Ray
Recensie

Ray (2004)

Een uitstekende en ontroerende film.

in Recensies
Leestijd: 3 min 23 sec
Regie: Taylor Hackford | Cast: Jamie Foxx (Ray Charles), Kerry Washington (Della Bea Robinson), Regina King (Margie Hendricks), Clifton Powell (Jeff Brown), Sharon Warren (Aretha Robinson), e.a.

Ray Charles was een man die een bewogen leven leidde. Hij overwon obstakels waar de gemiddelde mens gillend voor weg zou rennen en was een van de grondleggers van een nieuwe muzieksoort. Een perfect onderwerp voor een biografische film dus. Dat dacht regisseur Taylor Hackford in 1987 ook, maar geen enkele studio zag heil in zijn plannen. Pas vijftien jaar later kreeg hij de mogelijkheid om zijn droomproject te realiseren. Hackford nam toen een van de slimste beslissingen van zijn carrière: hij castte Jamie Foxx in de hoofdrol. Toen Foxx na een ‘auditie’ bij Ray Charles zelf ook diens zegen kreeg, kon men pas echt aan de slag. De film werd net voor Charles’ dood in de vroege zomer van 2004 afgerond; hij heeft de film nog kunnen ‘zien’ en gaf er zijn goedkeuring aan.

Ray Charles Robinson werd in 1930 geboren in Albany, Georgia. Op zeer vroege leeftijd leerde de latere architect van soulmuziek al piano te spelen. Als zesjarig jongetje keek hij verstijfd toe hoe zijn broertje voor zijn ogen stierf. Een jaar later begon hij langzaam blind te worden door een oogziekte. Zijn moeder leerde hem om te gaan met deze handicap en op eigen benen te staan. Dankzij haar opvoeding zou Charles later nooit een stok of ander hulpmiddel nodig hebben om te lopen. Eind jaren ’40 verhuisde hij naar het noorden van de V.S. om daar muziek te spelen. Hij veranderde daar zijn naam om verwarring met bokser Ray Robinson te voorkomen, raakte verslaafd aan heroïne en ontmoette zijn toekomstige vrouw, Della Bea. Een aantal jaren later waagde hij het als eerste om gospelritmes met bluesteksten te combineren, en soul werd geboren. Velen veroordeelden zijn muziek als godslastering, maar nog meer mensen vonden deze nieuwe muziek juist geweldig. Vanaf dat moment groeiden zijn succes en populariteit gestaag. In de jaren daarna had hij bijvoorbeeld grote hits met de nummers Hit The Road Jack, Georgia On My Mind en Unchain My Heart. Op zijn weg naar dit succes overwon hij racisme, vooroordelen, drugs, blindheid, zijn eigen ontrouw en bovenal de trauma’s die hij als kind opliep.

Ray zit vol met spetterende optredens en studiosessies waar veel van het prachtige werk van Charles door hemzelf ten gehore wordt gebracht. Voor de opnames nam hij zelf met moderne apparatuur al zijn oude liedjes opnieuw op. Deze klinken mooier en helderder dan ooit tevoren. Ze vormen samen met Craig Armstrongs sfeermuziek een perfecte begeleiding bij de beelden. Ze passen goed bij het verhaal, omdat ze zo nauw verbonden zijn met het privé-leven van de musicus.

De muziek en het verhaal maken Ray al de moeite waard, maar het acteerwerk tilt de film pas écht naar een hoger niveau. Vooral Jamie Foxx is fenomenaal in de hoofdrol. Qua fysieke gestalte, motoriek en stemgeluid zal er waarschijnlijk niemand anders ooit dichter in de buurt van Charles komen dan hij. Foxx verzorgt ook zelf al het pianospel dat in de film te zien is en imiteert heel af en toe zelfs verdienstelijk de zangstem van de invloedrijke soulzanger. Daarnaast weet hij de vele verschillende emoties die Charles soms overmannen met veel elan en overtuiging te brengen. Hij won dan ook verdiend ongeveer alle prijzen die hij kon winnen voor zijn prestatie, waaronder een Golden Globe, een BAFTA en een Screen Actors Guild prijs. Binnenkort moet hij ook wel de Oscar voor beste acteur krijgen. De acteurs om hen heen spelen eveneens heel goed, met name Regina King kan zich haast met Foxx meten.

Al deze factoren maken samen een fantastische portret van Charles, dat de legendarische zanger, pianist en musicus eer aan doet. De man en zijn leven worden op hoogst ontroerende en meeslepende wijze neergezet. Het is niet voor niets dat hij zelf zeer tevreden was met het eindresultaat. Op dat eindresultaat mogen alle bij de film betrokken mensen trots zijn. Ray Charles stierf op 11 juni 2004 op 73-jarige leeftijd in zijn slaap.