Mary Magdalene
Recensie

Mary Magdalene (2018)

De feministische boodschap van Garth Davis' Bijbelfilm vindt weerklank in de huidige tijd.

in Recensies
Leestijd: 4 min 10 sec
Regie: Garth Davis | Cast: Rooney Mara (Maria Magdalena), Joaquin Phoenix (Jezus), Tahar Rahim (Judas Iscariot), Chiwetel Ejiofor (Peter), Denis Ménochet (Daniël), Hadas Yaron (Sarah), Ryan Corr (Joseph), e.a. | Speelduur: 120 minuten | Jaar: 2018

De Bijbelse vrouw Maria Magdalena is omgeven met mysterie. Bekend is dat zij anno 33 samen met Jezus Christus en zijn apostelen door Judea (het huidige Israël) trok om mensen te onderwijzen. Die kennisgeving heeft in de loop van de geschiedenis tot een hoop wilde theorieën geleid, want ze was de énige vrouw in het gezelschap van een groep mannen. Een populaire theorie is dat Maria Magdalena de vrouw van Jezus Christus zou zijn geweest, maar er zijn ook minder zaligmakende conclusies aan haar levensverhaal verbonden.

Met name de bewering van paus Gregorius heeft Maria Magdalena ernstig in haar waardigheid aangetast. De kerkvader beweerde in 591 dat zij gewoon een ordinaire hoer moet zijn geweest, aangezien zij er vrijwillig voor heeft gekozen om samen met een groep mannen rond te reizen. Een bekrompen en teleurstellende conclusie natuurlijk, die jammer genoeg nog steeds van invloed is op de manier waarop we Maria Magdalena in een historische context plaatsen. Gelukkig komt daar sinds 2016 stilletjes aan wat verandering in: het Vaticaan heeft in een officieel statement Maria Magdalena erkend als een volwaardig apostel en als de eerste persoon die Jezus Christus na zijn wederopstanding heeft gezien.

Tot zover de Bijbelse geschiedenislessen. Interessant aan Mary Magdalene is dat het titelpersonage het eerherstel krijgt dat zij verdient. De makers proberen met hun film juist zover mogelijk weg te blijven van de vastgeroeste ideeën die in de loop der eeuwen over haar zijn ontstaan. In plaats daarvan portretteren ze Maria Magdalena als een sterke, zelfbewuste vrouw; eentje die is gemaakt van vlees en bloed, compleet met haar eigen angsten, dromen en verlangens. Er bestaat geen enkele twijfel waarom Maria Magdalena zich wil ontworstelen aan haar familie, want de mannen zijn zeer dominant en klampen zich vast aan oude tradities en rituelen.

De eerste helft van dit Bijbelse drama is veruit het beste. Dat heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat je je zo gemakkelijk met het hoofdpersonage kunt identificeren. Hoewel de film zich pak 'm beet tweeduizend jaar geleden afspeelt, zijn de motivaties en gedachtegangen van deze jonge vrouw juist verrassend modern. Dit is niet iemand die zichzelf vrijwillig laat uithuwelijken door haar familieleden, maar helder een eigen levenspad voor ogen heeft. Bovendien heeft Maria Magdalena een veel dieper begrip van spiritualiteit dan de meeste mannen in haar omgeving, wat resulteert in een aantal wonderlijke beschouwingen over het door Jezus aangekondigde Koninkrijk.

In Mary Magdalene is er bovendien een grote spirituele verbondenheid tussen Jezus Christus en Maria Magdalena. Het is bijzonder knap neergezet, want hun relatie is niet gebaseerd op gevoelens van verliefdheid of een verschil in machtsverhouding. Beiden voelen al vroegtijdig aan hoe groot het offer is dat de Messias omwille van de mensheid zal moeten brengen. Die wetenschap creëert een bijzondere band tussen de twee, die met de andere apostelen nagenoeg afwezig is.

Toch beginnen in de tweede helft van de film een aantal zaken te wringen. Hoewel Joaquin Phoenix een fantastische acteur is en de chemie met Rooney Mara van het scherm straalt (waarschijnlijk omdat ze buiten de set een relatie hebben), komt hij niet over als de Jezus zoals we die uit andere producties kennen. Dat komt vooral door zijn verwilderde blik. Phoenix houdt zijn gezicht in exact dezelfde plooi als hij deed in You Were Never Really Here. Je krijgt daarom soms het gevoel dat hij ineens een hamer zal grijpen om zijn moordneigingen ruim baan te geven. Het moge duidelijk zijn dat zo'n labiel personage zich aan een ander uiteinde van het spectrum begeeft dan Jezus Christus.

Ook is het jammer dat Maria Magdalena halverwege de film een beetje naar de achtergrond verdwijnt. Een beetje logisch is het wel, want de gebeurtenissen die in Jeruzalem plaatsvinden zijn zo indrukwekkend en veelomvattend dat de aandacht naar de Messias uitgaat. Op dit moment maakt het scenario grote hink-stap-sprongen om de belangrijkste gebeurtenissen af te vinken (lees: de arrestatie, kruisiging en wederopstanding van Jezus), maar de scènes hebben nergens een emotionele impact. Bovendien benutten de makers niet de vrijheid om een creatieve invulling te geven aan wat Maria Magdalena op die cruciale momenten mogelijk aan het doen was. Het feit dat ze met een steen knock-out wordt geslagen in de Hof van Getsemane of even later tegen een muurtje in slaap valt, getuigt van lui schrijfwerk.

Ondanks deze minpunten, zal de feministische boodschap van Mary Magdalene zijn weerklank vinden in de huidige tijd. "I will not be silent. I will be heard", zegt Maria Magdalena vastberaden ten overstaan van een groep mannen die wil dat zij haar eigen interpretaties laat varen en vooral zal zwijgen over de gebeurtenissen. Subtiel is het niet, actueel wel. Het is bijna onmogelijk om hierin geen boodschap te zien die gericht is aan het adres van de Hollywoodmannen die zich in de afgelopen jaren hebben misdragen.