Greta
Recensie

Greta (2019)

Sterk gespeeld Braziliaans homo- en transgenderdrama laat een enigszins onaangename indruk achter.

in Recensies
Leestijd: 3 min 19 sec
Regie: Armando Praça | Scenario: Armando Praça | Cast: Marco Nanini (Pedro), Demick Lopes (Jean), Denise Weinberg (Daniela), Gretta Star (Meire), e.a. | Speelduur: 97 minuten | Jaar: 2019

In de klassieke Hollywoodfilm Grand Hotel (1932) verzucht de door Greta Garbo gespeelde Russische ballerina Grusinskaya: "I want to be alone". Een uitspraak die bij het grote publiek destijds voor enige verwarring zorgde. Want was dit slechts een uitspraak van haar personage? Of waren deze woorden stiekem ook een persoonlijke ontboezeming van de actrice zelf? Garbo beweerde naderhand dat ze nooit heeft gezegd dat ze alleen wilde zijn, ze wilde alleen maar met rust gelaten worden. Dat is een subtiel verschil. Wie die nuance begrijpt, begrijpt ook het drama in Greta.

Hoewel de titel anders doet vermoeden, gaat Greta niet over het leven van de beroemde Zweedse actrice, die onder meer hoofdrollen speelde in Anna Christie (1930), Mata Hari (1931) en Anna Karenina (1935). Het is slecht een eervolle verwijzing naar de ongekroonde acteerkoningin van weleer. Het gouden Hollywoodtijdperk is bijzonder ver weg in het speelfilmdebuut van de Braziliaan Armando Praça.

Met Greta laat Praça een licht schijnen op de homo- en transgendergemeenschap in zijn geboorteland. Waarschijnlijk speelt de film zich ergens in Rio de Janeiro af, maar de stad wordt nergens concreet bij naam genoemd. Hoe dan ook, als we de Braziliaanse filmmaker mogen geloven, is die wereld beroofd van zo'n beetje elke vorm van romantiek. Mannen ontmoeten elkaar louter en alleen voor het hebben van vluchtige seks. Hechte vriendschappen zijn schaars, zo ervaart ook Pedro, een homoseksueel van zeventig jaar oud.

In de openingsbeelden is te zien hoe Daniela, de beste transgendervriendin van Pedro, op een brancard wordt afgevoerd door een stel ziekenbroeders. Wanneer ze eenmaal in het hospitaal arriveren, blijken alle ziekenhuisbedden reeds bezet en kan Daniela niet à la minuut worden verpleegd. Daarop verzint Pedro een nogal opmerkelijk plannetje: hij helpt de gewonde crimineel Jean ontsnappen en geeft deze volslagen vreemde zelfs onderdak bij hem thuis, zodat Daniela in diens bed kan revalideren.

Bezopen plot? Jazeker, maar omwille van de goede wil en de nieuwsgierigheid wil je de film van Armando Praça nog best een kans geven. Na het eerste kwartier kan het namelijk nog alle kanten op met deze productie. In principe zou Greta zowel in een dramafilm als in een thriller kunnen transformeren. Wellicht dat een versmelting van beide genres nog het interessantste eindresultaat zou kunnen opleveren, maar dat vraagt natuurlijk wel om een filmmaker die op een behendige manier een script kan uitbalanceren.

Jammer genoeg heeft Praça daar niet veel kaas van gegeten. Volkomen ongeloofwaardig is het 'onderzoek' dat wordt opgestart naar aanleiding van de ontsnapte moordenaar. Twee rechercheurs komen in een verdwaalde scène voorbij, gekleed alsof ze naar een plaatselijke huishoudbeurs gaan, en stellen achteloos wat vragen, maar échte urgentie ontbreekt. Het is bovendien een raadsel waarom Pedro als verdachte zo makkelijk met alles wegkomt.

Goed, dan maar focussen op het drama. Gelukkig laten de makers op dat vlak een stuk minder steekjes vallen. Acteur Marco Nanini overtuigt als de kwetsbare Pedro, vooral in de scènes waarin zijn tantaluskwelling onderstreept moet worden: hoe dichter andere mannen hem naderen, hoe verder de verbondenheid lijkt af te drijven. Scenarist-regisseur Armando Praça weet dat gegeven fraai in beelden te vangen. Hij filmt de meeste scènes binnenshuis, maakt veel gebruik van close-ups en houdt de camera soms minutenlang, onafgebroken op zijn hoofdrolspelers gericht. Het is een beproefde truc, maar het werkt heel goed om de betrokkenheid te vergroten.

De filmische kwaliteiten van Greta vallen niet te ontkennen. En toch laat deze Braziliaanse productie een beetje onaangename indruk achter. Personages ogen vaak onsmakelijk - ze hebben dikke, harige of zweterige lijven - en gedragen zich in de meeste gevallen leugenachtig, chagrijnig of opportunistisch. Daarnaast zien de sets er meestal heel smoezelig uit en deinst Praça er niet voor terug om seks tussen mannen vrij expliciet in beeld te brengen. Dat is toch wat anders dan een film met de beeldschone Greta Garbo.