in Recensies
Update:
Met het vierde deel leek de John Wick-reeks twee jaar geleden keurig afgerond, maar filmreeksen eindigen tegenwoordig pas als er écht niets meer aan te verdienen valt. En dus is inmiddels deel vijf aangekondigd en zijn er allerlei spin-offs in de maak. Naar verluidt kunnen we films verwachten over de personages van Halle Berry uit deel drie en Donnie Yen uit deel vier, terwijl het achtergrondverhaal van hotelmanager Winston reeds werd verteld in de prequelserie The Continental. Ballerina laat zien dat er gelukkig ook ruimte is voor nieuwe hoofdpersonages.
Als spin-off is Ballerina meer Rogue One dan Solo. Oftewel: de wereld is vertrouwd en er zijn wat bekende gezichten te zien, maar de hoofdpersoon is een volledig nieuw personage. Het script was oorspronkelijk ook bedoeld voor een opzichzelfstaande film. Dat werd herschreven om het verhaal te laten passen binnen de John Wick-wereld en andersom gebeurde dat ook: John Wicks bezoek in deel drie aan een balletschool waar ballerina's niet alleen leren dansen was een bewust geplant zaadje voor deze toen al geplande spin-off.
Eve is een leerling op die school met voldoende trauma's om een toekomst in de huurmoordenarij te ambiëren. Op jonge leeftijd werd haar vader vermoord, nadat ze eerder ook al haar moeder en zus was kwijtgeraakt. Ze heeft dus weinig om voor te leven. Behalve dan wraak. Want ze is nog maar nauwelijks 'afgestudeerd' als huurmoordenaar wanneer ze op het spoor komt van de clan die verantwoordelijk is voor de dood van haar vader.
Het is geen bijster interessant uitgangspunt - "You killed my father" is minder intrigerend dan "You killed my dog" - maar het plot is overzichtelijk genoeg, kent een paar aardige verrassingen en leidt Eve vlotjes van de ene naar de andere actiescène. Voor een film van twee uur kent Ballerina opvallend veel variatie qua actie. Zeker in vergelijking met de laatste John Wick-film, die eigenlijk maar een stuk of drie actiescènes had. Die waren weliswaar veel grootser opgezet, maar door hun enorme lengte toch ook wat repetitief.
In Ballerina zijn de actiescènes wat bondiger, wat de vaart zeer ten goede komt en ook helpt wanneer het spektakel even niet zo spectaculair is. De traditionele confrontatie in een neonverlichte nachtclub mag er best zijn, maar hebben we inmiddels vaak genoeg gezien om nog echt indruk te maken. Heel wat meer creativiteit openbaart zich wanneer de hoofdpersoon wordt belaagd in een wapenwinkel. Maar de film bewaart het lekkerste tot het laatst: een vlammende confrontatie in een winters Alpendorpje.
Deze plek is gelukkig geen willekeurige locatie, maar vervult een narratieve functie. Want voor zover Ballerina ergens over gaat, is dat over ergens bij (willen) horen en wie dat bepaalt. Niet voor niets verwijzen Eves tegenstanders meermaals naar haar als 'de buitenstaander'. Het dorpje lijkt daardoor enigszins op het zogenaamd ideale Sandford in Hot Fuzz, waar alles mooi en vredig is, maar men bij het minste of geringste de wapens ter hand neemt om dat mooie en vredige te verdedigen. Of kapot te schieten.
Daarmee sluit Ballerina thematisch mooi aan bij de John Wick-films, die de huurmoordenaarswereld met al zijn regels en tradities neerzetten als een gouden kooi. Bij aanvang van de eerste film had John Wick zich bevrijd uit die wereld, maar door een prangende behoefte aan wraak keerde hij er toch naar terug, waar hij vervolgens drie delen lang de consequenties van moest ondergaan. De jonge Eve staat op een punt waarop ze zo'n lot mogelijk nog kan vermijden.
Ana de Armas is een slimme keuze voor de hoofdrol, al was het maar omdat deze dertiger nog wel een tijdje mee kan (de rest van de John Wick-cast raakt inmiddels op leeftijd). In de actiescènes staat ze haar mannetje, maar toont ze ook voldoende kwetsbaarheid: ze incasseert ongeveer net zoveel klappen als ze uitdeelt. Net als John Wick overleeft ze elke confrontatie, maar nooit moeiteloos. Toch is bij een korte kennismaking met laatstgenoemde wel gelijk het contrast merkbaar. De Armas is wellicht een betere en veelzijdige acteur dan Keanu Reeves, maar diens unieke charisma is... nou ja, uniek.
Ballerina zou eigenlijk een jaar geleden al uitkomen, maar werd uitgesteld omdat de film aanvankelijk niet goed uit de verf kwam. Voor de broodnodige heropnamen zou regisseur Len Wiseman terzijde zijn geschoven en nam producent Chad Stahelski (regisseur van de vier John Wick-films) de honneurs waar, resulterend in een film waar naar verluidt nog maar weinig van Wisemans materiaal in zit, ook al staat die als enige regisseur vermeld op de aftiteling.
Het is lastig te duiden hoeveel van Ballerina valt toe te schrijven aan Wiseman of Stahelski. Sommige actiescènes bevatten onmiskenbaar de creatieve hand van Stahelski, maar kameleon Wiseman valt ook niet volledig uit te vlakken. Hij heeft namelijk geen eigen stijl, maar kan wel goed de stijlen van anderen imiteren: Underworld is een mix van Blade en The Matrix en zijn Total Recall-remake oogt als een Bourne-film gemaakt door J.J. Abrams. Het is dus niet ondenkbaar dat hij ook best uit de voeten kan met de stijl van de John Wick-films.
Uiteindelijk doet het er niet toe wie de hoofdverantwoordelijke is voor de film. Enkel het eindresultaat telt. En dat mag er zeker zijn. Niet alles werkt - Gabriel Byrne is een weinig memorabele schurk, de dialogen zijn wat ongeïnspireerd en er zijn enkele onhandige pogingen tot komedie - maar Ballerina bevat genoeg eigen smoel en creativiteit om niet als een slap aftreksel van de John Wick-films aan te voelen. Ongeacht of hij is gemaakt door een imitator of een innovator.
Dat Ballerina desondanks niet helemaal kan ontsnappen aan de schaduw van John Wick komt voor een groot deel door de man zelf. Diens aanwezigheid in de film voelt nogal gratuit en haalt zelfs de continuïteit behoorlijk overhoop. Ballerina is gelukkig niet louter uit op een reeks vervolgfilms - het kan, maar het hoeft niet - maar mochten die er komen, dan is het te hopen dat Eve daarin nog meer op eigen benen mag staan.
