Recensie

Carmen & Lola (2018)

Lesbisch liefdesverhaal binnen de Spaanse Romagemeenschap, een romkom met rauwe randjes.

in Recensies
Leestijd: 3 min 6 sec
Regie: Arantxa Echevarria | Cast: Zaira Romero (Lola), Rosy Rodriquez (Carmen), Carolina Yuste (Paqui), Rafaela León (Flor), Moreno Borja (Paco), e.a. | Speelduur: 103 minuten | Jaar: 2018

Carmen en Lola zijn twee jongedames die voor elkaar vallen. Dat kan alleen in het geheim, want ze behoren tot de Roma van Madrid. In deze kleine, conservatieve en naar binnen gekeerde gemeenschap maakt het evangelische geloof de dienst uit. Vrouwen trouwen jong en worden huisvrouw. Carmen & Lola gebruikt de structuur van de romantische komedie om uit deze situatie toch een hoopvol verhaal voor de twee lesbische meiden te creëren.

Dat betekent niet dat Carmen & Lola slaafs de genreconventies afvinkt - een ongecompliceerd happy end is ook niet zomaar mogelijk: het volgen van hun hart brengt Carmen en Lola voor de nare keuze tussen traditie & familie enerzijds en de persoonlijke liefde en expressie van wie ze zijn anderzijds. Want voor hun liefde uitkomen en daarvoor kiezen betekent verstoting door hun ouders, hun familie en vrienden en het niet meer kunnen leven in de Romagemeenschap, terwijl dat juist het enige leven is dat ze kennen en waar ze in geloofden.

Voordat ze voor die keuze komen te staan, biedt Carmen & Lola een inkijkje in de Romagemeenschap van Madrid via een typisch romkomverhaal, hoewel er slechts sporadisch wat te lachen valt. Carmen en Lola ontmoeten elkaar, vallen voor elkaar, worden dan weer van elkaar gescheiden door omstandigheden en vinden elkaar uiteindelijk wel weer, wanneer ze voor die verschrikkelijke keuze komen te staan. Die omstandigheden bestaan uit de kleine, afgesloten samenlevingen, het familieleven, de religie en de sociale verwachtingen die daaruit voortvloeien.

Carmen is verloofd met een jongen uit de buurt, een neef van Lola. Verder dan dat kijkt ze ook niet, ze gaat niet eens meer naar school omdat ze weet dat er na het trouwen toch alleen nog maar kinderen baren en huishouden van haar verwacht worden. Totdat ze Lola ontmoet. Lola is meer vrijgevochten, zij wil graag studeren en weet al van zichzelf dat ze lesbisch is. Haar moeder probeert haar terwijl ze huiswerk wil maken naar de kerk te sturen, omdat daar ook leuke jongens zullen zijn. Haar vader vindt het überhaupt niet nodig dat ze naar school gaat en wil dat ze in plaats daarvan meewerkt in zijn groentekraam. Hij heeft liever dat ze iets krijgt met een 'slechte Roma-man' dan met een 'goede blanke' van buiten de gemeenschap - dat zij in beide opties geen interesse heeft kan hij zich niet eens voorstellen.

Carmen & Lola doet denken aan het onlangs uitgebrachte Rafiki. Ook daarin vielen twee jonge meiden voor elkaar op initiatief van de eigenzinnigere van de twee, speelt muziek een grote rol in hun gemeenschap en wordt er na de ontdekking van hun liefde een priester bijgehaald om 'de duivel uit te drijven'. Daar waar Rafiki in Kenia verboden werd, was het voor debuterend regisseuse Arantxa Echevarria een strijd om de film überhaupt van de grond te krijgen. Ze wilde haar film zo authentiek mogelijk maken, en dus ook echt in de Romagemeenschap filmen, met niet-professionele Roma-acteurs.

Dat leverde veel weerstand op, het duurde lang voordat ze de bereidwillige acteurs kon vinden. Dat ze een vrouw is, hielp daarbij niet - bij de eerste ontmoeting werd al gevraagd of ze niet met haar man konden spreken (die ze niet heeft) in plaats van met haar. Echt vertrouwen van de gemeenschap kreeg ze nooit, homoseksualiteit bestaat volgens de meeste Roma niet bij hen - het is een uitvinding van de blanke Spanjaarden. Toch koos Echevarria om positief te eindigen. Ondanks het fysieke, verbale en mentale geweld waar twee vrouwen die van elkaar houden mee te maken krijgen, helemaal binnen deze specifieke omstandigheden, is er hoop op een betere toekomst waarin liefde mogelijk is.