Hoogtijdagen
Recensie

Hoogtijdagen (2021)

Een wonderschoon portret van het Kola-schiereiland in Rusland.

in Recensies
Leestijd: 2 min 12 sec
Regie: Ben van Lieshout | Scenario: Ben van Lieshout | Speelduur: 91 minuten | Jaar: 2021

Wat trekt ons aan in ruïnes en stedelijk verval? Is het om de mens te leren kennen via zijn geschiedenis, het sluimerende besef van de vergankelijkheid van ons en onze beschavingen, of bevat verval een inherente schoonheid? Met het camerawerk van Ben van Lieshout is er in ieder geval een ontegenzeggelijke esthetiek te vinden in de industriële skeletten die langzaam door de natuur worden heroverd. Hoogtijdagen brengt met shots die als prachtige melancholische schilderijen voorbij waaien een hele regio in beeld met zijn natuur, stedelijk verval, zware industrie en Sovjetgeschiedenis.

Met een open vizier laat Ben van Lieshout het Kola-schiereiland boven de poolcirkel in het noordwesten van Rusland zien. In de Sovjettijd werd hier vanwege de vele natuurlijke grondstoffen begonnen met grootschalige mijnwerkzaamheden. Dat vereiste ook nabije huisvesting, waardoor de regio vol staat met fascinerende utopische Sovjetarchitectuur. Van Lieshout laat deze troosteloze flatgebouwen, met daarop vaak nog muurkunst met propagandamateriaal, op geheel eigen wijze leven als een tableau vivant.

Van Lieshout neemt de kijker mee op reis naar Kola. Het is echter geen vakantie waar je even tot rust kan komen. Je wordt in deze visuele reis een complexe geschiedenis ingestort met op het eerste oog geen uitbundige schoonheid. Toch zorgt het scherpe oog van de regisseur ervoor dat hij uit elk shot een ontroerend detail tevoorschijn weet te toveren. Het hele gebied, waar de meeste mensen weinig vanaf zullen weten, komt op deze manier veel meer tot leven dan bijvoorbeeld een reisprogramma had kunnen doen. De ruïnes, de vervuilde natuur, de onontbeerlijke poolnachten en de beelden van Lenin die nog fier overeind staan, laten een zeer gehavend gebied zien.

Hoogtijdagen lijkt zich in eerste instantie vooral te focussen op het gebied en duikt mijnschachten en fabriekshallen in. Als er dan mensen aan het woord komen, tussen alle visuele schoonheid door, hebben deze personen ook echt iets bijzonders te melden. Deze mensen maken duidelijk deel uit van hun omgeving en zijn niet zelden verliefd op het schiereiland. Toch lijken zij net zo gehavend als de regio. Oude geologen zien weemoedig toe hoe hele wetenschappelijke centra teniet zijn gedaan na de val van de Sovjet-Unie. Er heerste hoop in het gebied. De utopie die ze onder het communisme was beloofd is om hen heen ingestort en de omgeving verandert langzaam in een spookstad. De schoonheid die onder al dit verval ligt, wordt door Van Lieshout in een werkelijk ontroerend portret vastgelegd. De rijke en complexe geschiedenis van een regio, de menselijke en maatschappelijke vergankelijkheid en het sublieme van de natuur, komen hier in een symfonie vol schoonheid en melancholie samen.