In 1999 werden de gebroeders Wachowski wereldberoemd met The Matrix. De naam die zij vestigden en het grote succes dat zij behaalden met deze door henzelf geschreven en geregisseerde actierijke science fiction film, verkwanselden zij grotendeels weer met twee minder goed ontvangen vervolgen. Nu doen ze met V for Vendetta een geslaagde poging tot eerherstel. Na tien jaar met het hele Matrix project bezig te zijn geweest, hadden ze echter niet de puf om meteen weer een film te gaan regisseren. Ze gaven een script dat ze begin jaren negentig al hadden neergepend aan James McTeigue, een kennis die graag als regisseur wilde debuteren. Als regieassistent bij The Matrix heeft hij kennelijk heel wat geleerd, want zijn debuut is een puike politieke thriller geworden.
De Wachowskis baseerden zich voor hun script op een strip uit de jaren tachtig, geschreven door Alan Moore en geïllustreerd door David Lloyd. Hoewel Lloyd nauw bij het filmproces betrokken was, distantieerde Alan Moore zich van de productie nog eer ze werkelijk vorm kreeg. Gedesillusioneerd door eerdere ervaringen met verfilmingen van zijn werk (The League of Extraordinary Gentlemen, From Hell en het al jarenlang van studio naar studio verhuizende Watchmen) wilde hij niets te maken hebben met de filmversie. Hij wilde geen cent voor de adaptatie ontvangen en zijn naam zag hij liever niet op de filmrol terug. Die laatste wens is echter niet in vervulling gegaan.
De film verschilt op een aantal vlakken flink van het bronmateriaal. Het grootste verschil is dat V for Vendetta niet zoals de strip is geënt op de Engelse jaren tachtig van Margaret Thatcher, maar duidelijk is beïnvloed door de huidige stand van zaken in de Britse staat. Zo werd V in de strip steevast anarchist genoemd, nu rept men alleen nog maar over een terrorist. Het is precies dit gegeven dat het verhaal boeiend en relevant maakt voor deze tijd. Hoofdpersoon V is in wezen namelijk niets meer of minder dan iemand die gebouwen opblaast en hooggeplaatste regeringsfunctionarissen vermoordt. Deze daden zijn enigszins begrijpelijk vanwege het totalitaire, angstaanjagende regime dat hij bestrijdt, maar toch is zon pro-terrorisme standpunt behoorlijk gewaagd voor een grote Hollywood film.
Hugo Weaving speelt het op een uiterst knappe manier klaar om deze V sympathiek en gevoelig te maken, ondanks het feit dat hij altijd achter een grijnzend masker en potsierlijke pruik verscholen blijft. In het licht van sommige van zijn onvergeeflijke daden, die menigeen zullen schokken, is die prestatie zeker het bewonderen waard. Zelfs als je rekening houdt met het feit dat zijn motieven voor zijn acties tegen de regering niet altijd even zuiver zijn: naast ideologie is ook wraak belangrijk.
Minstens even indrukwekkend als de gemaskerde acteur is Natalie Portman in de rol van Evey, een schuchtere jonge vrouw die per ongeluk bij het plan van V betrokken raakt. Onder zijn invloed kruipt ze langzaam uit haar schulp en verandert van een fragiele bangerd in een vastberaden jonge vrouw die staatsvijand nummer twee is. Stephen Rea is ook uitstekend als de melancholische hoofdinspecteur Finch, die de terrorist moet inrekenen maar gaandeweg begint te twijfelen aan de juistheid van de overheid in wiens opdracht hij handelt.
Evey en Finch zijn niet de enigen die aan het denken worden gezet door V. In het begin van de film, op een vijf november in de nabije toekomst, laat hij het monumentale Engelse rechtsgebouw Old Bailey exploderen. Daarna roept hij de inwoners van Londen op om hem in zijn strijd te steunen door over exact een jaar te komen kijken als hij het parlementsgebouw zal opblazen. Terwijl de bewuste datum nadert, schudt de bevolking de door de regering opgelegde angst steeds meer van zich af.
De aanloop naar deze tweede vijf november wordt in een aantal scènes op fantastische wijze weergegeven. Hiermee laat debutant McTeigue nu al zijn vakmanschap zien. Hij heeft een interessant en controversieel politiek statement in de vorm van een thriller met een vleugje science fiction gegoten. De spanning wordt gecomplementeerd door een exquise vormgeving, enige psychologische diepgang en een paar korte maar spectaculaire actiescènes. Daardoor is V for Vendetta vermakelijke futuristische thriller en ook nog eens prikkelend op het politieke vlak.
