Four Journeys
Recensie

Four Journeys (2021)

Louis Hothothot, geboren als tweede kind tijdens de eenkindpolitiek in China, onderzoekt de trauma's van zijn familie.

in Recensies
Leestijd: 3 min 41 sec
Regie: Louis Hothothot | Scenario: Louis Hothothot| Cast: Louis Hothothot (zichzelf), e.a. | Speelduur: 117 minuten | Jaar: 2021

Tijdens de proloog van Four Journeys komt filmmaker Louis Hothothot (pseudoniem van Louis Yi Liu) niet in beeld. Je hoort slechts zijn zachte stem die de start van zijn terugkeer naar China beschrijft. Die stem klinkt bijna alsof hij er niet mag zijn. Dit past bij het feit dat hij een tweede kind is in een tijdperk waarin het krijgen van meer dan één kind verboden was. Zijn geboorte betekende het einde van de politieke carrière van zijn vader en de verdrijving van zijn zusje uit het middelpunt van het gezin.

Het zou echter een grove misvatting zijn om deze documentaire slechts te betitelen als een voortvloeisel uit de Chinese eenkindpolitiek. Deze problematiek speelt een belangrijke rol, maar geleidelijk wordt duidelijk dat de familiedynamiek door veel meer factoren uit balans wordt gebracht. Van onverwerkte rouw tot de druk om te trouwen en ongelijke behandeling van mannen en vrouwen.

Deze thema's zijn niet de lichtste, maar de extreem persoonlijke aanpak van Hothothot maakt alles behapbaar. Het is zijn zoektocht naar antwoorden en een manier om het verleden te verwerken. Hij brengt zijn ouders en zus op een confronterende manier in beeld. De camera is een instrument dat ervoor zorgt dat hij zijn ouders eindelijk de vragen kan stellen die hij wil.

Hothothot lijkt niets te schuwen. Ook als zijn ouders of zijn vriendin zich ongemakkelijk voelen blijft zijn camera draaien. Hij is vasthoudend, maar krijgt niet altijd de antwoorden waar hij op hoopt. Dat zijn ouders sommige vragen vermijden en zelfs niet in staat lijken de dingen te benoemen, duidt opnieuw op een verwrongen relatie met hun kind en de trauma's die daarmee verbonden zijn.

Dat Hothothot de mensen om zich heen voor het blok zet, doet je afvragen of hij misschien te ver gaat in zijn zoektocht. Doordat Hothothot zichzelf echter niet spaart en de kijker zelf kan oordelen over zijn gedrag, wordt het nooit storend. De onhebbelijkheden zorgen juist voor meer intimiteit en emotionele betrokkenheid. Als iets duidelijk wordt, is het dat mensen feilbaar zijn en dat liefde niet per definitie tot de juiste keuzes leidt.

Hothothot bouwt zijn hele film op het idee van herinneringen en hoe deze een rol spelen bij trauma's en het vertellen van een familiegeschiedenis. Foto's worden weggestopt of rakelen dingen op. De tijd verstrijkt, ook als je dat niet wil. Zijn zus probeert bijvoorbeeld jonger te worden met gezichtsmaskers. Ze zegt dat ieder masker haar vijf minuten jonger maakt, maar Hothothot merkt op dat het aanbrengen van het masker haar wel een kwartier kost. En zo denkt hij ook dat zijn vader de tijd probeert te vertragen met zijn horloge dat elke dag vijf minuten verder achterloopt.

Een belangrijke rol is weggelegd voor Hothothots vriendin, al is vooral haar afwezigheid veelzeggend. Hothothots ouders herhalen steeds dat hij moet trouwen en kinderen moet krijgen, maar zijn vriendin wil dat niet. Ze weigert echter uitspraken erover te doen voor de camera. Dat zij verder bijna niet in beeld komt roept het idee op dat ze niet bij dit deel van zijn leven hoort, behalve als er een pijnlijke cultuurclash aan bod komt. De twijfel van Hothothot over hun relatie komt naar voren in een van de twee gevallen dat de voice-over wegvalt en tekst in beeld verschijnt "Should I leave her? Shall I leave her? Can I leave her?". Dat Hothothot niet uitspreekt wat hij zich afvraagt, maakt dit moment extra indringend.

Ook de rest van de esthetische keuzes zijn duidelijk doordacht. Het geluidsontwerp is ritmisch en past vaak bij het tempo waarin foto's of fragmenten daarvan in beeld komen. De manier waarop de foto's in beeld worden gebracht is veelbetekenend. De meeste komen meerdere keren terug, maar door een andere close-up of spiegeling krijgen ze elke keer een andere betekenis. Eenzelfde herhaling geldt voor delen van de voice-over die terugkomen met aanvullingen.

Hothothot laat vorm en inhoud dus overtuigend op elkaar aansluiten. Het verhaal dat hij vertelt is persoonlijk en intiem. Soms is de film aan de trage kant, maar juist het schurende en slepende van de zoektocht met soms onbenullige of onbegrijpelijke details plaatst je nog meer in het leven van deze mensen. Uiteindelijk laat de film je achter met het gevoel dat deze mensen door hun verleden zijn gemaakt, maar dat keuzes in het heden wel degelijk kunnen helpen om dat verleden te helen.