Legendarische filmopeningen: Once Upon a Time in the West (1968)

You brought two too many.

Welkom bij alweer het zesde 'legendarische filmopeningen'-artikel, waarin de beste filmopeningen aller tijden onder de loep worden genomen. De laatste keer werd Once Upon a Time in the West genoemd door FT-gebruiker Goov25 en deze suggestie leek me wel een goed idee. Dus, bij deze: de opening van Once Upon a Time in the West! Mocht je deze film nog niet gezien hebben, attentie! Spoilers aanwezig!

Once Upon a Time in the West (1968) is de iconische film van regisseur Sergio Leone. Leone heeft dan misschien niet zo heel veel films gemaakt, het waren zowat wel bijna allemaal alleen maar toppers. Denk bijvoorbeeld maar aan Once Upon a Time in America, The Good, The Bad and the Ugly en natuurlijk A Fistful of Dollars. Maar de titel van 'beste opening' gaat toch wel naar Once Upon a Time in the West. De bijna drie uur durende film is sowieso de zit meer dan waard. Niet vreemd dus dat hij staat op plek 48 op de top 250 beste films aller tijden op IMDb.



Lof
De film ziet er vandaag de dag nog geweldig uit en dat terwijl hij al 52 jaar oud is. Het is dus goed voor te stellen hoe de kijkers zich voelden toen ze Once Upon a Time in the West voor het eerst te zien kregen. Toch werd de film door filmcritici niet zo goed ontvangen als Leone's Dollarstrilogie en zijn latere maffiafilm Once Upon a Time in America. Maar dit maakte niet uit. De 5 miljoen dollar kostende film werd een weergaloos succes in de bioscopen waar hij toch hoge ogen wist te gooien (voornamelijk in Frankrijk, waar de film maar liefst twee jaar non-stop draaide). De film groeide uit tot een ware klassieker en cultfilm.

Voornamelijk de openingsscène is legendarisch geworden. Een mysterieuze en geheimzinnige man 'Harmonica' (Charles 'Leatherface' Bronson) komt aan per trein. Hij heeft op het station afgesproken met een man genaamd Frank (fantastisch neergezet door Henry Fonda, die pas later in de film opduikt). Deze komt echter niet opdagen maar heeft drie handlangers gestuurd die niet veel goeds van plan zijn. Harmonica is hen echter te snel af en schiet de drie mannen dood.

Impact
De openingsscène is mede zo indrukwekkend vanwege de lange stilte, waarbij de achtergrondgeluiden bijdragen aan de beklemmende sfeer (het geluid van de windmolen, de vlieg, etc.). De geweldige muziek van icoon Ennio Morricone doet ook wonderen, al krijgen we deze pas laat in de scène te horen, namelijk tijdens de showdown.

Leone had oorspronkelijk dan ook andere plannen. Hij wilde muziek gebruiken die Morricone al ooit eerder gecomponeerd had, maar Leone vond het uiteindelijk toch niet zo goed passen bij de scène. Hij besloot te werken met de 'stilte'. In die eerste scène gebruikt Leone allerlei details uit de omgeving, inclusief het geluid en de stilte daarvan. De regisseur bouwt op die manier de spanning heel traag op, tot aan de schietscène die anders loopt dan verwacht.

De opening wordt daarmee zo lang mogelijk opgerekt en wordt zo een bijna kwartier durende opeenvolging van indringende scenes. Hierin zien we de drie schurken op de aankomst van de trein wachten, en wachten, en wachten. Zo wordt dit een fenomenale opening, waarin we kennis maken met Charles Bronson als de inmiddels iconische Harmonica, die eerst op zijn mondharmonica speelt voordat hij schiet. Toch had het er allemaal heel anders uit kunnen zien.

Andere plannen
Leone had namelijk andere plannen voor de drie schurken die aan het begin van de film op de trein wachten. Deze rollen hadden normaalgesproken ingevuld moeten worden door Clint Eastwood, Eli Wallach en Lee Van Cleef, om zo aan te sluiten bij zijn Dollarstrilogie. Eastwood kon helaas niet en dus besloot Leone dit idee te laten vallen. De rollen gingen uiteindelijk naar Woody Strode, Jack Elam en Al Mulock.

De regisseur had eveneens een scene opgenomen waarin Harmonica na het duel door de sheriff en zijn mannen in elkaar wordt geslagen. Leone besloot deze uiteindelijk toch maar niet te laten zien. Wel loopt Harmonica nog rond met het litteken dat hij tijdens het gevecht met de sheriff oploopt. De opnames gingen namelijk meteen door, waardoor 'de wond' nog te zien is, ondanks het feit dat deze betreffende scène de film niet gehaald heeft.

Mullock, Elam en Strode
Mulock pleegde tijdens de opnames zelfmoord, door uit het raam van een hotel te springen. Productie manager Claudio Mancini en scriptschrijver Mickey Knox bevonden zich op dat moment in hetzelfde hotel en zagen Mulock vallen. Knox en Mancini gingen razendsnel naar hem toe, in de hoop Mulock nog te kunnen helpen. Toen ze hem echter in de wagen legden om hem naar het ziekenhuis te vervoeren, riep Leone: ''Pak zijn kostuum! We hebben zijn outfit nog nodig!'' Mulock, die eveneens te zien was in The Good, The Bad and the Ugly als de eenarmige premiejager, pleegde zelfmoord in zijn filmkleren.

Strode bevindt zich onder een watertank die maar blijft druppelen. Dit was oorspronkelijk helemaal niet het plan. Strode zat toevallig onder de watertank, maar moest knipperen vanwege de druppels. Leone stopte toen met filmen en was van plan Strode ergens anders te zetten, maar de acteur wilde blijven zitten. Hij dacht dat het zijn personage juist stoer zou maken, als je ziet dat de druppels hem niks doen. Leone vond het een goed plan en ging zelfs nog een stapje verder door Strode het water op te laten vangen met zijn hoed en het te drinken.

Wat betreft Elam's 'gevecht' met de vlieg, hier was ook heel wat tijd en geduld voor nodig. Leone smeerde namelijk een beetje jam op het gezicht van Elam, in de hoop een van de vliegen aan te kunnen trekken die in een pot waren meegenomen. Meerdere close-ups waren nodig voordat Leone de perfecte beelden kon vastleggen, die we dus terug zien in de film.

De vrouw van Woody Strode, de Hawaiiaanse prinses Luukialuana Kalaeloa, was ook te zien in de openingsscène. Zij is de vrouw op het treinstation die zich snel uit de voeten maakt voordat de shoot-out begint.


Bekijk de afbeelding

Klassieker
FilmTotaal-recensist Kaj Van Zoelen zei het al perfect in zijn recensie die dateert uit 2016: ''Once Upon a Time in the West zit vol (visuele) verwijzingen naar eerdere westerns. Leone wilde de ultieme western maken door allerlei thema's, motieven, personages en beeldvorming uit de geschiedenis van het genre te omvatten om één groots statement te maken. Het was precies het juiste moment, want de western was op zijn retour en verloor zijn dominante status als representant van de Amerikaanse mythe. Once Upon a Time in the West gaat over verouderde ideeën, idealen en mensen die niet meer met de tijd mee kunnen. In de geweldige slotscenes balt alles prachtig samen tot een melancholisch vaarwel aan de western-mythe en een filmische traditie die nooit meer hetzelfde zou zijn''.

Andere artikelen
Heb je de vorige vijf legendarische filmopeningen-artikelen gemist? Deze zijn hieronder als nog terug te vinden!

Legendarische filmopeningen: Saving Private Ryan

Legendarische filmopeningen: The Dark Knight

Legendarische filmopeningen: Inglourious Basterds

Legendarische filmopeningen: Jaws

Legendarische filmopeningen: Gladiator

Als jullie nog ideeën voor legendarische filmopeningen hebben, laat dat dan hieronder weten, zodat ik er een van uit kan kiezen en deze dan ook binnenkort onder de loep kan nemen!

NieuwsFilm

meest populair