Regie: Ryan White | Speelduur: 105 minuten | Jaar: 2022

Op een dag in november 2014 was er een gebeurtenis waar mensen wereldwijd over spraken. Iets bijzonders wat hun aandacht trok, iets wat ze nog nooit eerder hadden gezien. Het was het gespreksonderwerp van de dag: de fotoshoot van een realityster waarin ze met blote billen te zien was. Wat er de dag ervóór was gebeurd? NASA landde een ruimtesonde op een komeet terwijl die door de ruimte sjeesde. Uit het nieuws geduwd door een ordinaire bilspleet. Het is duidelijk waar de mensheid zijn prioriteiten legt. Voor degenen die snappen wat belangrijker is, is er Good Night Oppy.

Deze documentaire laat zien hoe de rover Opportunity tot stand is gekomen, succesvol op Mars landde en het daar ongekend veel langer uithield dan van tevoren werd verwacht. Maar voornamelijk worden de mensen achter dit project getoond, die niet slechts technisch maar ook emotioneel betrokken waren bij dit project. En de robot zelf.

Mensen spreken over bepaalde voorwerpen alsof het levende wezens zijn. Over je computer of telefoon zeg je: "Hij werkt prima." Als naar die apparaten al niet met 'het' wordt verwezen, dan voelt een bewegend voorwerp dat kan zien en communiceren al helemaal als een entiteit. Marsrover Oppy doet een klein beetje denken aan Pixar-figuur WALL·E, ook al kan deze robot niet zelfstandig functioneren. Alle mensen die bij deze missie betrokken waren refereren ernaar met 'haar' en hebben er allemaal een persoonlijk band mee.

Dat is toch prachtig? En deze documentaire kiest er daarom ook voor om het ontstaan en bestaan van Oppy te laten zien via meer dan alleen droge wetenschap. Degenen die aan het woord komen drukken hun liefde uit voor het apparaat en het beroemde visuele effectenbedrijf ILM levert de gefictionaliseerde beelden van Oppy op Mars. Behalve informatief voegen die beelden ook iets schattigs toe.

Maar om de een of andere reden zijn er veel collega-recensenten die daarover vallen. Deze documentaire over een ruimtemissie had een kurkdroog wetenschapsverslag moeten zijn, want anders kan de kijker het allemaal niet serieus nemen. Volgens hen. Blijkbaar leven zij in een wereld waarin intelligente mensen en hun creaties genoeg gewaardeerd worden om volle zalen te trekken met de belofte van emotieloos astronomisch gebabbel.

Onzin. En daarbij: die menselijke betrokkenheid bij Oppy was er. Op momenten dat het onzeker was of Oppy nog functioneerde, zat de hele controlekamer in spanning af te wachten. Op de dag dat Oppy het eindelijk begaf, waren er tranen. Vanaf de geboorte tot aan het vastroesten waren er betrokkenen gelinkt aan Oppy alsof het hun familielid of maatje was.

Dan is het 'leven' van Oppy ook nog eens erg interessant verteld. De film toont het in principe chronologisch: het concept van de rover, de realisatie, de lancering en de jarenlange missie op Mars. Deze vertelling heeft een lekker tempo; nooit gaat het te traag of te snel. De balans tussen uitleg en emotie blijft mooi in het midden, wat er ongetwijfeld mee te maken heeft dat de sprekers in hun uitleg al vanzelf hun gedachten en gevoelens toevoegen.

Hoe miraculeus is het dat de mensheid het voor elkaar heeft gekregen een machine op Mars te krijgen en die te besturen vanaf onze eigen planeet? De ingewonnen informatie over het gesteente aldaar biedt een inkijkje in de geschiedenis van de rode planeet en mogelijk belangrijke waarschuwingen voor onze toekomst. Op een luchtige wijze deelt Good Night Oppy een hoofdstuk uit de geschiedenis van de ruimtevaart, waardoor duidelijk wordt wat er allemaal heeft plaatsgevonden en hoeveel werk daar in is gaan zitten.

Prestaties als deze zijn vele malen belangrijker dan de 'prestatie' van het hebben van een bepaald achterwerk. Er hebben heel wat hersens gekraakt om dit mogelijk te maken, met als doel iets bij te dragen aan het welzijn van de mensheid. Dat de documentaire hierover het ook nog eens voor elkaar krijgt om ontroerend en amuserend te zijn is ook best een overwinning.

Good Night Oppy is te zien bij Prime Video.