Recensie

Tirza (2010)

Schitterende film van de regisseur van De Avonden. Gijs Scholten van Aschat is ijzersterk als vader die op zoek gaat naar zijn vermiste dochter.

in Recensies
Leestijd: 3 min 19 sec
Regie: Rudolf van den Berg | Cast: Gijs Scholten van Aschat (Jörgen), Sylvia Hoeks (Tirza), Johanna ter Steege (Alma), Keitumetse Matlabo (Kaisa), Nasrdin Dchar (Choukri), Abbey Hoes (Ibi), e.a. | Speelduur: 100 minuten | Jaar: 2010

Acht jaar geleden liet regisseur Rudolf van den Berg voor het laatst van zich horen met . De door hem geschreven en geregisseerde film verhaalde over een oude man en een jonge vrouw die elkaar in Amsterdam ontmoeten. Wat heet: ze vinden niet alleen elkaar maar ook de liefde. In raken de hoofdpersonages juist van elkaar verwijderd. Jörgen is op zoek naar zijn dochter, maar het is nog maar de vraag of hij haar ooit weer in de armen kan sluiten en zijn geluk zal hervinden. Zijn zoektocht leidt hem diep het Afrikaanse woestijnlandschap in, waar hij met elke stap steeds verder wegzinkt in een draaikolk van wanhoop, verdriet en herinneringen.

Jörgen Hofmeester voelt zich overal overbodig. Hij wordt ontslagen bij de uitgeverij waar hij zijn leven lang werkzaam was en zijn vrouw heeft hem de bons gegeven. Het enige lichtpuntje in Jörgens bestaan is oogappel Tirza, zijn nieuwsgierige dochter (“Pap, wanneer word ik ontmaagd?”) die bruist van het leven. Als zij cello speelt of citeert uit literaire werken, voelt hij zich weer een beetje gelukkig. Maar kleine meisjes worden groot. Ook Tirza wil de wijde wereld in. Samen met haar Marokkaanse vriend vertrekt ze naar Namibië, maar daarna verneemt niemand meer iets van haar. Bij Jörgen slaat al snel de radeloosheid toe. Hij besluit zelf naar Afrika te gaan om op zoek te gaan naar zijn dochter, en dat leidt tot een schokkende ontdekking.

Rudolf van den Berg is in Nederland voornamelijk bekend als regisseur van de boekverfilming . is eveneens een filmbewerking van een literair werkje, ditmaal van schrijver Arnon Grunberg. Het boek werd geprezen om de actuele thema’s die Grunberg op de achtergrond van zijn verhaal liet sluimeren, zoals de collectieve angst die ontstond na de aanslagen op 11 september en de economische recessie; het verhaal schreeuwde om een verfilming. Mocht je al bekend zijn met het boek, dan is dat zeker geen reden om de film links te laten liggen. Dankzij een slimme verhaalconstructie heeft Van den Berg van een film gemaakt die zowel verrassend is voor degenen die bekend zijn met het boek, als voor de onbevangen bioscoopbezoeker.

Het verhaal speelt zich in de film voor het grootste gedeelte af in Afrika, waarbij versnipperde flashbacks van gelukkige momenten tussen vader en dochter gedoseerd worden uitgestrooid. Deze découpage werkt uitstekend. Waar flashbacks in veel gevallen storend zijn of de vaart uit een film halen, krijg je hier met een bijna meetkundige precisie telkens een stukje van de puzzel aangereikt. Als kijker word je op die manier langzaam meegezogen in de ontreddering en machteloosheid van Jörgen, zonder dat de film inzakt. Zijn zoektocht door de woestijn krijgt tegen het einde zelfs iets bijbels.

leunt echter het meest op zijn sterke cast: Sylvia Hoeks kruipt met een beugel schijnbaar moeiteloos in de huid van een tiener, Johanna ter Steege zet een regelrechte bitch neer en Keitumetse Matlabo is als kindprostituee Kaisa een geloofwaardig moreel klankbord voor Jörgen. Gijs Scholten van Aschat is echter onnavolgbaar als de vader van Tirza. Wat een schitterende prestatie, vooral omdat de acteur zijn wanhopige personage op voortreffelijke wijze voorziet van zoveel emotionele lagen. Een gezonde portie Hollands cynisme mag daarbij natuurlijk niet ontbreken.

Bovenal is een geslaagde afspiegeling van deze tijd, die flirt met de grote thema’s uit het leven. Rudolf van den Berg heeft daarnaast ook nog genoeg oog voor detail. Van de expressieve fotografie tot aan de kleinste bijrol: is tot in de puntjes uitgewerkt en ademt Oscarpotentieel. Laten we hopen dat de leden van de Academy of Motion Pictures Arts and Sciences er net zo van smullen en dat Van den Berg het gouden beeldje voor beste niet-Engelstalige film over een paar maanden mee naar huis mag nemen.