis), Miou Miou (Guylène de la Rivière), Valeri Barinov (Ivan Gavrilov), e.a. | Speelduur: 124 minuten | Jaar: 2009

Sovjet-Unie in de jaren zeventig van de vorige eeuw. De periode van de Grote Stagnatie viert hoogtij onder de zielloze leiding van Leonid Brezjnev. De KGB is oppermachtig en de Joden zijn staatsvijand nummer één. Andreï Filipov, de befaamde dirigent van het Bolsjoi Orkest, weigert de Joodse orkestleden te ontslaan en roept daarmee de woede van de autoriteiten over zich af. Het orkest wordt ontbonden en Filipov eindigt als de schoonmaker van zijn geliefde Bolsjoi theater. Dertig jaar later onderschept hij een fax uit Parijs met de uitnodiging een concert te komen geven in het beroemde Théatre du Châtelet en ziet hij zijn kans schoon zich te wreken op de autoriteiten voor de gebeurtenissen uit het verleden. Dit gegeven vormt het uitgangspunt voor het lichtvoetige Le Concert.

Een satire mag zich best schuldig maken aan karikaturisering, maar de overdrijving van Mihaileanu schiet zijn doel enigszins voorbij in de schematische voorstelling van zijn personages. Zo dragen de Joden keppeltjes en drijven gretig handel, spelen de zigeuners mooi viool en zijn alle Russen zwaar aan de drank. Met de historische correctheid neemt Mihaileanu het ook niet zo nauw. Een zigeunerkamp naast een grote stad in het huidige Rusland slaat werkelijk alles. De Roemeense achtergrond van de regisseur zou een verklaring kunnen zijn voor deze prominente en levendige aanwezigheid van de Roma in de film.

Le Concert leunt sterk op een nostalgische en vooral westerse voorstelling van het sovjetintellectualisme en projecteert deze op de gedrevenheid waarmee de dirigent Filipov en de zijnen alles in het werk stellen om de uitvoering van het prachtige vioolconcert van Tsjaikovski in Parijs op de planken te krijgen. In de originele orkestbezetting van dertig jaar geleden welteverstaan! Uiteraard leidt dit tot een scala aan lachwekkende situaties; zowel in de zoektocht naar de oude muzikanten als ook tijdens het uiteindelijke uitstapje naar Parijs.

De trage aanvang van deze komedie maakt vervolgens plaats voor een stroomversnelling en wint aan complexiteit als duidelijk wordt dat er meer aan de hand is dan enkel het verlangen de grote Tsjaikovski in Parijs uit te voeren. Er blijkt een geheimzinnige relatie te bestaan tussen de dirigent Filipov, de uitvoerende violiste Anne-Marie Jacquet en haar impresario Guylène de la Rivière, die teruggaat naar de gebeurtenissen van vroeger. Aan het slot, in de sprankelende finale tijdens de uitvoering van het vioolconcert, wordt het geheim onthuld en blijkt deze verrassend anders te zijn dan de gerezen vermoedens.

De film ademt de sfeer en de emotie uit het tijdperk van de Koude Oorlog, waarin de wereld werd verdeeld in ‘Wij’ en ‘Zij’. In het verlangen van de Rus naar het vrije westen en de ontsnapping aan de gevestigde orde weerklinken films als White Nights en Moscow on the Hudson. De keuze voor de gecombineerde Russisch-Franse cast geeft de film een zekere mate van authenticiteit, en de karakters, ondanks de clichématigheid, de nodige geloofwaardigheid. De film maakt een duidelijke ontwikkeling door die de kwaliteit ten goede komt en weet de kijker mee te nemen naar een hoger belevingsniveau. Uiteindelijk culmineert deze mooi ogende productie in de prachtige uitvoering van het romantische vioolconcert van Tsjaikovski. In de ogen en oren van de liefhebber zal dat op zichzelf al een legitieme reden voor een bioscoopbezoek zijn.