Recensie

Corn Island (2014)

Prachtig mijmerend drama over een oude man en zijn kleindochter die maïs verbouwen op een eiland in een rivier. Het najaar komt dreigend aandenderen.

in Recensies
Leestijd: 3 min 5 sec
Regie: George Ovashvili | Cast: Ilyas Salman (oude man), Mariam Buturishvili (kleindochter), Irakli Samushia (soldaat), e.a. Speelduur: 100 minuten | Jaar: 2014

Een meanderende rivier in een niemandsland tussen Georgië en haar betwiste autonome regio Abchazië. Vanuit de Kaukasus voert het water van de rivier de Inguri slib mee dat zich afzet tegen de bodem. Het resultaat van het natuurfenomeen is een eiland midden in de rivier dat bestaat uit vruchtbare grond. Ideaal voor het verbouwen van gewassen en dat is ook precies het idee dat een oude boer en zijn kleindochter hebben opgevat. Maar het eiland is van tijdelijke aard en het is slechts een kwestie van tijd voor het water weer bezit heeft genomen van de nieuwverworven aarde. Zwijgend begint het tweetal met de bouw van een primitief huis als beschutting tegen het weerbarstige weer. Eenmaal opgetuigd kan het verbouwen van maïs beginnen.

Het poëtische Corn Island van de Georgische cineast George Ovashili doet wat betreft sfeer en voor een deel van de motieven en thematiek sterk denken aan de grote doorbraak van zijn Zuid-Koreaanse collega Kim-Ki Duk. Net als bij Spring, Summer, Fall, Winter... And Spring is de cyclus en de (in)werking van de seizoenen in Ovashili's derde speelfilm voortdurend merkbaar. Er wordt naar geleefd en in plaats van het weer en de seizoenen te willen beïnvloeden schikken de Georgische landbouwers zich er naar. Een belangrijk verschil met het magnum opus van de Koreaan is dat het werk van Ovashili veel meer een fatalistisch karakter kent, wat vooral tot uiting komt als het water het land weer in zich opneemt. Dat is tevens het moment waarop het plot zich concentreert en zich naar grote dramatische hoogte opwerkt. De regen, storm en het onweer van het najaar zouden in Hollywood een goedkoop trucje zijn geweest, maar zorgen in de visie van Ovashili voor oprechte en bovenal effectieve dramatiek.

Corn Island moet het in de eerste akte stellen zonder dialoog. Als deze na een minuut of vijfentwintig eenmaal haar intrede doet blijkt dat praten volstrekt overbodig is. Terwijl grootvader en kleindochter werken aan het verbouwen van hun gewassen loeren de gevaren van buitenaf. Militairen die komen inspecteren en al dan niet bewust de rust komen verstoren en de oude man in hun politieke spelletjes betrekken. De zaak wordt nog complexer als een gevluchte soldaat zijn toevlucht tot het eiland zoekt en de oude man hiermee zijn neutraliteit opgeeft. Ovashvili is een meester in het neerzetten van sfeer en het schieten van oogstrelende beelden. Lange tijd lijkt er niet echt sprake te zijn van een verhaal en doet zijn Corn Island aan als een documentaire over de mens die de rijke bronnen die Moeder Aarde biedt het best probeert te benutten. Er heerst een vreedzaam gevoel van berusting dat zich ook langzaam van de kijker meester maakt.

Maar zoals de uitspraak dicteert bedriegt de schijn. Het gewas groeit en wordt rijp voor de oogst. Tegelijkertijd wordt het zicht op het eiland steeds moeizamer en het open stuk land is veranderd in een bos van hoge maïsscheuten waar het makkelijk verstoppen en verbergen is. De seizoenen schrijden voort, maar dat geldt tevens voor de belangen van de personages die groter en vooral ingewikkelder worden. De Abchazische officier die met zijn mannen poolshoogte komt nemen wordt steeds vasthoudender en achterdochtiger als hij verhaal komt halen bij de oude man. Zelfs het leven van een eenvoudige boer kan door de dreiging van oorlog en inmenging van buitenstaanders rigoureus veranderen. Het is het lot waar niemand aan ontkomt. Dit kleine kunststukje uit Georgië vraagt enige vorm van overgave. Als je dat kunt opbrengen dan beleef je een wonderschoon drama over de vernietigende kracht van de natuur én de mens.