Recensie

Jogi [Netflix] (2022)

De klopjacht op de Indiase sikhbevolking in 1984 wordt aangrijpend getoond maar minder goed verteld.

in Recensies
Leestijd: 2 min 41 sec
Regie: Ali Abbas Zafar| Scenario: Sukhmani Sadana, Ali Abbas Zafar | Cast: Diljit Dosanjh (Jogi), Kumud Mishra (Tejpal Arora), Mohammad Zeeshan Ayyub (Ravinder), e.a. | Speelduur: 116 minuten | Jaar: 2022

Jogi stelt een gevoelige zaak uit het recente verleden van India aan de kaak. Via het toegankelijke verhaal van sikhleider Jogi worden de rellen in New Delhi van1984 getoond, waarbij duizenden sikhs dakloos, verdreven of vermoord werden. Vanuit het oogpunt van de slachtoffers schetst de film een duister beeld van deze volkenmoord, waarin de leidende politieke partij een grotere rol speelde dan ze ooit zou willen toegeven.

Op 31 oktober 1984 vond de Indiase premier Indira Gandhi de dood door toedoen van twee van haar sikhlijfwachten. De sikh is een Indiase bevolkingsgroep met een eigen cultuur en religie, waarvan de mannen makkelijk te herkennen zijn aan hun typerende hoofdbanden. Het destijds binnen India al heersende negatieve sentiment tegenover de sikhs bereikte door de liquidatie een hoogtepunt. De gevolgen waren desastreus: door het hele land ontwrichtten rellen, plunderingen en moorden de levens van tienduizenden sikhs.

De film begint met een vredig ontbijt waarbij de familie van Jogi vrolijk en onbezorgd een dag als zovele aan het voorbereiden is. Hoe volstrekt anders kan een dag lopen, wanneer de premier vermoord wordt en jouw volk daarvoor de schuld krijgt? Van het ene op het andere moment zijn Jogi's familieleden allemaal 'terroristen' geworden en worden ze op straat begroet door gemaskerde mannen, zwaarden en molotovcocktails.

Dit levert in de eerste helft spannende en intense beelden op, wanneer Jogi met hulp van zijn vrienden honderden sikhs de stad uit probeert te smokkelen. Zijn bestemming is de regio Punjab, de bakermat van de sikhs in India, waar hij zijn familie en zijn volk in veiligheid kan brengen. Ondertussen wordt hij tegengewerkt door de lokale overheid, geleid door een corrupte congrespartijleider die een hoge prijs op het hoofd van iedere sikh heeft gezet.

De zwart-witweergave van de sikh als volstrekte slachtoffers en de relschoppers als gewetenloze daders geeft Nederlandse kijkers een sterk referentiekader. Helaas wordt niet de tijd genomen om meer aandacht te besteden aan de context van het maatschappelijke conflict en dit hoe heeft kunnen gebeuren. Veel informatie over de sikh zelf of de recente geschiedenis wordt niet gegeven, wat de film niet ten goede komt wanneer er extra verhaallijnen worden geïntroduceerd.

Waar het begin nog indringend en gericht is, raakt de film halverwege de draad kwijt. Naast vluchten voor de vijand komen er sterke elementen van een dramafilm langs, wat lastig werkt als de personages maar weinig diepgang hebben. De sikhs bidden samen, huilen samen en betreuren het wanneer hun kenmerkende lange haar, dat volgens hun geloof ongeknipt moet blijven, moet sneuvelen. De personages blijven boven alles sikh, maar als individu krijgen ze nauwelijks ruimte om zich te ontwikkelen.

Jogi heeft een urgent verhaal te vertellen en te herinneren, maar op de manier waarop het wordt verteld is helaas te veel aan te merken. Al snel wordt onrecht op onrecht gestapeld en kan de kijker niets anders dan de personages bijzonder meelijwekkend vinden. Maar op het vlak van historische context of de personages zelf gaat de film nauwelijks de diepte in. Voor dit onderwerp was een documentaire misschien een betere keuze geweest.

Jogi is te zien bij Netflix.