In de periode 1975-1979 maakte regisseur Patricio Guzmán het drieluik van documentaires La Batalla de Chile. Hij liet de wereld liet zien wat de dictator Pinochet met zijn militaire junta aanrichtte in thuisland Chili: onderdrukking, marteling en moord. De roemruchte trilogie zorgde ervoor dat Guzmán zijn eigen land moest ontvluchten en zijn heil zocht in Frankrijk. De afsluitende film van zijn meest recente drieluik lijkt vooral een poging om als filmmaker oog in oog te staan met de vergetelheid waarin hij aan het geraken is. En op tijden is dat best boeiend.
Zonder het eerste kleine halfuur was La Cordillera de los Sueños ('de bergketen der dromen') inhoudelijk helemaal niet zo anders geweest. Vooruit, de titel zou misplaatst zijn geweest als Guzmán niet eerst een tijdlang had gemediteerd in de Andes, dat zijn land afzondert van de rest van het continent. Het gebergte daar ligt als een stille getuige van wat hier zich de afgelopen jaren allemaal heeft afgespeeld. Zelf was Guzmán er niet, voor een lange periode. En op de rol die hij vervult reflecteert hij de rest van de film, onder andere door te kijken naar een filmer die wel is achtergebleven: Pablo Salas.
Deze boeiende figuur gaat al decennialang naar elk protest waar hij bij kan zijn, neemt een videocamera ter hand en begint te filmen. Waarschijnlijk heeft niemand anders de protestcultuur van Chili zo lang, zo vaak en zo gedetailleerd in beeld gebracht als deze man. Hij kan niet anders dan blijven filmen. Alles in zijn lijf vertelt hem dat dit is wat hij moet doen. Op de vraag waarom hij dat decennialang heeft kunnen volhouden, zonder uit zijn land te worden verjaagd, heeft niemand een zinnig antwoord. Laat staan Salas zelf.
Guzmán volgt deze cameraman, die een versie van zichzelf zou kunnen zijn in een alternatieve realiteit. Maar hij bewandelt ook de geschiedenis van zijn land, zijn persoonlijke historie en de hedendaagse situatie. Vooral om nou eens goed uit te pluizen hoe hijzelf is te plaatsen in een groter geheel. Guzmán lijkt er alleen net iets te veel mee uit het oog te verliezen dat hij met Salas een interessanter onderwerp te pakken heeft dan zijn eigen sores. Elke keer dat hij de zaken op zichzelf gaat betrekken, lijkt het alsof hij een betere focus verliest. En dat gaat een beetje ten koste van de kijkervaring.
Elke maker moet zijn eigen rol op zijn minst een keer bevragen; dat snapt Guzmán goed. Misschien bevrijdt het hem nu ook, om weer andere boeiende onderwerpen centraal te kunnen zetten in toekomstige films. Maar nu is het wat onbevredigend. Hij heeft met de Andes sowieso een symbool gekozen dat niet helemaal passend lijkt voor wat hij met La Cordillera de los Sueños uiteindelijk vertelt. Als de bergketen ergens goed tegen kan worden afgezet als stille getuige, dan is het wel tegen de enorme berg aan filmmateriaal die Salas heeft geproduceerd, verzameld en opgeslagen in zijn kleine loods. Een heel levenswerk. Dat is ook een vrij immense getuige, maar een die niet stil blijft.
