Saving Mr. Banks
Recensie

Saving Mr. Banks (2013)

Emma Thompson en Tom Hanks laten zich van hun beste kant zien in deze boeiende blik achter de schermen van Mary Poppins.

in Recensies
Leestijd: 4 min 1 sec
Regie: John Lee Hancock | Cast: Emma Thompson (P.L. Travers), Tom Hanks (Walt Disney), Annie Rose Buckley (Ginty), Colin Farrell (Travers Goff), Ruth Wilson (Margaret Goff), e.a.| Speelduur: 125 minuten | Jaar: 2013

Als Hollywood ergens dol op is, dan is het wel zijn eigen geschiedenis. Niet voor niets gingen bij de laatste twee Oscaruitreikingen The Artist en Argo er met de hoofdprijs vandoor. Maar behalve deze producties over grote en invloedrijke gebeurtenissen, blijkt er ook een duidelijke behoefte om uit te wijden over de totstandkoming van individuele films. Zo toonden recentelijk Hitchcock en My Week with Marilyn al een blik achter de schermen bij Psycho en The Prince and the Showgirl en doet Saving Mr. Banks nu hetzelfde voor de Disney-klassieker Mary Poppins. Dat dit verfilmde kijkje in de keuken eveneens een Disney-productie is, stemt sceptisch (de studio is immers niet vies van schaamteloze zelfpromotie), maar het resultaat blijkt verrassend fris en scherp.

De openingsscène van Saving Mr. Banks zal voor kijkers zonder voorkennis tamelijk lastig te volgen zijn. Buiten beeld voert kinderboekenschrijfster P.L. Travers een telefoongesprek met iemand die we niet horen. Ze spreekt geregeld over ‘hij’ en ‘zij’, zonder de kijker enige hint te geven over wie ze het heeft. ‘Hij’ blijkt niemand minder dan Walt Disney, die op dat moment (de vroege jaren zestig) een van de machtigste mensen in Hollywood is. ‘Zij’ verwijst naar Travers’ creatie Mary Poppins, waarop Disney zijn zinnen heeft gezet. Travers zit totaal niet te wachten op een mierzoete Disney-verfilming van haar werk, maar na jarenlang de boot te hebben afgehouden, ziet ze zich gedwongen toch overstag te gaan. Over de streep getrokken door de toezegging dat het geen animatiefilm wordt (of ‘cartoon’ zoals Travers ze minachtend noemt) en inspraak in het script, vertrekt de nukkige Britse schrijfster met frisse tegenzin naar Hollywood.

Eenmaal daar wordt direct duidelijk dat Disney en Travers als dag en nacht van elkaar verschillen. Of eigenlijk: als zon en regen. Het zonnige weer in Californië kan Travers namelijk niet bekoren; zij prefereert de Britse regen. Niet verrassend dus dat de verwoede pogingen van Disney en zijn medewerkers om Travers in het zonnetje te zetten, een volkomen averechts effect hebben. Van het 'Walt Disney presents'-bordje met daaronder de naam van de schrijfster waarmee ze op de luchthaven wordt onthaald tot haar volledig gedisneyficeerde hotelkamer; alles leidt enkel tot irritatie. Gelukkig niet bij de kijker, want deze scènes gaan voor de lach en slagen daar bijzonder goed in. Overigens wordt Travers’ opmerking dat regen voor leven zorgt door haar sullige chauffeur heerlijk nuchter beantwoord met de tegenwerping dat de zon hetzelfde effect heeft.

Het boeiende contrast tussen de twee hoofdpersonen is een van de grootste kwaliteiten van de film, temeer omdat er geen partij wordt gekozen. Disney en Travers zijn generatiegenoten en in zekere mate verenigd door hun werk (dat zich richt op dezelfde doelgroep), maar lijken daarin beiden in een volkomen tegenoverstelde richting te zijn doorgeschoten. Zo kan het Disney duidelijk niet kleurrijk en kindvriendelijk genoeg zijn, terwijl Travers zich krampachtig vastklampt aan haar werk en geen duimbreed toegeeft in het scriptproces. Dat maakt haar een bijzonder lastige tante om mee te werken, maar er blijken volkomen begrijpelijke redenen voor haar beschermende aard. De sleutel ligt voor beiden in een vermenging van auteurschap en ouderschap. Disney vertelt namelijk dat hij zijn films (en Mary Poppins in het bijzonder) maakt om zijn eigen kinderen te behagen. Travers daarentegen is ongetrouwd en kinderloos, maar beschouwt haar personages als haar familie.

Veruit het sterkste aspect van Saving Mr. Banks is de casting. Tom Hanks in de rol van Walt Disney is uiteraard een gouden greep, maar de absolute ster is Emma Thompson in haar Oscarwaardige vertolking van P.L. Travers. Neurotisch, excentriek, onverstoord maar ook enorm kwetsbaar; Thompson schakelt moeiteloos van de ene karaktertrek naar de andere zonder van haar personage een typetje te maken. Bijzonder genoeg worden haar kwaliteiten vooral onderschreven wanneer tijdens de aftiteling de opnamen te horen zijn van het echte scriptoverleg. Dan blijkt zowaar dat Thompson haar rol heel wat menselijker en ingetogener heeft gehouden dan ze eigenlijk had hoeven doen.

Om Saving Mr. Banks te kunnen volgen is het niet noodzakelijk Mary Poppins te hebben gezien, maar om er echt van te genieten is het wel raadzaam. Enerzijds vanwege de herkenning van de liedjes en benoemde plotpunten, anderzijds omdat uitgebreid wordt stilgestaan bij Travers’ zware jeugd in Australië. Daarbij worden van allerlei elementen uit haar latere werk de inspiratiebronnen getoond, wat voor oplettende kijkers een feest van herkenning zal betekenen. Qua toon zijn deze scènes een stuk zwaarmoediger dan de door luchtige humor gedomineerde Hollywoodsegmenten, maar dat contrast blijkt prima te passen in een film met dito hoofdpersonen. Saving Mr. Banks is simpelweg een film met een lach en een traan. Of eigenlijk een regendruppel een straaltje zonlicht.