Recensie

Hemel (2012)

Debutante Sacha Polak laat je verward en vertwijfeld achter in dit episodische portret van een ongeremde jonge vrouw. Het glipt als zand door je vingers.

in Recensies
Leestijd: 2 min 45 sec
Regie: Sacha Polak| Cast: Hannah Hoekstra (Hemel), Hans Dagelet (Gijs), Rifka Lodeizen (Sophie), e.a. | Speelduur: 80 minuten | Jaar: 2012

Als je ouders je bij de burgerlijke stand inschrijven met de voornaam Hemel dan ben je op zijn minst gewenst. Hemel is dan ook een bijzondere jonge vrouw die er weinig moeite voor hoeft te doen om mannen te verleiden. Ze verloor haar moeder vlak na haar geboorte, maar onderhoudt een hechte band met haar vader, veilingmeester Gijs. Zelf heeft Gijs een afbrokkelende relatie met een veel jongere vrouw. Hemel deinst er niet voor terug om het haar aanstaande ex-stiefmoeder allemaal nog even in te peperen. De volgende staat echter alweer achter de coulissen te trappelen om Hemels vader gelukkig te maken. De vraag is of Hemel nog wel de mogelijkheden heeft om haar vader bij zich te houden.

Hemel is een hoofdpersoon die intrigeert maar waar je ook voor geen meter hoogte van krijgt. Filmmaakster Sacha Polak heeft er wel erg veel vertrouwen in dat de kijker in de acht episodes die het leven van Hemel schetsen mee kan gaan. Dat is echter geen eenvoudige opgave en zelfs een fikse misrekening. In de openingsscène wordt duidelijk tot welk intiem niveau Polak en hoofdrolspeelster Hannah Hoekstra durven te gaan. Hemel ligt ongegeneerd met een scharrel te rollebollen en heeft openhartige gesprekken over lichaamsdelen en -beharing. Hun spel is ruw, ongeforceerd, zonder schaamte en vrij banaal. De toeschouwer voelt zich ongewenst en ongemakkelijk.

Het gedrag van Hemel is provocerend en confronterend. Als ze zichzelf in de problemen brengt, bijvoorbeeld als ze met een vent mee naar huis gaat die er nogal hardhandige methodes op nahoudt, doet ze het daarna op een feestje af als een grap en beledigt vervolgens ook nog even iemand. Emoties laat ze niet toe en mannen verslinden is een spelletje geworden dat Hemel koste wat kost wil winnen. De jongedame zorgt ervoor dat ze altijd de controle houdt. Een ondoorgrondelijk personage als Hemel kan een belangrijke motor zijn voor de opbouw van een verhaal, maar uiteindelijk wil je toch wel wat antwoorden. Deze verstrekt Polak nauwelijks. Het aanvankelijke mysterie rondom Hemel maakt plaats voor ergernis. Het complexe personage vervlakt omdat ze zich afschermt en niet in haar ziel laat kijken.

Polaks regie is dromerig en houdt continu de focus op Hemel. De relatie met pa Gijs biedt openingen tot verkenning, maar Polak houdt zich hier grotendeels afzijdig van. De parallellen tussen vader en dochter zijn snel getrokken, maar vinden verder weinig verdieping. Alsof een poging tot vermenselijking van het meisje haar magische glans ontneemt. Scènes worden veelbelovend opgestart, bouwen spanning op, maar lopen dikwijls uit op een desillusie. Ondanks de prachtige beeldvoering nodigt Polaks speelfilmdebuut niet uit tot een emotionele investering.

Scenarist Helena van der Meulen roert complexe thema’s aan, maar de kijker mag doelloos met Hemel meedolen. Hemel is in veel opzichten experimenteel en onconventioneel, maar laat je desondanks murw geslagen achter. Dat is spijtig, want debutante Hoekstra is door haar naturelle spel een aantrekkelijke verschijning, die in een solider scenario meer houvast had kunnen krijgen. Centraal staat een meisje op wie je geen grip krijgt, wat eveneens geldt voor de film die haar naam draagt. De internationale filmpers was een andere mening toegedaan en beloonde Hemel op het Filmfestival van Berlijn met de International Film Critic Award.