Wes Anderson heeft een probleem. Zijn stijl is zo extreem specifiek dat zijn films steeds meer op elkaar lijken. Dat werkt zolang het verhaal eenvoudig blijft, de muziekscore opvalt en de gastrollen iets extra's toevoegen. Sinds The French Dispatch lijkt hij echter vastgeroest in zijn stijl en komt hij met verhalen die slechts een half uur weten te boeien. Bij Astroid City keek je na tien minuten al op je horloge. En nu is er The Phoenician Scheme die interessant begint, maar door een onzinnig plot al snel oervervelend wordt.
Het hoofdpersonage is tycoon Zsa-Zsa Korda, die van plan is de economie van een land in het Midden-Oosten te domineren. Omdat de Amerikaanse overheid hem wil saboteren en aanslagen pleegt, roept hij de hulp in van de enige erfgenaam die hij geschikt acht als opvolger: zijn dochter Liesl. Maar Liesl is non geworden en ziet een samenwerking met de vader die ze nooit gekend heeft niet zitten. Toch stemt ze toe, mede om uit te vissen of Zsa-Zsa haar moeder heeft vermoord. Samen trekken ze de wereld rond op zoek naar fondsen.
Onvoorwaardelijke Wes Anderson-fans zullen The Phoenician Scheme waarschijnlijk koesteren. Zijn films zijn inmiddels een merk, juist geliefd omdat ze op elkaar lijken: steeds weer die symmetrische vormgeving, hypergestructureerde scripts, opsommingen, kurkdroge vertolkingen, piepkleine gastrollen en vreemde humor. Een vergelijking met Woody Allen ligt voor de hand, maar die weet tenminste nog geregeld te verrassen met frisse verhalen en scherpe vragen.
The Phoenician Scheme begint leuk met een absurde bomaanslag in Zsa-Zsa's vliegtuig en een ridicule ontmoeting tussen vader en dochter. Maar zodra Anderson het grote plan wil uitleggen, gaat het mis. Het is amper te volgen en daarna wordt alles monotoon. Benicio del Toro en Mia Threapleton, Kate Winslets dochter als de enige ontdekking van de film, zijn perfect gecast, maar kunnen het geheel niet boeiender maken. De gastrollen zijn ronduit oninteressant. Het talent van onder anderen Tom Hanks, Bryan Cranston, Willem Dafoe gaat verloren in onbenullige en saaie personages.
The Grand Budapest Hotel bewees dat het anders kan: Adrien Brody, Tilda Swinton, Edward Norton en Harvey Keitel maakten zelfs met hun beperkte schermtijd indruk. Hier blijft alleen de bijrol van Michael Cera hangen, als de op Liesl verliefde leraar met een zwaar Scandinavisch accent. Bovendien hebben al die cameo's een irritant effect. Elke intrede van een bekend gezicht sleurt je uit de film. O, daar heb je Tom Hanks. Straks gaan we Bill Murray zien. En wanneer komt Scarlett Johansson, die zit toch ook in de film?
Tot slot blijft de vraag: wat wil Anderson zeggen? In The Grand Budapest Hotel en The French Dispatch kon je nog een eerbetoon zien aan respectievelijk auteur Stefan Zweig en het magazine The New Yorker. Maar bij deze spionagethrillerpastiche is het gissen naar zijn bedoeling. Anderson lijkt gevangen in hetzelfde keurslijf waar Peter Greenaway ook in verstrikt raakte: de onmogelijkheid zichzelf opnieuw uit te vinden. Het wordt dringend tijd dat hij zich verdiept in regisseurs die dat wél konden: Federico Fellini met Otto e Mezzo, Steven Spielberg met Schindler's List en David Lynch met The Straight Story.
