Ich Seh, Ich Seh
Recensie

Ich Seh, Ich Seh (2014)

Beklemmende arthousethriller met horrorelementen over tweelingbroertjes die ervan overtuigd zijn dat hun teruggekeerde gewonde moeder niet spoort.

in Recensies
Leestijd: 3 min 26 sec
Regie: Severin Fiala en Veronika Franz | Cast: Susanne West (moeder), Elias Schwarz (Elias), Lukas Schwarz (Lukas), e.a. | Speelduur: 99 minuten | Jaar: 2014

Arthouse en horror; het zijn twee takken van sport die moeilijk samen lijken te gaan. Toch is het geen onmogelijke combinatie, getuige een aantal recente titels, waarbij een artistiek hoogstaand en technisch complex verhaal werd gecombineerd met onvervalste horrorelementen. Zo was Lars von Triers Antichrist een vervreemdende nachtmerrie over de diepste oerinstincten van de mens die in ondoordringbare bossen kwamen opborrelen tijdens een rouwverwerkingsproces. Andere voorbeelden zijn Borgman van onze eigen Alex van Warmerdam, al waren de horrorelementen hier minder expliciet en meer onderhuids. Met een beetje goede wil zou je ook het Franse Them, klassieker The Shining en het Spaanse The Others tot arthousehorror kunnen bestempelen, al neigt deze laatste titel wel sterk naar het commerciële. Kenmerkend voor arthousehorror lijkt de sterke nadruk op de personages en hun ontwikkelingen en het uitblijven van goedkope schrikeffecten en bakken vol gorigheid.

Het Oostenrijkse Ich Seh, Ich Seh is ook zo'n prettige exoot al laat deze zich beter omschrijven als een arthousethriller met horrorelementen. De productie lag onder meer in de handen van Ulrich Seidl, bekend van zijn beklemmende en confronterende drama's waarbij hij vaak gebruik maakt van amateurs en improvisatie. Als producent wist Seidl zijn handelsmerk niet door te voeren. Zijn echtgenote Veronika Franz, die als assistent-regisseur meewerkte aan de films van Seidl, tekende als regisseur en scenarist samen met Severin Fiala. Hun samenwerking heeft geleid tot een visueel fraaie thriller waar een voortdurend ongemakkelijk gevoel van uitgaat. Het duo bouwt een onheilspellend verhaal op over een tweeling die geconfronteerd wordt met de terugkomst van hun moeder. De vrouw lag zwaar in de kreukels na een ernstig ongeval en als ze opnieuw voet over de drempel van haar afgelegen woning zet, is haar gezicht in verband gewikkeld. Mama gedraagt zich merkwaardig, op het apathische af en haar negenjarige zoons Lukas en Elias zijn ervan overtuigd dat de vrouw die hun huis heeft betreden niet hun moeder is.

Veel van de ontwikkelingen die leiden naar een potentiële ontmaskering van de moeder zijn onderhuids. Zien de jongens wel wat er daadwerkelijk aan de hand is of worden hun blik en beoordelingsvermogen vertroebeld door een vurige wens naar geborgenheid en hechting? Bestaan ze ook zonder de aanwezigheid van een opvoeder? De tweeling wil namelijk niets meer dan hun moeder terug, maar zijn vrij snel met hun conclusie dat er iets niet in de haak is. Het gevolg is dat het duo nog meer naar elkaar toetrekt en verder wegduikt in hun belevingswereld. Het leidt tot een volledige buitensluiting van alles en iedereen om hen heen. Franz en Fiala richten zich voornamelijk op de dynamiek van het tweetal. Eén helft van de tweeling is beduidend spraakzamer dan de andere helft. De filmmaaksters spelen met het gruwelijke beeld van een vrouw wier gezicht compleet is ingepakt in verband. Als het verband eenmaal wordt afgedaan gaat Ich Seh, Ich Seh niet de richting op die Hollywood zou dicteren.

De regisseurs zijn spaarzaam met schrikeffecten en viezigheid. Een verstandige keuze, want als zij naar deze middelen grijpen dreigt de boel al gemakkelijk te ontsporen. Het zal geen verrassing zijn dat er wat moet worden uitgehaald met het gegeven dat de tweelingbroers een enorm terrarium vol kakkerlakken als huisdieren houdt, maar de inzet van de weerzinwekkende insecten blijkt uiteindelijk een zwaktebod. Veel intrigerender dan expliciete grafische kunstgrepen is de ongrijpbare relatie tussen een moeder en haar kroost die volledig wordt ingekleurd door de mysterieuze sfeer die de filmmakers weten op te wekken. Hierdoor krijgen zelfs heel onschuldige speelpartijtjes een gespannen lading mee. Ich Seh, Ich Seh, waarvan de titel verwijst naar het Duitse equivalent van het spelletje ‘Ik zie, ik zie wat jij niet ziet’, is een voortdurende mindfuck die voortdurend speelt met het verwachtingspatroon van het publiek en vooral de afgezaagde verwachtingen van de geijkte Hollywood-conventies. Zodra Franz en Fiala deze benadering loslaten, vliegt hun thriller echter uit de bocht. De afsluiting is onnodig grotesk, compleet met afgezaagde twist. De opbouw is echter zo zorgvuldig dat de dubieuze finale weinig meer kan verpesten.