Valkyrie
Recensie

Valkyrie (2008)

Valkyrie is na een wat moeizaam begin een enerverende thriller over de waargebeurde coup tegen Hitler in 1944.

in Recensies
Leestijd: 3 min 23 sec
Regie: Bryan Singer | Cast: Tom Cruise (Claus von Stauffenberg), Bill Nighy (Friedrich Olbricht), Kennet Branagh (Henning von Tresckow), Tom Wilkinson (Friedrich Fromm), Carice van Houten (Nina von Stauffenberg) e.a. | Speelduur: 120 minuten | Jaar: 2008

Veel mensen kunnen Tom Cruise niet uitstaan. Zijn gladde voorkomen, zijn tomeloze energie en zijn ‘religie’ scientology spelen daarbij allemaal een rol. Hij is nog steeds een ster, maar niet zo’n garantie voor succes meer als een aantal jaren terug. De manier waarop de Amerikaanse filmcritici hem en zijn nieuwste film neersabelen, lijkt meer met zijn negatieve imago te maken te hebben dan met de kwaliteit van Valkyrie. De film is niet zonder gebreken, maar toch zeker een onderhoudende thriller.

Cruise speelt Clause von Stauffenberg, een nazikolonel die na een mislukte campagne in Afrika in 1943 tot het inzicht komt dat Hitler-Duitsland eerder onheil dan glorie zal brengen. Hij sluit zich aan bij een stel andere ontevreden legerofficiers en politici die in het geheim bij elkaar komen en samenzweren tegen Der Führer. Von Stauffenberg wil alleen meewerken aan een plot tegen Hitler als er ook een toekomstplan is om de staat te hervormen en vrede met de geallieerden te sluiten.

Von Stauffenberg komt daarom op de proppen met operatie Walküre (Valkyrie in het Engels): een procedure die bedoeld is om te voorkomen dat rebellen de macht in Berlijn grijpen na de eventuele dood van Hitler. Als de samenzweerders de juiste mensen op de juiste posten kunnen manoeuvreren, kunnen ze dankzij Walküre de stad en de regering overnemen. Von Stauffenberg mag het plan in juli 1944 gaan uitvoeren: eerst Hitler vermoorden en dan de overname aanvoeren.

Cruise wilde graag Von Stauffenberg spelen omdat hij erachter kwam dat hij als twee druppels water op de kolonel lijkt. Helaas overtuigt hij niet altijd. Als hij eenmaal bezig is met het uitvoeren van de plannen is Cruise in zijn element. Zijn gespannen gezicht past precies bij wat zijn personage dan meemaakt. Maar daarvoor, als hij met datzelfde gelaat twijfels en angst moet uitdrukken, gaat hem dat minder goed af. In enkele scènes speelt Carice van Houten als de vrouw van Von Stauffenberg Cruise van het scherm af. Ze krijgt weinig tijd om iets te doen, maar haalt veel uit die paar minuten. Met onderkoelde lichaamstaal zegt ze meer over Nina von Stauffenbergs morele overwegingen en doodsangst dan Cruise die daar veel meer gelegenheid voor krijgt. Halina Reijn is in een nog kleinere rol eveneens prima.

Wat voor Cruise geldt, is ook van toepassing op de film. Zodra het verhaal op gang komt, wordt Valkyrie een enerverende thriller. Singer laat je daadwerkelijk hopen dat de samenzwering lukt en het regime van Hitler ten val wordt gebracht, ondanks de wetenschap dat Hitler pas in 1945 de absolute macht uit handen geeft door zelfmoord te plegen terwijl de Russen Berlijn veroveren. Dat Singer er in slaagt je tijdens de coup zo mee te slepen terwijl je beter weet is een kunststukje.

Deze uitwerking zal de film niet hebben als je de accenten en taal niet accepteert. De film opent met een scène waarin Duitse soldaten een eed van trouw aan de Führer zweren en vervolgens horen we Cruise in het Duits nadenken. Dat gaat over in het Engels en de rest van de film praat Cruise in zijn normale Amerikaanse accent. De Britse acteurs komen met hun eigen accenten en de verdwaalde Duitsers in kleinere bijrollen praten met een Duits accent Engels. Als je denkt dat dit je de hele film lang zal irriteren, dan kun je Valkyrie beter niet gaan kijken.

Valkyrie ziet er erg mooi uit dankzij het camerawerk en de fantastische kostuums. Misschien wel iets te mooi, iets te Hollywood voor zo’n Duits naziverhaal. Dat de nazi’s zowel als helden als als schurken worden afgeschilderd heeft bovendien het vreemde effect dat de bekende lange jassen en grote zwarte laarzen iets heroïsch en stoers krijgen, vooral als Cruise ze aanheeft. Een goed voorbeeld van de boodschap van de film: nazi’s waren niet allemaal verschrikkelijke schurken en niet alle Duitsers volgden Hitler altijd blindelings.